پڕۆژه‌كه‌ی سه‌در چۆن باسی كوردستان ده‌كات؟

:: PM:03:11:20/02/2017 ‌
موقته‌دا سه‌در سه‌ركرده‌ی ره‌وتی سه‌در پڕۆژه‌یه‌كی ئاشته‌وایی بۆ قۆناغی دوای ئازادكردنه‌وه‌ی مووسڵ و نه‌مانی داعش له‌ عێراق راگه‌یاند كه‌ چه‌ندان خاڵ له‌خۆ ده‌گرێت، له‌وانه‌ كردنه‌وه‌ی ده‌رگه‌یه‌كی رژد بۆ وتوێژكردن له‌گه‌ڵ حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان.

پڕۆژه‌كه‌ی سه‌در له‌وانه‌ پێك دێت:
یه‌كه‌م: دامه‌زراندنی سندووقێكی نێوده‌وڵه‌تی بۆ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی هه‌موو ناوچه‌ زیان لێكه‌وتووه‌كانی عێراق به‌ سه‌رپه‌رشتیی حكوومه‌تی عێراق كه‌ هه‌موو ناوچه‌كان بگرێته‌وه‌.

دووه‌م: گه‌یاندنی یارمه‌تی به‌په‌له‌ بۆ زیان لێكه‌وتووان له‌ ناوچه‌كانی كاره‌ساتبار له‌ رێگه‌ی سوپای عێراقییه‌وه‌.

سێیه‌م: دامه‌زراندنی خانه‌یه‌كی نێوده‌وڵه‌تی تایبه‌ت به‌ مافی مرۆڤ و كه‌مینه‌كان كه‌ ئه‌ركی سه‌ره‌كی سه‌رپه‌رشتیكردنی نه‌هێشتنی پێشێلكاری تایفی و ئه‌تنی بێت به‌ هاوئاهه‌نگی له‌گه‌ڵ حكوومه‌ت و په‌رله‌ماندا.

چواره‌م: پێكهێنانی لیژنه‌یه‌كی به‌هاناهاتن به‌ هه‌ماهه‌نگی له‌گه‌ڵ رێكخراوه‌ مرۆڤدۆسته‌كانی وه‌ك مانگی سوور.

پێنجه‌م: به‌هێزكردنی ده‌ستی سوپا و هێزه‌ ته‌ناهییه‌كانی عێراق بۆ گرتنه‌ ده‌ستی ئاسایشی ناوچه‌ ئازادكراوه‌كان و كێشه‌ له‌سه‌ره‌كان.

شه‌شه‌م: كردنه‌وه‌ی ده‌رگه‌ی وتوێژی رژد و كاریگه‌ر له‌گه‌ڵ لایه‌نه‌ كوردستانییه‌كان له‌پێناو گه‌یشتن به‌ چاره‌سه‌رێك كه‌ سوود به‌ عێراق و گه‌له‌كه‌ی بگه‌یه‌نێت و لاریش نییه‌ ئه‌گه‌ر به‌ سه‌رپه‌رشتی نێوده‌وڵه‌تی بێت.

حه‌وته‌م: هه‌وڵدان له‌سه‌ر ئاستی دنیا و به‌ رێگه‌ دیپلۆماسی و ده‌ستووری و یاسایی نێوده‌وڵه‌تی بۆ كۆتاهێنان به‌ ده‌ستوه‌ردانی توركیا و ئه‌گه‌ر سوودی نه‌بوو، ئه‌وه‌ كاری به‌ شێوه‌یه‌كی جیا له‌سه‌ر بكرێت. 

هه‌شته‌م: دانانی ستراتیجێكی تۆكمه‌ بۆ دۆزینه‌وه‌ی هه‌لی كار بۆ ئه‌و شه‌ڕوانانه‌ی كه‌ رۆڵیان له‌ كرده‌ی ئازادكردنه‌وه‌دا هه‌بووه‌.

نۆیه‌م: هه‌وڵدان بۆ یه‌كخستنی ئه‌ندامه‌ رێكخراوه‌كانی حه‌شدی شه‌عبی له‌گه‌ڵ هێزه‌ ته‌ناهییه‌كانه‌وه‌ به‌شێوه‌یه‌ك سه‌ربه‌خۆیی هێزه‌ ته‌ناهییه‌كان و سه‌روه‌رییان له‌ رێگه‌ی دانانی سیسته‌مێكی تایبه‌ته‌وه‌ بێته‌ پاراستن.

ده‌یه‌م: داواكردنی حكوومه‌تی عێراق بۆ ده‌رچوونی هه‌موو هێزی وڵاتان له‌ داگیركاران و دۆستانیش له‌ خاكی عێراق بۆ پاراستنی شكۆ و سه‌روه‌ری عێراق.

یازده‌یه‌م: كردنه‌وه‌ی ده‌رگه‌ی گفتوگۆ له‌گه‌ڵ لایه‌نه‌ جه‌ماوه‌ری و سه‌رۆك هۆز و بژاره‌كانی كۆمه‌ڵایه‌تی بۆ نه‌هێشتنی ئاڵۆزی و ده‌مارگیری تایفی و چینایه‌تی.

دوازده‌یه‌م: به‌رده‌وامیی گفتوگۆی سیاسی رژد و كاریگه‌ر بۆ پاراستنی یه‌كێتیی خاكی عێراق و ئاسایش و سه‌روه‌رییه‌كه‌ی نه‌ك ته‌نیا له‌سه‌ر ئاستی سیاسییه‌وه‌.

سێزده‌یه‌م: دابینكردنی ئاسایشی سنووره‌كانی عێراق راسته‌وخۆ له‌ رێگه‌ی سوپای عێراق و هێزه‌كانی پاسه‌وانی سنوور.

چوارده‌یه‌م: كردنه‌وه‌ی خولی په‌روه‌رده‌یی و رۆشنبیری له‌ ناوچه‌ ئازادكراوه‌كان بۆ لابردنی نیگه‌رانی و دڵه‌ڕاوكێ و دوورخستنه‌وه‌ی بیری توندڕۆیی و مه‌ترسییه‌كانی تایفی و دانانی پرۆگرامێكی تۆكمه‌ بۆ نه‌هێشتنی بیری توندڕۆیی.

پازده‌یه‌م: كردنه‌وه‌ی ده‌رگه‌ی وتوێژێكی فره‌وانی نیشتیمانی به‌پێی ئه‌و مه‌رجانه‌ی خواره‌وه‌:

-نابێت وتوێژه‌كان تایبه‌ت بن به‌ چینێكی سیاسی دیاریكراو، به‌ڵكو وتوێژێك بێت له‌پێناو ئاشته‌وایی نیشتمانی كه‌ هه‌موو ئاین و مه‌زه‌و و كه‌مینه‌ و ئاراسته‌كان به‌ سه‌رپه‌رشتی زانایانی ئاینی بگرێته‌وه‌. 

-نابێت به‌عسی و تیرۆریستان بگرێته‌وه‌.

-نابێت له‌سه‌ر بنه‌مای سیاسی و هه‌ڵبژاردن بنیات بنرێت، به‌ڵكو له‌سه‌ر بنه‌مای ئاشتی كۆمه‌ڵایه‌تی و میلی بێت.

شازده‌یه‌م: كۆكردنه‌وه‌ی ئه‌و چه‌كانه‌ی له‌ عێراق بڵاو بوونه‌ته‌وه‌ و راده‌ستكردنیان بۆ ده‌وڵه‌ت له‌ رێگه‌ی میكانیزمی روون و توند له‌گه‌ڵ پاراستنی شكۆی به‌رگری و جیهادكردن.

حه‌ڤده‌یه‌م: پاككردنه‌وه‌ی ریزی هێزه‌ ته‌ناهییه‌كان له‌ كه‌سانی نارێكخراو و دانانی یاسای توند به‌شێوه‌یه‌ك شكۆ و سه‌ربه‌خۆیی بۆ سوپا و دامه‌زراوه‌ ته‌ناهییه‌كان بگه‌ڕێنێته‌وه‌. 

هه‌ژده‌یه‌م: پێویسته‌ دادگای پاكی عێراق لێپرسینه‌وه‌ له‌گه‌ڵ كه‌سانی هاوكار بۆ داعش بكات به‌ شێوه‌یه‌ك له‌ سزادانی جیۆگرافی و خراپه‌كانی هه‌واڵده‌ری نهێنی دوور بكه‌وێته‌وه‌.

نۆزده‌یه‌م: پێویسته‌ حكوومه‌ت و وه‌زاره‌تی داد به‌تایبه‌تی لێوردبوونه‌وه‌ له‌ فایلی گیراوانی بێ تاوان و لێپرسینه‌وه‌كردن له‌ تیرۆریستان و گه‌نده‌ڵكاران و پێشێلكاران بكه‌ن به‌بێ جیاوازیكردنی تایفی.

بیسته‌م: داخستنی هه‌موو باره‌گای گرووپه‌ چه‌كدارییه‌كان و كردنیان بۆ دامه‌زراوه‌ی رۆشنبیری و مه‌ده‌نی و كۆمه‌ڵایه‌تی و مرۆیی.

بیستویه‌كه‌م: دۆخی سیاسی ناوچه‌ ئازادكراوه‌كان پێویستی به‌ هه‌ڵوه‌سته‌كردن هه‌یه‌ بۆ نه‌هێشتنی ناكۆكی و ململانێكان و دوورخستنه‌وه‌ی هاریكاران بۆ تیرۆر له‌ رێگه‌ی ئه‌وانه‌وه‌:

-پێكهێنانی لیژنه‌ی جه‌ماوه‌ری و هۆزی بۆ خزمه‌تگوزاری میلی.

-هه‌وڵدان بۆ سازكردنی هه‌ڵبژاردنی ناوه‌خۆیی.

-سه‌رپه‌رشتیكردنی نێوده‌وڵه‌تی بۆ پرۆسه‌ی سیاسی له‌و ناوچانه‌دا.

بیست و دووه‌م: كردنه‌وه‌ی ده‌رگه‌ له‌ به‌رده‌م كۆمپانیاكانی بیانی و بواری وه‌به‌رهێنان له‌پێناو بووژاندنه‌وه‌ی ژێرخانی ئه‌و ناوچانه‌ به‌پێی یاسای نیشتمانی وه‌به‌رهێنانه‌وه‌.

بیست و سێیه‌م: ده‌ستوه‌رنه‌دان له‌ كاروباری وڵاتانی دراوسێ و ره‌تكردنه‌وه‌ی ده‌ستوه‌ردانیان له‌ كاروباری عێراق.

بیست و چواره‌م: ره‌وانه‌كردنی شاندی هۆزه‌كانی ناوه‌ڕاست و باشووری عێراق بۆ ناوچه‌ ئازادكراوه‌كان و به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه‌ به‌مه‌به‌ستی نه‌هێشتنی قه‌تیسبوونی تایفیه‌یی. 

بیست و پێنجه‌م: كاركردن له‌سه‌ر دانانی ستراتیجێكی روون بۆ راگه‌یاندنی نیشتمانی له‌ هه‌موو ئاسته‌كانیدا به‌شێوه‌یه‌ك ببێته‌ سه‌رچاوه‌ی په‌خشی گیانی نیشتمانی بۆ هه‌موو رۆڵه‌كانی گه‌لی عێراق.

بیست و شه‌شه‌م: ته‌واوكردنی لێكۆڵینه‌وه‌ له‌ پرسی كه‌وتنی مووسڵ و كۆشتارگه‌ی سپایكه‌ر و راگه‌یاندنی ئه‌نجامه‌كانی لێكۆڵینه‌وه‌ بۆ رای گشتی و یه‌كلاكردنه‌وه‌ی فایله‌كانی تریش.

بیست و حه‌وته‌م: دۆزینه‌وه‌ی میكانیزمێكی حكوومه‌تی بۆ تۆماركردنی تاوانه‌كانی تیرۆر.

بیست و هه‌شته‌م: كاركردن بۆ ئاسانكردنی گه‌ڕانه‌وه‌ی ئاواره‌كان بۆ ناوچه‌كانی خۆیان و لابردنی هه‌موو به‌ربه‌ستێك له‌ به‌رده‌م گه‌ڕانه‌وه‌یاندا.

بیست و نۆیه‌م: پێشنیازكردنی دامه‌زراندنی ئه‌نجوومه‌نێكی باڵای كاروباری كه‌مینه‌كان له‌ عێراق.

سه‌رچاوه‌: شه‌فه‌ق نیوز


وشە - مه‌حموود ئیسماعیل