لە نیمچە دوورگەی عەرەبی شانشینی عەمان، كەمترین زانیاری لەبارەی كێشە و ئاڵۆزییەكانی ناوچەكە لەسەری بڵاو دەبێتەوە، لە هەمان كاتیشدا ئەو وڵاتە بە سەكۆیەكی ئارام و بنكەی سەرەكی دانوستاندنەكانی ئەمەریكا و ئێران و نێوەندگیری وڵاتانی ناكۆك هەژمار دەكرێ، شانشینی عەمان لە ڕووی ڕووبەرەوە سێیەم وڵاتە لە نیمچە دوورگەی عەرەبی و دەكەوێتە سەر كەناراوەكانی دەریای عەرەب و لە باكورییەوە سعوودیە و لە باكوری ڕۆژهەڵاتی ئیمارات و لە ڕۆژئاواوە یەمەن و لە باشوورەوە دەریای عەرەبی، لە ڕێی دەریاوەش لەگەڵ ئێران و پاكستان هاوسنوورە.
شانشینی عومان
دامەزرێنەری سەرەكیی شانشینی عومان بۆ سوڵتان ئەحمەد بن سەعید ئەلبوسەعیدی ئەزدی دەگەڕێتەوە، پیاوێكی بەهێز و بوێر بوو و تەواوی وڵاتەكەی لە دەستی بێگانەكان و فارس دەرهێنا و عومانییەكانی لەژێر یەك ئاڵا و یەك هێز كۆ كردەوە، لە ساڵی 1744 توانی هەموو وڵاتەكە یەك بخات و لە ڕووی سیاسی و بازرگانی و سەربازییەوە لە ژێر فەرماندەیی خۆی وڵات بەڕێوە ببات، خانەوادەی ئەلبوسەعید ماوەی زیاتر لە دوو سەدە و نیوە بەشێوەیەكی بۆ ماوەی حوكمی شانشینی عومان دەكەن و وڵاتەكەیان بە یەكگرتوویی و بەهێزی هێشتووەتەوە و لەو ماوەیەدا هەریەك لە "سەعید بن ئەحمەد، حەمەد بن سەعید، سوڵتان بن ئەحمەد، سالم بن سوڵتان و سەعید بن سوڵتان، سوینی بن سەعید، سالم بن سوینی، عەزان بن قەیس، تركی بن سەعید، فەیسەڵ بن تركی بن سەعید، تەیموور بن فەیسەڵ، سەعید بن تەیموور، قابووس بن سەعید" لە نەوەكانی ئەحمەد بن سەعید ئەلبوسەعیدی یەك لەدوای یەك حوكمی وڵاتیان كردووە، دواترینیان سوڵتان قابووسە كە تا ئێستەش لەسەر تەختی پاشایەتی ئەو وڵاتە ماوەتەوە.
سوڵتان قابووس
لە 18 تشرینی دووەم/نۆڤێمبەری 1940 لە ویلایەتی سەلالەی پارێزگای زەفار لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لە سەلالە تەواو كردووە و لە 1958 باوكی كە سوڵتانی عومان بووە، ناردوویەتییە بەریتانیا و لە ئەكادیمیای ساندهێرستی شاهانەی سەربازی بەریتانیا ماوەی دوو ساڵ زانستی سەربازی خوێندووە، دواتر وەك تاقیكردنەوە لەگەڵ هێزێكی ئەڵمانیای فیدراڵ بۆ ماوەی شەش مانگ كاری سەربازی كردووە و دواتر گەڕاوەتەوە بەریتانیا و دەستی بە خوێندنی چۆنیەتیی بەڕێوەبردنی كارگێڕی حكوومەتی ناوخۆیی و كاروبارەكان و ڕێكخستنی دەوڵەتی كردووە، دواتر بە وڵاتانی دنیا گەڕاوە و پاشان لە 1964 گەڕاوەتەوە شوێنی لە دایكبوونی و لە ویلایەتی سەلالە نیشتەجێ بووە و تا شەش ساڵ لە بواری ئاینی ئیسلام خوێندوویەتی و بەگشتی خەریكی خوێندنەوە بووە، لە ساڵی 1970 باوكی لەسەر تەختی پاشایەتی هێنرایە خوارەوە و قابووس وەك سوڵتانی نوێی شانشینی عومان دەستبەكار بوو. ڕۆژی دەستبەكاربوونی وەك سوڵتان كە 23 تەمووز/یۆلیۆی 1970یە بە ڕۆژی ڕابوونی پیرۆزی عومان ناو دەبرێ، قابووس دەست بە بەرنامە و خستنەگەڕی پلانێك كرد، كە دووبارە عومانی ڕێك خستەوە و بووژاندیەوە و هەزاران پڕۆژەی ستراتیجی دەست پێ كرد و ناكۆكی و دووبەرەكی نێوان عومانییەكانی نەهێشت، كێشە و ناكۆكییە دەرەكییەكانیشی لەگەڵ وڵاتان بە تەواوی چارەسەر كرد، دەستی بە بونیادنانی قوتابخانە و نەخۆشخانە كرد و مووچەی كارمەندانی حكوومەتی بەرز كردەوە و بە هەزاران پسپۆڕ و شارەزایی بەریتانی و بیانی هێنایە وڵات، تا نەوەیەكی نوێ و پڕ زانست و تێگەیشتوو بۆ وڵاتەكە بەرهەم بهێنن و زۆرێك لە پۆستە باڵاكانی بە كەسانی بیانی پڕ كردەوە و بەجۆرێك حكوومەتی وڵاتەكە تەنانەت وەزیر و پۆستە هەرە باڵاكانیشی جگەلە دارایی و سەربازی و پێوەندییەكانی دەرەوە نەبێ، كە خۆی بەڕێوەی دەبردن، تەواوی وەزارەت و بوارەكانی تری بە پسپۆڕ و كەسانی پاك و شارەزای بیانی پڕ كردەوە، تا نەوەیەكی نوێی عومانییەكان دێنە دنیا و گەشە دەكەن، كە باوەڕیان بە زانست و شارەزایی و پاكی و دڵسۆزییە بۆ وڵاتەكە، ئەو لە سیاسەتی دەرەوەش لەگەڵ هەموو لایەك دۆستایەتی دروستكردن و مەسقەتی پایتەختی وڵاتەكەی كردە وێستگەی سەردانی ئەو سەركردانەی كە بەردەوام لە میدیاكان لێدوانی توند دژ بەیەكتر دەدەن، بەڵام لە عومان بەیەكەوە كۆی دەكردنەوە و بۆ گەیشتن بە چارەسەر لەیەكتری نزیك دەكردنەوە. لە ڕووی پیشەسازییەوە نەوتی زیاتری بەرهەم هێنا و دەیان پاڵاوگەی لە وڵات كردەوە و هەزاران هەلی كاری ڕەخساند و سەدان كارگەی تری چیمەنتۆ و لە قوتوونانی ماسی و لە تەواوی بوارەكانی تری پیشەسازی كارگەی دروست كرد، ئەمانەش هەمووی هەلی كاری زیاتریان لە وڵاتەكە دەڕەخساند، هانی جووتیارانی وڵاتەكەی دا دوور بكەونەوە لە كشتوكاڵكردن بە ڕێگە كۆنەكان و ئامێر و كەلوپەلی سەردەمییانەی هێنایە وڵات، جووتیاران هۆشیار كرانەوە و شێواز و ڕێگەی نوێی كشتوكاڵكردن و كارپێكردنی ئامێرەكان فێر كران و بەروبوومی كشتوكاڵی دوای ئەوە زۆر ڕووی لە زیادبوون كرد. بازرگانی گەشانەوەی زۆری بەخۆیەوە بینی لە ناوخۆ و دەرەوە، بەندەرەكانی نۆژەن كردنەوە و ڕێگەوبان و هێڵی شەمەندەفەر و سیستەمی گواستنەوە بە تەواوی سەر لە نوێ بونیاد نرانەوە و بەجۆرێك وڵاتەكە گەیشتە خودبژێوی و بڕێكی زۆریش كەلوپەلی خواردەمەنی لێ زیادە و بۆ وڵاتانی دەرەوە دەنێردرێن.
قابووس هەموو ژیانی خۆی بۆ عومان تەرخان كرد و هەرچەند هاوسەرگیری كرد، بەڵام بەر لەوەی هیچ منداڵێكی ببێ لە هاوسەرەكەی جیا بووەوە و تا ئێستەش بە تەنیا دەژی و هیچ نەوەیەكی لە دوای خۆی جێ ناهێڵی تا شوێنی ئەو بگرێتەوە، بۆیە هەمیشە كە ناوی دەبرێ سوڵتانی تەنیا لە تەك ناوەكەی باسی لێوە دەكرێ، ئەو سوڵتانی وڵاتە و سەرۆكی ئەنجوومەنی وەزیران و وەزیری بەرگری و فەرماندەی گشتیی هێزە چەكدارەكان و وەزیری دارایی و وەزیری كاروباری دەرەوە و سەرۆكی ئەنجوومەنی باڵای پلاندانان و سەرۆكی بانكی ناوەندی وڵاتە. لە ماوەی دەسەڵاتی قابووس لە 1970 تا ئێستە، عومان لە دواكەوتووترین وڵاتی عەرەبی و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست گۆڕاوە بۆ پێشكەوتووترین وڵات لە ڕووی خوێندن و سیستەمی خوێندنی باڵا و بەرزكردنەوەی داهات و بەهێزكردنی توانای زانستی و پێشخستنی سەرجەم سێكتەرەكان بە زانست و پێشكەوتووترین تەكنەلۆجیا. بەجۆرێك زۆرێك لە ناوەندەكانی لێكۆڵینەوەی وڵاتانی دنیا شانشینی عومان بە سویسرای ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و نەرویجی كەنداوی عەرەبی ناو دەبەن، لە نێو هەموو كێشەكانی ناوچەكە و دنیا ناوی قابووس وەك نێوەندگیر و شانشینەكەی وەك شوێنی یەكتربینین و كۆبوونەوەی لایەنە دژ یەكەكان دەهێنرێ، ئەو ڕۆڵی باڵای هەیە لە نێوەندگیری ململانێكانی نێوان ئێران و وڵاتانی كەنداو و دۆسیەی یەمەن و ململانێی ئێران و ڕۆژئاوا، هاوڕێ و دۆستی هەموو وڵاتانە و لەسەر حیسابی هیچیان دۆستایەتی ئەوەی تریان ناكات. قابووس هاوپەیمانی ستراتیجی ئەمەریكا و بەریتانیایە، هاوكات ئەندامی ئەنجوومەنی هاریكاری كەنداو و كۆمكاری عەرەبییە و لە هەمان كات پێوەندی و دۆستایەتییەكی زۆر بەهێزی لەگەڵ ئێراندا هەیە، لەگەڵ چین و هیند و پاكستان دۆستایەتی و پێوەندی بەهێزی بازرگانی، لەگەڵ ئەوروپا و ڕووسیا پێوەندی بەهێز و پرۆژەی هاوبەشی گەورەی پیشەسازی هەیە.
نەخۆشبوونی سوڵتان
سوڵتان قابووس ئێستە تەمەنی گەیشتووەتە نزیكەی 80 ساڵ، لە ساڵی ڕابردوو بەهۆی تێكچوونی حاڵەتی تەندروستی بەرەو ئەڵمانیا بەڕێ كەوت و ماوەیەك لەوێ مایەوە و چارەسەری وەرگرت، لەوكاتەدا دەنگۆی مردنی بە تەواوی میدیاكانی تەنییەوە، تا ناچار بوو بە نەخۆشییەوە پەیامێكی ڤیدیۆیی بۆ گەلی عومان بنێرێت و ئەو دەنگۆیانە بە تەواوی بە درۆ بخاتەوە، هەرچەندە سوڵتان لە ئەڵمانیا گەڕایەوە و چەندان جاریش دەركەوتووەتەوە و لەگەڵ بەرپرسانی باڵای وڵاتانی دنیا لە مەسقەت كۆ بووەتەوە، بەڵام زانیارییەكان ئاماژە بەوە دەكەن، ناوبراو تووشی شێرپەنجەی قۆلۆن بووە و ژیانی زۆری بەبەرەوە نەماوە، لایەنە ناكۆكەكانی ناوچەكە و ئێران و ئەمەریكی ترسیان لێ نیشتووە، چونكە لە ئەگەری مردنی قابووس تاكە نێوەندگیری نێوانیان بوونی نامێنێ و ئەوكاتە شەڕ هەڵدەگیرسێ و كەس نامێنێ لە سەر مێزەكان كۆیان بكاتەوە و دانوستاندنی نهێنی لە نێوانیان ئەنجام بدات، بۆیە ئەوان دەیانەوێ قابووس تا هەتایە لە ژیان بمێنێتەوە و هیچ كات كۆچی دوایی نەكات.
نەبوونی جێگرەوەیەكیش بۆ قابووس بەر لە كۆچی دوایی، كێشەیەكی گەورەترە و هەمووان لێی دوودڵ و نیگەرانن و مەترسی ئەوەش هەیە، لایەنە ناكۆكەكان هەرلایەك پشتیوانی یەكێك لە ئامۆزاكانی بكەن و بەمەش دۆخی عومان بەرەو پشێوی و ئاڵۆزی بڕوات.
بۆچی ئەمەریكا لە مردنی هاوڕێیەكی ئێران دەترسی؟
دوای شۆڕشی ئیسلامی لە ئێران لە ساڵی 1979، واشنتن ڕێككەوتنامەیەكی تەناهی لەگەڵ عومان لە ساڵی 1980 واژوو كرد و بەگوێرەی ڕێككەوتنەكە، عومان ڕێگە بە ئەمەریكا دەدات بنكەی سەربازی لە نێو خاكی وڵاتەكە دروست بكات و بنكە سەربازییەكانی عومانیش ڕێگە بە بەكارهێنانیان دەدرێ لەلایەن هێزەكانی ئەمەریكاوە، عومان یەكەم دەوڵەتی كەنداو بوو كە ئەو جۆرە ڕێككەوتنەی لەگەڵ واشنتن واژوو كرد.
هاوكات لە ساڵانی 1990 قابووس لەسەر ڕاسپاردەی ئەمەریكا وەك بەشێك لە جەنگی تیرۆر دەستی كرد بە هەڵمەتی گرتن و ڕاوەدوونانی زۆرێك لە ئیسلامییە توندڕەوەكان خرانە گرتووخانەكانی عومانەوە، جگەلەوەش پێوەندییەكانی واشنتن و مەسقەت هەر بەوە نەوەستاوە كە بنكەی سەربازی ئەمەریكا لەو وڵاتە هەبێ، بەڵكو ئێستە عومان بنكەیەكی تایبەتە و زۆرێك لە كردە تایبەتەكانی ئاژانسی ناوەندی هەواڵگری ئەمەریكا "سی ئای ئەی" لەو وڵاتە دادەڕێژرێن و لە ناوچەكانی تری ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەنجام دەدرێن، هاوكات كۆگەی چەك و وێستگەكانی چاودێری و بنكەی فڕۆكە سیخوڕییەكانی ئەمەریكا لە عومان بوونیان هەیە و لە جەنگی كەنداو و ئەفغانستان و عێراق و چاودێریكردنی ئێران ئەمەریكا سوودی یەكجار زۆری لێ بینیوە.
بەگوێرەی ڕاپۆرتێكی سەنتەری توێژینەوەی كۆنگرێسی ئەمەریكا بەر لە 11ی سێپتێمبەری 2001، پێنج بنكەی سەربازی ئەمەریكا لە عومان بوونیان هەبووە و هاوكات ئەمەریكا مافی بەكارهێنانی 24 بنكەی سەربازی عومانی هەبووە، دوای 11ی سێپتێمبەر ئەمەریكا مافی بەكارهێنانی وێستگەی ئاسمانی لە شاری سیب و دوورگەی مەسیرە و سەمریتی لە عومان وەرگرتن، كە هەرسێ بنكە ئاسمانییەكە ئامادەن بۆ بەكارهێنان. ئەمەریكا هاوكاری پێشكەشی عومان كرد تا فڕۆكەخانەی سیب گەورە و فرەوانتر بكات، تا بتوانێ پێشوازی لە فڕۆكەی ئێف 16ی ئەمەریكی بكات، ئێستەش 79% خەرجی سەربازانی ئەمەریكا كە لە وڵاتەكە بوونیان هەیە لەلایەن عەمانەوە دابین دەكرێ، بۆیە شانشینی عومان گرنگییەكی یەكجار زۆر و پڕ بایەخی لە سیاسەتی دەرەوەی ئەمەریكا هەیە، هەرچەند قابووس دۆستی ئێرانیشە، بەڵام ئەو كارانەی ئەمەریكا لە عومان دەیكات، زۆر ستراتیجی و بایەخدارن، بۆیە نایەوێ هەرگیز مەرگی قابووس ببینێت.
ئێران بۆچی نایەوێ سوڵتان بمرێ، كە بنكەی سەربازی ئەمەریكای لە وڵاتەكەی كردووەتەوە؟
ئەگەرچی عومان ڕێككەوتنی ستراتیجی و تەناهی لەگەڵ واشنتن هەیە، دەیان بنكەی سەربازی ئەمەریكاش لەسەر خاكی ئەو وڵاتە هەن، بەڵام ئەمە وای نەكردووە ئێران تووڕە بكات، بە پێچەوانەوە ئێران خوازیارە عومان لەسەر ئەو سیاسەتەی خۆی بەردەوام بێ، چونكە تاكە نێوەندگیر و دەرچەیە تا لە گەمارۆ و فشارە بەهێزەكانی ڕۆژئاوا ڕزگاری بكات و بە نهێنی دانوستاندن لەگەڵ وڵاتانی ڕۆژئاوا بكات.
ساڵی 2015 ئێران ڕێككەوتنی ئەتۆمی لەگەڵ وڵاتانی پێنج كۆ یەك واژوو كرد، ئەوەی لە میدیاكان باسی لێوە كرا، تەنیا كۆبوونەوە و دانیشتنی وەزیرانی دەرەوەی ئەو وڵاتانە بوو لە سویسرا و نەمسا دوای چەند مانگێك گەیشتنە ڕێككەوتن، بەڵام ئەوانەی وا بیر دەكەنەوە ئەو ڕێككەوتنە بەرهەمی چەند مانگێك دانوستاندن بووە، تەواو هەڵەن، بەپێچەوانەوە ڕێككەوتنەكە بەرهەمی چەند ساڵەی نێوەندگیری نێوان ئێران و ڕۆژئاوا بوو لەلایەن سوڵتان قابووسەوە، دواتر لەو چەند مانگە لەسەر تێكستی ڕێككەوتنەكە كۆ بوونەوە، دەنا پێشتر لە مەسقەت هەموو شتێك بڕیاری لەسەر درابوو.
یەكەم هەنگاوی ئەو ڕێككەوتنە ئەتۆمییە لە ناردنی نامەیەكی حەسەن ڕووحانی بۆ باراك ئۆباما دەستی پێ كرد لە ساڵی 2013 و ئەو نامەیەش لەلایەن سوڵتان قابووسەوە بە ئۆباما گەیەنرا، عەلی ئەكبەر سیبوەیە باڵوێزی ئێران لە مەسقەت دوای ڕاگەیاندنی ڕێككەوتنەكە ئاشكرای كرد، ئەگەر شانشینی عومان نەبووایە، ڕێككەوتنەكە تەواو مەحاڵ دەبوو، گەڕەكانی یەكەمی دانوستاندن لە نێوان تاران و وڵاتانی پێنج كۆ یەك سەرەتا لێرەوە لە مەسقەت دەستی پێ كرد. ئەمانە وای كردووە، سەرەڕای بوونی بنكەی سەربازی ئەمەریكی لە وڵاتەكەی، ئێران مەترسی هەبێ لە مردنی سوڵتان قابووس، چونكە ئیتر نێوەندگیرێكی وا بەهێز نامێنێ كە وڵاتانی ڕۆژئاوا ڕێزی بگرن و ناچار بن بێنە نێو گفتوگۆ و دانوستاندنەكانەوە.
لە ساڵی 2007 و 2011 عومان جارێكی تر نێوەندگیری كردووە بۆ ئازادكردنی بەریتانی و ئەمەریكییەكان كە لە ئاوەكانی كەنداو لەلایەن ئێرانەوە گیران، هاوكات لە 2013 زانایەكی ئێرانی كە لە ئەمەریكا گیرابوو، نێوەندگیری واشنتن و تارانی كرد و دواتر ئازاد كرا.
جگەلەوانەش لە ڕووی ئابوورییەوە ئاڵوگۆڕی ساڵانەی نێوان هەردوو وڵات زیاتر لە ملیارێك دۆلاری ئەمەریكییە، هاوكات ساڵانە عومان 10 ملیار مەتری چوارگۆشە گازی سروشتی لە ئێران دەكرێ، ئەم بەرژەوەندییانەی هەردوولا وای كردووە، ئێران نیگەران بێ لە مەرگی قابووس.
هاوكات عومان بەشدار نەبوو لە هاوپەیمانی وڵاتانی هاریكاری كەنداو بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی حووسییەكانی یەمەن كە لەلایەن ئێرانەوە پشتیوانی دەكرێن، دژی دەركردنی نوێنەری ڕژێمی ئەسەدیش وەستایەوە لە كۆمكاری عەرەبی و ئەمەی بە كارێك بۆ خزمەتی بەرەی نوسرە و داعش لە قەڵەم دا. ئەمانەش لەبەرچاوگرتنی بەرژەوەندی ئێران بووە، بەڵام بە تەواویش خۆی یەكلا نەكردووەتەوە، بەڵكو بە میانڕەوی هەڵوێستەكانی دەربڕیوە تا نە بە تەواوی خۆی بۆ ئێران یەكلا بكاتەوە نە بۆ وڵاتانی عەرەبی. بەگشتی قابووس عومانی تەنیا نەكردووە بە وڵاتێكی پێشكەوتوو لە ڕووی ئابووری و فێربوون، بەڵكو مەسقەتی كردووە بە پایتەختی ڕێككەوتنامە و پەیماننامەی نێوان لایەنە ناكۆكەكان و مێزی دانیشتن و دانوستاندنی لایەنە دژیەكەكان، بۆیە مەسقەت بە جنێڤی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ناو دەبرێ.
بۆچی ئەمەریكا و ئێران لە مەرگی قابووس دەترسن؟
لە ڕاستیدا ئەو دوو وڵاتە بەرژەوەندی زۆریان لەگەڵ سوڵتان قابووس هەیە و دەترسن دوای مردنی، جێگرەوەكەی دەست بۆ بەرژەوەندییەكانیان ببات، ئەمەش بووەتە هۆی نیگەرانی و ترسی هەردوولا، بەپێی سیستەمی بۆ ماوەیی تەختی شاهانەی عومانیش، ئەنجوومەنی خانەوادەی شاهانە بڕیار دەدەن كێ لە شوێنی سوڵتانی كۆچكردوو دابنێن، سوڵتان خۆی ئەو دەسەڵاتەی نییە، زۆرێك لە شارەزایان لەو بڕوایەدان كە ئێران گەورەترین شكستی بەردەكەوێ لە مەرگی سوڵتان قابووس، چونكە ئەمەریكا ڕێككەوتنی زۆری لەگەڵ مەسقەت هەیە و هێزی زۆریشی هەیە لەو وڵاتە سوڵتانی داهاتوو ناتوانێ بە ئاسانی لە بەرژەوەندییەكانی واشنتن بدات، بەڵام ئێرانییەكان دەترسن ئەمەریكا فشار بخاتە سەر سوڵتانی داهاتوو و هانی بدات تا لە بەرژەوەندییەكانی تاران بدات.
بەگشتی كارتی یارییەكان دوای قابووس بە تەواوی لە دەست واشنتنەوە دەبێ، نە سعوودیە و نە ئێران ناتوانن یاریی بەو وڵاتە بكەن، بەهۆی ئەوەی سوپای ئەو وڵاتەش بە تەواوی لە ژێر كاریگەری ئەمەریكادایە، سوڵتانی داهاتوو و هەر سوڵتانێكی تازە دەستبەكاربوو دەبێ لە بەردەم ئەنجوومەنی سەربازی وڵات سوێندی یاسایی بخوات، ئەمەریكا بە وردی هێزە چەكدارەكانی ئەو وڵاتەی خستووەتە ژێر ڕكێفی خۆیەوە و سوڵتانی داهاتوو هەرگیز كارێكی وا گەمژە ناكات بە ڕووی ئەمەریكا بوەستێتەوە، چونكە بە دڵنیایییەوە ترسی لە فشار و هێزی جەنەراڵەكان دەبێ لە نێو سوپای وڵاتەكەی كە سەرتۆپی سوپاكەیان گرتووە و بە تەواوی نزیكن لە ئەمەریكاوە.
میدیاكان باشترین جێگرەوەی سوڵتان قابووس ئاماژە پێ دەكەن و دەڵێن، شازادە ئەسعەد بن تاریق ئامۆزای سوڵتان قابووس باشترین كەسە بۆ بوون بە سوڵتان دوای قابووس، ئەو وەك قابووس ئەكادیمیای ساندهێرستی سەربازی شاهانەی لە بەریتانیا تەواو كردووە و ئێستەش سەرۆكی هێز و چەكی قورسە لە سوپای وڵات و زۆرترین كاریگەری سوڵتان قابووسی بەسەرەوەیە و تەواوی ئامۆژگارییەكانی سوڵتان قابووسیشی لە ململانێ و كێشە سیاسییەكان كاتێك بۆی باس كردووە، لەبەری كردووە و وەك وانەیەك لە یادەوەری و تۆمارەكانی خۆیدا هەڵی گرتوون.
سەرچاوە/ئەلتەقریر، ویكپیدیا.