ئێران هەڵبژاردن دەكات.. كورد چەند هیوای پێی هەیە و چۆن بەشداری تیادا دەكات؟

:: PM:05:24:12/05/2021 ‌

بڕیارە لە 18ی مانگی حوزەیرانی داهاتوو هەڵبژاردن سەرۆكایەتی و پەرلەمانی ئێران بەڕێوە بچێت، شارەزایان بۆ دۆخی ئەو وڵاتە پێشبینی دەكەن ساردوسڕترین هەڵبژاردن بێت لە رووی بەشداریكردنی دەنگدەرانەوە، چونكە ئەوان لەو دەسەڵاتە بێئومێد بوونە و هیوایشیان بە گۆڕانكاری نییە، كورد وەك پێكهاتەیەكی سەرەكیی ئێران، بە بەردەوام چاوی لە مافەكانی خۆی بووە، بەڵام ئەوان هەڵوێستیان لەو پرۆسەیە چی دەبێت؟ 

سلێمان تاشان، رۆژنامەوان و شارەزا لە كاروباری ئێران بۆ "وشە"، دەڵێت، ئێران لە چەند دەیەی رابردوودا بە قۆناغی جیاوازدا تێپەڕیوە، هەر چەندە كورد هەر لە سەرەتاوە دژی ئەو سیستمە بووە، بەڵام لایەنەكانی تر دوای چوار دەیە لە دەسەڵاتداریی كۆماری ئیسلامی ئێران، تازە بۆیان دەركەوتووە هەڵبژاردن لە ئێران چیتر واتای نییە و هەر حكوومەتێك بێتە سەر كار، مادام دەبێ بە فەرمانی رێبەر بجووڵێتەوە، ناتوانێت گۆڕانكاری بێنێتە كایەوە و داخوازییەكانی گەل بەدی بێنێت.
راپرسییەكان باس لەوە دەكەن رێژەی دەنگدان لە خوار 30% دەبێت
زیاتر گوتی، خەڵكی ئێران، تەنانەت كوردیش، لە هەندێك خولی هەڵبژاردندا ویستوویانە بە بەشداری چالاكانە، كەسانێك بێننە پێشەوە كە ئومێدی ئەوەیان لێ دەكرێ لەو وڵاتە رێفۆرم و گۆڕانكاری دروست بكەن، بۆ نموونە لە ساڵی 2009 ئومێدی ئەوەیان هەبوو گۆڕانكارییەك بێتە كایەوە و وڵات بەرەو رێفۆرم و كرانەوە و دەستەبەركردنی زیاتری ئازادی بڕوات. ئەوە بوو "بزووتنەوەی سەوز"، بە رێبەرایەتی كەسانێكی وەك میر حوسێن مووسەوی لە هەڵبژاردنەكە سەركەوتنی گەورەی بەدەست هێنا، بەڵام ئەنجامەكە لە لایەن رێبەری كۆماری ئیسلامی قبووڵ نەكرا و بە بڕیارێك ئەنجامەكە لە قازانجی مەحموود ئەحمەدینەژاد گۆڕدرا، ئەوەیش دەری خست كە كۆماری ئیسلامی تەنانەت بە گۆڕانكاری و ریفۆرمی سەركردەكانی خۆیشی رازی نییە، كە پێشتر لە دامەزراندنی كۆمارەكە رۆڵیان هەبووە.

"لەم رۆژانەدا پاڵێوراوانی سەرۆكایەتی كۆمار ناونووس دەكرێن، بەڵام هیچ كەسێك نییە خەڵك ئومێدیان پێی هەبێت، زۆربەی خەڵكی ئێران، بەتایبەتی كورد بڕیاریان داوە بەشداری لە هەڵبژاردنەكە نەكەن، ئەو هەڵبژاردنەی ئێران تەنیا بۆ سەرۆك كۆمار نییە، بەڵكو پەرلەمان و ئەنجوومەنی شوورای شار و گوندەكانیش هەڵدەبژێردرێن، ئێران بۆیە ئەو سێ هەڵبژاردنەی تێكەڵ كردووە تا رێژەی دەنگدان بەرز بكاتەوە، هەرچەندە تەنانەت راپرسییەكانی ئێرانیش باس لەوە دەكەن رێژەی دەنگدان لە هەڵبژاردن لە خوارووی 30% دەبێت"، سلێمان تاشان وای گوت.

ئەو رۆژنامەوانە دووپاتی كردەوە، ئەگەر ئەوجارە تەنانەت خەڵكی فارس و بەشێك لە پێكهاتەی كۆماری ئیسلامیش لە هەڵبژاردن بێئومێد ببن، ئەوا كورد دەمێكە چارەنووسی خۆی لە كۆماری ئیسلامی جیا كردووەتەوە و بە هیچ شێوەیەك بەشداری لە هەڵبژاردن ناكات. بۆیە چاوەڕوان دەكرێت ئەوجارە حزبە سیاسییەكانی ئۆپۆزسیۆنی ئێران، بە كوردیشەوە، بایكۆتی هەڵبژاردن بكەن.

چاودێران بۆ دۆخی ئێران پێیان وایە هەڵبژاردن لە ئێران هیچ كاتێك دیموكراتیك نەبووە و رێبەری شۆڕشی ئێران و دامەزراوەكانی ئەو رژێمە، خۆیان پاڵێوراوەكانیان دیاری كردووە، جیا لەوە لە ئێران تەنیا شیعە بۆی هەیە ببێتە سەرۆك كۆمار، لە نێو شیعەیش تەنیا شیعەی 12 ئیمامی بۆی هەیە خۆی بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار بپاڵێوێت، لە نێو ئەوانەیشدا مەرجی سەرەكی ئەوەیە باوەڕێكی قووڵیان بە مەرجەعیەتی عەلی خامنەیی هەبێت.

دوێنێ پرۆسەی تۆماركردنی ناوی كاندیدان دەستی پێ كرد و تا شەمووی داهاتوو بەردەوام دەبێت، هەڵمەتەكانی بانگەشەی هەڵبژاردن لە 28ی ئەم مانگە بۆ ماوەی 20 رۆژ دەست پێ دەكات و تا 16ی حوزەیران بەردەوام دەبێت، هەڵبژاردنەكەیش لە 18ی حوزەیران بەڕێوە دەچێت، وەزارەتی ناوخۆی ئێران لە 26 و 27ی ئەم مانگە ناوی كاندیدانی سەرۆكایەتی كۆمار بە فەرمی ئاشكرا دەكات، ئەوەیش دوای رەزامەندیی ئەنجوومەنی پاراستنی دەستوور، كە سەرپەرشتی هەڵبژاردنەكە دەكات، لەو هەڵبژاردنەی 59 ملیۆن و 310 هەزار و 307 كەس مافی دەنگدانیان تیایدا هەیە. 



وشە - مه‌حموود ئیسماعیل