گۆڕان لە دووفاقیەتی گوتار و هەڵوێست دا

:: PM:12:04:17/05/2017 ‌

بزووتنەوەی گۆڕان، دوای جیابوونەوەی لە یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان و كۆكردنەوەی دەنگە ناڕەزایییەكان لە چوارچێوەیەكی قەوارەیەكی سیاسی، توانی زۆر لە كەسایەتی و چالاكی مەدەنی كۆ بكاتەوە و بەشداری هەڵبژاردن بكات، بەڵام دوای هەشت ساڵ لە دامەزراندنی و ئەو دروشم و بەرنامە و پلانانەی گۆڕان بانگەشەی بۆ دەكردن، گۆڕان چی كرد و ئەو حزبە چۆن لە جێی ئومێدی خەڵكی ناڕازی سنووری زۆنی سەوزەوە بەرەو حزبێكی بێ بەرنامە و بێ دنیابینی مایەوە و زۆر لە كەسایەتییەكان دەستبەرداری بوون.
بەگوێرەی بەدواداچوونەكان، چەندان پەرلەمانتاری پێشوو و كەسایەتیی سیاسی و بەرپرسی ئەو حزبە، لە ئەنجامی سیاسەتی هەڵەی بزووتنەوەكە دەستیان كێشایەوە و ئێستە ئەو بزووتنەوەیە لە تەنگژەیەكی قووڵدا دەژی و كۆنە ئەندام مەكتەبی سیاسییەكی یەكێتی و دامەزرێنەرێكی پێشووی دەزگەی زانیاری یەكێتی، باڵباڵێنی ناو یەكێتییان بۆ ناو ئەو بزووتنەوە جەماوەرییە گواستووەتەوە.

پێناس و ناسنامە
ڕۆژی 31 ئایار/مایۆی 2010، وەزارەتی ناوخۆیی حكوومەتی هەرێمی كوردستان مۆڵەتی حزبی بە نووسراوی ژمارە 13382 بە بزووتنەوەی گۆڕان دا. لە كۆنگرەی یەكەمی ئەو حزبە كە لە ڕۆژی 26 و 27 كانوونی یەكەم/دیسێمبەری 2013 بەڕێوە چوو. دەستووری بزووتنەوەكە پەسند كرا و پەیكەری بزووتنەوە و پرۆگرامی سیاسی و ئامانجەكانی ئەو حزبە دواتر بڵاو كرانەوە.
بەگوێرەی دەستووری ناوخۆیی، لە پێناسەی بزووتنەوەی گۆڕاندا هاتووە، ئەو حزبە لە كۆبوونەوەی ئارەزوومەندانەی هاووڵاتییان پێك دێ لە دەوری بەرنامەی سیاسی و دەستووری گۆڕان. بەڵام ڕوون نییە ئەو بەرنامە سیاسییەی گۆڕان چییە و چۆنە، ئایا بەرنامەیەكی سیاسیی هەمیشەیی هەیە، یان هەر پڕۆژە و بیرۆكەی سیاسین و خراونەتە ڕوو؟. ئەگەر ئەو بەرنامە سیاسییەی گۆڕان كە دواتر بڵاوی كردووەتەوە گریمان بەدی هاتن، ئەوكاتە هاووڵاتییان لە دەوری چی كۆ دەبنەوە؟، یان ئەگەر هەر تێكۆشان و بەرنامە سیاسییەكە بەدی نەهات، چی دەبێ؟ یان گۆڕان بەرنامەیەكی سیاسییە و لە هەر كات و ساتێك بەو پێیەی سەركردایەتیی حزبەكە دەیانەوێ، ئەو جۆرە "گردبوونەوەیەی جەماوەر" بە ویستی خۆیان ئاراستە دەكەن، وەك لە 2009دا جەماوەریان دژی پارتی و یەكێتی ئاراستە كرد و دواتر لەگەڵ هەردوو حزب ڕێككەوتنیان كرد.
بەگشتی پێناسە و ناسنامەی حزبەكە ڕوون نییە، ئاخۆ حزبێكی چەپە یان ڕاست، حزبێكی نەتەوەیییە، یان لیبراڵ یان سۆشیالیست، یان سەكۆیەكە بۆ هەموو ڕوانگە سیاسییەكان، ڕەنگە سەكۆیەك بۆ هەموو ڕوانگەكان لە واقیعی ئەو حزبە نزیك بێ، بەڵام ئەو خەڵكانە بەرنامەیەكی دوورمەودایان نییە و بە تێپەڕبوونی كاتیش لە یارییەكانی ئەو حزبە گەیشتن، بۆیە زۆر لە كەسایەتییەكان دەستیان لەو حزبە كێشایەوە، ڕەنگە ئەمەش بە بڕوای خۆیان دەرچوون بێ لە شێوە كلاسیكییەكەی حزب، بەڵام لە هەموو دنیادا حزبەكان ڕوانگە و پێناسەی ڕوون و باوەڕ و ئایدلۆژیای خۆیان بە ڕەوانی ڕادەگەیەنن، نەك لەسەر بەرنامەیەكی سیاسی، بەڵكو لەسەر ئایدلۆژیا و باوەڕێك بۆ بەڕێوەبردن و ئاراستەكردنی كۆمەڵگە و ئابووری و كولتوور و سیاسەت و سەرجەم كایەكان، كۆشش دەكەن.

ئامانجە سیاسییەكانی گۆڕان
بزووتنەوەكە، پرۆگرامی سیاسی خۆی وا داڕشتووە كە تێبینی دەكرێ، ئەو حزبە لە ڕیزبەندی دیاریكردنی بەرنامە سیاسییەكانی لەسەر ئاستە جیاوازەكان، بەشی یەكەمی پرۆگرامە سیاسییەكەی بۆ ئاستی عێراق تەرخان كردووە، دووەم بەشی كراوەتە ئاستی كوردستان، ئەمەش بۆ حزبێك دەشێ كە گۆڕەپانی یەكەمی كاركردنی عێراق بێ نەك هەرێمی كوردستان. 
بە دیوێكی تردا، حزبێكی عێراقی مەرجە ئامانجە سیاسییەكانی بخاتە ریزی پێشەوە، بەڵام حزبێك لە كوردستان دامەزرابێ و بۆ كوردستان "كۆشش" بكات، دەبوو بەشی یەكەمی پرۆگرامە سیاسییەكەی بۆ كوردستان تەرخان بكات. لە پرسی بە نیشتمانیكردنی پێوەندییەكانی هەولێر و بەغدا، لە پرۆگرامی سیاسیی بزووتنەوەی گۆڕان، نزیكەی 500 وشە نووسراوە و تەنیا ڕەخنەن، لە بنیاتنانی پێوەندییەكان بەتایبەت دوای ڕووخانی ڕژێم، ئەمەش لە كاتێكدایە ڕێكخەری گشتیی بزووتنەوەكە خۆی، وەك یەكێتیی نیشتمانی لە دوای 2003 هۆكار بوو بۆ بنیاتنانی ئەو پێوەندییانە بەو شێوەیەی ئێستە هەن و كاری بۆ دەكرد، كەچی لەو پرۆگرامەدا ڕەخنەیان لە كارەكانی ڕێكخەرەكەیان گرتووە، هاوكات لە خاڵەكان بۆ چارەسەری پێوەندییەكان بزووتنەوەی گۆڕان ئاماژە بە دروستكردنی مەرجەعییەت و دەستەی دانوستاندن و سپاردنی ئەو پرسانە بە سازانی نیشتمانی و یەكلاكردنەوەیان لە ناو پەرلەمانی كوردستان دەكات، بەڵام دوای دوو خول بەشداری ئەو حزبە لە هەڵبژاردن و بوونیان لە ناو پەرلەمانی كوردستان، پڕۆژەیاسایەكیان بۆ ئەو پرسە نەخستە بەردەم سەرۆكایەتیی پەرلەمانی كوردستان، هەرچەند دوای پێكهێنانی كابینەی هەشتەمی حكوومەتی هەرێمی كوردستان، میدیاكانی كوردستان بەچڕی بڵاویان كردەوە، كە لە ‌لایەن سەرۆكی هەرێمی كوردستانەوە داوا لە نەوشیروان مستەفا كرا، سەرپەرشتی مەلەفی پێوەندییەكانی هەولێر و بەغدا بكات، "لەوەشدا خۆیان لێ بوارد و نەهاتنە ژێر بەرپرسیاریەتییەوە".
هاوكات لەو تەوەرەدا باس لە چارەسەركردنی ناوچەكانی سنووری مادەی 140 كراوە و ئاماژە بەوە دراوە كە گۆڕان ئەوان كۆشش دەكات لە ڕێی بە نیشتمانیكردنی پێوەندییەكانی هەولێر و بەغدا، ئەو ناوچانە بگەڕێننەوە سەر كوردستان، بەڵام هەر بزووتنەوەی گۆڕان لە میدیاكانیدا هەڵمەتێكی چڕی دەست پێ كرد، كاتێك پێشمەرگەی كوردستان چوونە ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی یەكەی كارگێڕیی هەرێمی كوردستان و كۆنتڕۆڵیان كرد و ڕێگرییان كرد لەوەی داعش داگیریان بكات. لەوكاتەدا باسی "حزبیبوونی هێزی پێشمەرگە"یان دەكرد، لە باسكردنی نەتەوە و ئاینزا جیاوازەكانی تریش، گۆڕان بەردەوام لە میدیاكان بە پاشكۆ ناویان دەبات و دەیان تۆمەتیان ئاراستە دەكات. 
لە كاتێكدا دروشمی سەرەكی بزووتنەوەكە ئازادی و دیموكراتی بوو، بەڵام بە ڕەوای نابینن پێكهاتەیەك بۆچوونی وەك خۆیان نەبێ، شتێكی ئاسایی نییە لایان، بەڵكو نائاسایی سەیری دەكەن و دەیان تۆمەت و ناوناتۆرەیان بۆ دروست دەكەن. 
لە تەوەری دووەمدا گۆڕان باس لە كۆششكردن بۆ مسۆگەركردنی ئیستحقاقی نەتەوەیی هەموو گەلی كوردستان لە بەغدا دەكات، بەڵام لە بەغدا لەگەڵ لیستەكەی مالیكی دەنگیان بۆ متمانە سەندنەوە لە وەزیر و بەرپرسانی كورد دا.

دووفاقیی لە ئازادی
لە بەشی دووەمی پرۆگرامی سیاسی بزووتنەوەی گۆڕاندا هاتووە، نەتەوەی ئازاد بەرهەمی مرۆڤی ئازادە. بەو پێیە ئەو بزووتنەوەیە لەگەڵ ئازادیی تاكە بە هەر جۆرێك، بەڵام كام جۆری ئازادی؟ ئەگەر هونەرمەندێكی گەورەی كورد وەك مەزهەری خالقی یان عەدنان كەریم لەگەڵ بەرپرسی نەتەوەیی حزبێكی تر یان دامەزراوەیەكی وەك پەرلەمان دیدار ئەنجام بدەن، هەڵمەتی جنێوبارانكردنیان لەلایەن گۆڕانەوە بۆ رێك دەخرێ. ئەم جۆرە ئازادییە لە قامووسی گۆڕان هاتە بەرهەم، خۆیان و ئەو كەسانەی لەگەڵیانن ئازادن هەرچی بڵێن و ئەنجامی بدەن، بەڵام هەر كەسێك لە دەرەوەی ئەوان بێ یان لە گۆڕان بكشێتەوە, خۆی بنەماڵەكەیشی وێران دەكەن بە تۆمەت.
لە كۆمەڵگەی دیموكراتدا مرۆڤ ئازادە ڕیزی حزبێك جێ بهێڵێ و بچێتە ناو حزبێكی تر. گۆڕان ئەمەش بە رەوا نابینێ بۆ كەس, بۆیە كاتێك بەرپرسی ژووری پێوەندییە سیاسییەكانی دەستی كێشایەوە، لە میدیا فەرمییەكان و تۆڕەكانی كۆمەڵایەتی بە چڕی جنێوبارانیان كرد. نەك هەر كەسەكان، بەڵكو هێرش دەكەنە سەر ئەندامانی ماڵباتی ئەو كەسانەیش كە لێیان جیا دەبنەوە، یان وەك ئەوان بیر ناكەنەوە. ئەمەش لە كاتێكدایە لە خاڵی سێیەمی بە دیهێنانی ئامانجە دیموكراتییەكانی گۆڕاندا هاتووە: گۆڕان پاراستنی ئازادی و مافە سیاسی و مەدەنییەكان و ماف و ئازادییە تاكە كەسییەكان و ئازادی نیشتەجێبوون، ویژدان و ڕادەربڕین و بیروباوەڕ بە بەشێك لە بەدیهێنانی دیموكراتیی دەزانێ و كۆششی بۆ دەكات، بەڵام واقیع جۆرێكی ترە، سیاسییەك باسی سەربەخۆیی بكات، هەڵمەتی لەسەر دروست دەكرێ، لە كاتێكدا لە كۆمەڵگەی دیموكرات و بنەمای دیموكراتیی، هەر تاكێك و سیاسییەك و كەسایەتییەك باسی پرسێك بكات، بەشێكە لە باوەڕ و ئازادی ئەو كەسە و ئەو ڕێكخراو و حزبە.
بەو پێیە بێت، بنەما و داوای گۆڕان بۆ ئازادی بۆ ئەوە نییە هەموو خەڵك ئازاد بن لە بیروباوەڕ و ڕادەربڕین، بەڵكو واقیع ئەوەی سەلماندووە گۆڕان ئازادی تەنیا بۆ ئەوانە دەوێ كە لەگەڵ خۆیدان، ئەوانیتر، هەر شتێك دژ بە گۆڕان بڵێن، ڕاستەوخۆ دەست بە هەڵمەتی جنێوباران لە دژیان دەكرێ، ئەمەش كولتوور و فەرهەنگە گۆڕانخوازەكەی گۆڕان هێناویەتییە بەرهەم.

سەربەخۆیی و مافی چارەی خۆنووسین
لە بەشێكی تری ئامانجە نیشتمانی و دیموكراتییەكانی گۆڕاندا هاتووە، پرسی ئازادی و مافی بڕیاری چارەنووس بە بڕیاردانی سەربەخۆییشەوە، ئامانجێكی باڵا و ستراتیجی بزووتنەوەی گۆڕانە. ئەمە ڕوانگەیەكی بەجێیە، بەڵام پرسیار ئەوەیە گۆڕان بۆ ئەو ئامانجە باڵا و ستراتیجییەی چی كردووە؟ چەند پڕۆژەیاسای پێشكەش كرد بۆ ئەوەی كەركووك بگەڕێتەوە سەر هەرێم و دامەزراوەكان بە نیشتمانی بكرێن؟.
بەگشتی گۆڕان لە پرۆگرامە سیاسییەكەیدا بە نووسین و گوتن سەربەخۆیی و چارەی خۆنووسین بە ئامانجی باڵا و مافێكی ڕەوا هەژمار دەكات، بەڵام كاتێك ئاڵای كوردستان لە كەركووك بەرز كرایەوە و شیعەكان یەكدەنگ هەڵوێستیان لەسەر دەربڕی، گۆڕان هەڵوێستی چی بوو؟ كاتێك قەیس خەزعەلی هەڕەشەی لە پێشمەرگە و كوردستان كرد گۆڕان هەڵوێستەكانی كامانە بوون؟ پێچەوانەكەی دەركەوت و بەدوایدا كاوە محەمەد سەرۆكی فراكسیۆنەكەیان لە بەغدا سەردانی مەكتەبی سیاسی عەسائیبی ئەهلی حەقی كرد و لە كۆبوونەوەكە جەختیان لەسەر یەكێتی خاكی عێراق كردەوە، لەگەڵ حزبێكی سیاسیش نا، بەڵكو لەگەڵ گرووپێكی میلیشیا و چەكدار كە دەیان ڕۆڵەی كوردیان لە خوورماتوو ڕفاند و دەیان شوفێری كوردیان لە ڕێگەی كەركووك-بەغدا شوێنبزر كرد و هەشت پاسەوانی سەركۆمار و ئەندامی مەكتەبی سیاسیی یەكێتیی كۆنەهاوخەباتیان ڕفاند.
ئێران و بەرپرسانی سوپای پاسداران لە ماوەی ڕابردوودا چەندان جار هێرشیان كردە سەر كوردستان و دژی مافی چارەی خۆنووسینی گەلی كوردستان پەیامیان ڕاگەیاند، گۆڕان بەیاننامەیەكی فەرمی و هەڵوێستێكی ڕوونی نەنواند، ڕەنگە ئەمە بە بیانووی ئەوەوە لێك بدەنەوە، كاری حكوومەتی هەرێم بێ وەڵام بداتەوە، چونكە ئەوان لەگەڵ بە حكوومیكردنی دامەزراوەكان و پێوەندییەكانن، نەك بە حزبی كردن، بەڵام كێشە لەوەدایە بۆ لە هەمان هەڵوێستی نەرێنی توركیا بەرامبەر سەربەخۆیی و مافی چارەی خۆنووسینی كوردستان هەڵوێست دەردەبڕن و ڕەچاوی ئەوە ناكەن حزب نابێ لە جیاتی حكوومەت هەڵوێست دەربكات!. 
گۆڕان لە ئامانجەكەیدا هاتووە كە باوەڕی بە مافی چارەی خۆنووسین و سەربەخۆیییە، دوای ئەوە دەست بە "بەڵام ......هتد" دەكات، پرسیار ئەوەیە، ئەوان شارەزا نین یان خۆیان بێبەری دەكەن، دەنا لە مێژووی دەوڵەتسازی لە دنیادا، یەك دەوڵەت هەیە لە كەشێكی 100% دیموكراتی و 100% بێ گەندەڵی و 100% شەفاف و ئازاد دروست بووبێ؟ لە ئەتڵەسی 194 دەوڵەتەكەی دنیا، ئەو دۆخ و ژینگەیەی گۆڕان دەیكات بە بیانوو و دەیەوێ بەر لە دەوڵەتبوون بهێنرێتە دی، لە هیچ كامیان نەهاتووەتە دی و نەبووە، ئەمەش سەلمێنەری ئەوەیە لە دیوی دووەمدا و ماسكە ڕاستەقینەكە دەردەكەوێ كە گۆڕان لەگەڵ سەربەخۆیی كوردستاندا نییە. 
ئەمەریكا لە شەڕی ناوخۆ و شەڕ لەگەڵ بەریتانیا بوو دەوڵەتی ڕاگەیاند، بەریتانیا بنەماڵەیەك فەرمانڕەوایییان دەكرد و حوكمی ڕەهایان هەبوو و چەند میرنشینێك یەكیان گرت و دەوڵەتی شانشینی یەكگرتوویان ڕاگەیاند. هیچ وڵاتێك لەسەر گۆی زەوی لە دۆخ و بارێكی تەواو جێگیر و دامەزراوەیی و بێ كێشە و كەموكوڕی نەگەیشتووە بە دەوڵەت و سەربەخۆیی، ئەوەی گۆڕان دەڵێ، پێویستە بەر لە سەربەخۆبوون بێتە دی، زیاتر وەك پاساوە بۆ باوەڕنەبوون بە دەوڵەت و سەربەخۆیی كوردستان هیچ هۆكارێكی تری لە پشت نییە، چونكە وڵاتان سەرەتا قەوارەی سەربەخۆی خۆیان دامەزراندووە، دواتر سیستەم و دامەزراوە و چۆنیەتیی بەڕێوەبردنی وڵاتیان داڕشتووە.

سیستەمی دەسەڵات
بزووتنەوەی گۆڕان لە دوای دامەزراندنییەوە بانگەشەی ئەوە دەكات، كە پێویستە سیستەمی دەسەڵات و فەرمانڕەوایی لە كوردستان "پەرلەمانی" بێ، بۆ ئەمەش سووربوون لە گەڕاندنەوەی دەستووری هەرێمی كوردستان بۆ پەرلەمان، هەرچەندە پارتی دیموكراتی كوردستان دوای ڕێككەوتن لەگەڵ گۆڕان و لایەنەكانی تر بۆ پێكهێنانی كابینەی هەشتەمی حكوومەت، نەرمی لەسەر ئەو پرسە نواند و پڕۆژەی دەستوور گەڕێنرایەوە پەرلەمان و هەمووان كارێكی نایاساییان كرد بەو گەڕاندنەوەیە، بەڵام گۆڕان ئەوەی وەك دەرفەت زانی و لەبری گونجان و كەشێكی تەبا بۆ دروستكردنی دەستوورێكی باشتر. سووربوونی لەسەر سیستەمی پەرلەمانی دووپات كردەوە تا ئەو ئاستەی هەرێم دەستوورەكەیشی لە دەست دا و كێشەكانیشی گەیاندە بنبەست. 
ئەگەر بە راستی سیستەمی پەرلەمانی خواستی گۆڕان بێ، دەبوو پێشوازی لە حكوومەتی زۆرینە بكەن، بەڵام لە گوتەكانی مەسرور بارزانی لە كۆبوونەوەیەكی جەماوەریدا لە هەولێر، دەركەوت بڕویان بەوەیش نییە حكوومەتی زۆرینە پێك بێت، بۆیە میدیاكانی فەرمی خۆیان و سێبەرەكانیان خستە كار دژی ئەو كەسایەتییە سیاسییە. ئەمە لە كاتێكدا پێچەوانەی هەموو بنەماكانی گۆڕانن كە لەسەری دەمەزراون بەوەی "بزووتنەوەكە كێشەی لەگەڵ سیستەم هەیە نەك شەخس" بەڵام ئەمە تا ئێستە جیا لە نووسینی سەر كاغەز و چەند لێدوانێكی نەوشیروان مستەفا لە دیدارەكانیدا, نەپەڕیوەتەوە ناو ئەخلاقی كاری بزووتنەوەكە.
ئەم بە "شەخسیكردنی" هەموو پرسێكی كوردستان كە پێچەوانەی خواستی گۆڕانە بۆ سەردەمی سەرۆكایەتیی وەزیرانی بەرهەم ساڵحیش هەر راستە، بەو پێیەی حكوومەت بە سەدان كێشەوە بەردەست بوو، بەڵام گۆڕان تەنیا پەلاماری بەرهەم  ساڵحی دەدا وەك شەخس.
خاڵێكی تری باوەڕنەبوونی گۆڕان بە دیموكراتی و ئازادی و هەڵبژاردن هەر بزووتنەوەكە خۆیەتی، چونكە بەپێی دەستووری بزووتنەوەی گۆڕان، هەردوو ساڵ جارێك ڕێكخەری گشتی هەڵبژاردنی بۆ بكرێ و بۆ سێ خول بۆیان هەیە خۆیان هەڵبژێرین، بەو پێیە دەبوو گۆڕان لە 2015 ڕێكخەرێكی تر هەڵبژێرێت، یان ڕێكخەری كۆن دووبارە هەڵبژێردرێتەوە، تا ئێستە چوار ساڵ بەسەر یەكەم كۆنگرەی گۆڕان تێپەڕ بووە، نە ڕێكخەر هەڵبژێردراوە دوو ساڵ جارێك نە ئەندامانی خانەی ڕاپەڕاندن هەڵبژاردنیان بۆ كراوە نە بازنە و رایەڵە و مەكۆكان تازە كراونەتەوە. 
هاوكات لە پرسی فەرمانڕەواییدا كە زۆرجار بزووتنەوەی گۆڕان باسی دەكەن بەناوی "قۆرخكردنی دەسەڵات"، پێویستە ئەوە بگوترێ كە لە هەموو وڵاتانی دیموكرات كاتێك حزبێك هەڵبژاردن دەباتەوە خۆی حكوومەت پێك دێنێ و سەرجەم پۆستەكانیش بە هەوادارانی خۆی پڕ دەكاتەوە، خەڵك متمانە بە حزب دەدات تا نوێنەرەكانی وڵاتیان بۆ بەڕێوە ببات، چۆن دەكرێ حزبە ئەو خۆی حكوومەت بەڕێوە نەبات و بیدات بە حزبی تر؟، لە ئەمەریكا كاتێك كۆمارییەكان و دۆناڵد ترەمپ هەڵبژاردنی ساڵی ڕابردوویان بردەوە، جگە لە پۆستە لاوەكییەكان، حزبی كۆماری ئێستەش خەریكن دوو هەزار و 800 پۆستی سیادیی ئەمەریكا بە كادرەكانی خۆیان پڕ دەكەنەوە و دیموكراتەكانی لێ لا دەبەن. لە ئەڵمانیا و بەریتانیا و فڕەنسا و نەمسا و هەموو وڵاتێكی تری دیموكراتی بەو شێوەیە.

میدیا و ڕای گشتی
لەدوای جیابوونەوەی باڵی ڕیفۆرم لە یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان و پێكهێنانی لیستی گۆڕان و دواتریش لە سەروبەندی هەڵبژاردن، توندترین و پڕ جنێوترین هەڵمەتی هەڵبژاردن لەلایەن گۆڕانەوە بە تایبەت ئاراستەی یەكێتی كرا، كار گەیشتە ئەوەی لاپەڕە كۆنەكان هەڵبدرێتەوە و نەوشیروان مستەفا، جەلال تاڵەبانی سەركۆماری ئەوكاتی عێراقی بە هۆی كارەساتی ئەنفال بخاتە ڕوو. تاڵەبانیش ئەوی بە هۆی كیمیابارانی هەڵەبجە لە 1988 تۆمەتبار دەكرد. 
تەخوین و تەكفیركردنی یەكتر گەیشتە ترۆپك، گۆڕان دواتریش لەسەر ئەو سیاسەتە مایەوە، ئیتر هەر شتێك ئەو بیەوێ و جێبەجێ نەكرێ و هەر لایەنێك لەگەڵیدا نەبێ، لە ڕێی میدیاكانییەوە بەردەوام هێرشی چڕیان دەكاتە سەر، ئەوان كولتوورێكی تریان داهێنا بەر لە گۆڕان، میدیا و ڕۆژنامەكان كاریگەریی گەورەیان دروست كردبوو، خوێنەری یەكجار زۆریان هەبوو و خەڵك متمانەی بە میدیا هەبوو، كاتێك گۆڕان بۆ یەكەم جار لە مێژووی ڕۆژنامەوانی كوردی ناوی كەناڵی میدیایی بۆ "تۆپخانە" گۆڕی، ئیتر خەڵك متمانەیان بە میدیا لاواز بووە و سیاسییەكانیش هێندە بایەخی پێ نادەن، هەمووانیش لەو باوەڕەدان كە میدیاكان بوون بە بەشێك لە سیاسەت، نەك بوارێكی سەربەخۆ، گۆڕینی ناوی كەناڵی ئاسمانی میدیایی بۆ "تۆپخانە" بۆ خۆی مانای جەنگی میدیایی و پڕوپاگەندەی بەردەوام دەگەیەنێ. 
ئەو چەمكە تازەیەی بزووتنەوەی گۆڕان سەرەڕای ئەوەی لە 2009ەوە دروست بوو، بەڵام هەموو ساڵێك كە لە 22ی نیسان/ئەپریل یادی ڕۆژنامەگەریی كوردی دەكرێتەوە، هیچ شارەزا و پسپۆڕێك بوێری ئەوەی نییە، بپرسێ بۆچی ناوی كەناڵی میدیاییتان بۆ تۆپخانە گۆڕێ؟، بێگومان كەسیش بوێری ئەوەی نابێ، چونكە هەمووان دەزانن هەركات كەسێك ڕەخنە لە گۆڕان بگرێ و لەگەڵ تەوژمی ئەوان نەبێ، ئیتر دەكەوێتە بەر لوولەی ئەو "تۆپخانە"یەی دایانهێناوە و هێرش بۆ سەر كەسایەتی و كەسوكار و خێزان و خوشك و برا و كوڕ و كچەكانی دەست پێ دەكەن، بۆیە ئەوانەی بوێرییەكی تەواویان نەبێ، هیچ كات خۆیان لە قەرەی ڕەخنەگرتن لەو بزووتنەوەیە نادەن.

ئەنجام
لە ئەنجامی ئەو بەراوردكارییە لە نێوان دەستوور و پرۆگرامی سیاسیی بزووتنەوەی گۆڕان و واقیعی مامەڵە سیاسییەكانی ئەو حزبە لە گۆڕەپانی سیاسی كوردستان خرایە ڕوو، ڕوون دەبێتەوە بزووتنەوەی گۆڕان لە بری بانگەشەكانی بۆ نموونەیەكی جیاواز لە حزبەكانی پێشوو، پێچەوانە هەنگاوی ناوە. ئەوان تا ئێستە نەیانتوانیوە 1%ی پرۆگرامی سیاسیی بزووتنەوەكەیان بكەنە كردار، لە كاتێكدا ماوەی دوو خول لە پەرلەمانن، ئەو یاسایانەی ویستیان لەگەڵ بووایە كە نەگۆڕێ و بە زۆرینە هەوڵی هەمواری درابووایە، بە پاساوی ڕەهەندی نیشتمانی پێویستە و كۆدەنگی نیشتمانی گرنگە هەڵایان لە دژ دروست دەكرد، بەڵام كە خۆیان ویستیان هەمواری یاسای سەرۆكایەتیی هەرێم بكەن و هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێم بگەڕێننەوە بۆ پەرلەمان، نە ڕەهەندی نیشتمانی لە فەرهەنگ بوونی هەبوو نە سازانی نیشتمانی. 



وشە - باز ئه‌حمه‌د