هەینی رابردوو رێككەوتنێكی نەوتی لە نێوان وەزارەتی سامانە سروشتییەكانی حكوومەتی هەرێم و كۆمپانیای رووس نەفتی رووسیایی واژوو كرا، رێككەوتنەكە بەبێ گەڕانەوە بۆ بەغدا كراوە و شارەیەزایەك دەڵێت "بەپێی یاسای نێودەوڵەتی، ئەو رێككەوتنە دەبوو لەگەڵ دەوڵەت بكرێت"، دووپاتیشی دەكاتەوە كە رێككەوتنەكە پێوەندی بە راكێشانی هەڵوێستی رووسیا و كاریگەریی بەسەر سەربەخۆیی هەرێمەوە هەیە.
تاریق حەرب شارەزای یاسایی لە عێراق لەبارەی واژووكردنی رێككەوتنەكە، بۆ "وشە" دەڵێت، واژووكردنی گرێبەستەكە پێشێلكردنی بنەماكانی یاسای نێودەوڵەتییە و دەبێت ئەو جۆرە گرێبەستانە لەگەڵ دەوڵەتدا بكرێت نەك هەرێم، چونكە بڕگەكانی یاسای نێودەوڵەتی لەو بارەوە روونن كە پێویستە لەگەڵ لایەنێك بكرێت یاسای نێودەوڵەتی دانی پێدا بنێت كە ئەویش حكوومەتی فیدراڵییە.
حەرب دەڵێ، "یاسای نێودەوڵەتی و بڕوانامەی نەتەوە یەكگرتووەكان تەنیا دان بە سەروەری دەوڵەتاندا دەنێن، نەك هەرێم و كۆمار و ویلایەتەكان، هەروەها بۆ كۆمپانیا رووسیایییەكە نییە گرێبەست لەگەڵ هەرێم بكات، جیا لەوەش رێككەوتنەكە پێچەوانەی بڕگەكانی 111 و 112ی یاسای وەبەرهێنانە لە دەستوور كە نەوت و غاز موڵكی گەلە و گەلی عێراقیش حكوومەتی بەغدا نوێنەرایەتی دەكات نەك هەرێم".
"ئەو رێككەوتنە بەبێ گەڕانەوە بۆ بەغدا كراوە و تا ئێستە نازانرێ رێككەوتنەكە چۆنە، بەتایبەتی كە حكوومەتی رووسیا خاوەنی زیاتر لە دوو لەسەر سێی سەرمایەی ئەو كۆمپانیایەیە كە گرێبەستەكەی كردووە، واتە كۆمپانیایەكی زیاتر حكوومەتییە لەوەی تایبەت، بۆیە رێككەوتنەكە پێوەندی بە سەربەخۆیی هەرێمەوە هەیە، بەتایبەتی كە بۆ 20 ساڵی ترە، ئەوەش كاریگەری بۆ سەر هەڵوێستی رووسیا دەبێت لەو پرسەدا" حەرب وای گوت.
لای خۆیەوە عاسم جیهاد گوتەبێژی وەزارەتی نەوتی عێراق لەبارەی گرێبەستەكەوە بۆ "وشە" رای گەیاند، "پێویستی بە هەڵوێستی حكوومەتە نەك وەزارەتی نەوت، دواتر ئەو بابەتە دەچێتە ناو ناوەڕۆكی ناكۆكییەكانی نێوان هەرێم و بەغدا كە تا ئێستەش كێشەكانیان چارەسەر نەكراوە، دواتر پێویستە پرسیار لەوانە بكرێت كە گرێبەستەكەیان واژوو كردووە كە ئاخۆ بەغدا و وەزارەتی نەوتی عێراق ئاگەدارن؟، چونكە نەوت سامانی وڵاتە و گرێبەستە نەوتییەكانیش حكوومەتی فیدراڵ لێیان بەرپرسیارە نەك وەزارەتی نەوت".
د. عامر حەسەن فەیاز راگری كۆلێجی زانستە سیاسییەكان لە زانكۆی بەغدا بۆ "وشە" ئەوە دەخاتە ڕوو كە "راستە دەستووری عێراق لە سێ مادەی سەرەكی باسی سامانی نەوتی كردووە، بەڵام ئەوانە بەس نین بۆ چارەسەركردنی هەموو كێشەكانی ئەو بوارە لەبارەی خاوەنداریەتی و دابەشكردن و بەرهەمهێنان و گرێبەستكردنەوە".
ئەو پۆسپۆڕە روونی كردەوە كە دەستوور باسی یاسای نەوت و گاز دەكات وەك یەكێك لە یاسا گرنگ و سەرەكییەكان بۆ بنیاتنانی دەوڵەتی عێراق، بەڵام وا دەبینین كە سستی و بەربەست خستنەپێشی ئاشكرا هەیە بۆ دانانی ئەو یاسایە لە پەرلەماندا، بۆیە نەبوونی ئەو یاسایە كە ئەو كەرتە رێك بخات، وای كردووە هەموو لایەنەكان هەوڵی سوودوەرگرتنی لێ بدەن بۆ بەرژەوەندی خۆیان و بە نایاسایی، كە ئەوانەش كێشە دروست دەكەن.
"بنەمای هەموو كێشەكانی نێوان هەولێر و بەغدا و ئەوانەشی كە لە داهاتوو روو دەدەن، نەبوونی بنەمایەكە لە چوارچێوەی یاسایەكی تێروتەسەل كە هەردوولا لەسەری رێك بكەون، بۆ دابەشكردنی سامانی نەوت و گاز، بۆیە هەر گرێبەستێكی تر كە هەرێم دەیكات كێشەكان ئاڵۆزتر دەكەن، تەنانەت ئەگەر بەغدا خۆشی گڵۆپی سەوزی دابێتە كوردستان بۆ واژووكردنی ئەو گرێبەستە، بەڵام بەهۆی نەبوونی یاسایەك كە دۆخەكە رێك بخات هەر كێشەی لەسەر دروست دەبێت" فەیاز وای گوت.
ئاماژەی كرد، "تەنیا حكوومەتی هەرێم گرێبەستی نەكردووە، بەڵكو بەغدا كردوویەتی و ئەوانیش لە سایەی نەبوونی یاسای نەوت و گازدا بەپێی هیچ یاسایەك ئەنجام نەدراون، واتە كێشەكانی بەغدا لەوبارەوە لەگەڵ پارێزگاكانی تریش هەیە، بۆیە تا ئەوكاتەی یاساكە دانەنراوە، لە هەموو عێراق چەند لایەنێك سوودمەندن لەو پشێوییەی لەو كەرتەدا هەیە".
خوزاعی دووپاتی كردەوە كە رەنگە ئەو بابەتە حیساباتی سیاسی لە پشتەوە بێت، وەك واژووكردنی گرێبەستی درێژخایەن لەگەڵ وڵاتانی سەقامگیر و گرنگ وەك رووسیا، كە رەنگە ئەوان چاوپۆشی بكەن یان رەچاوی لایەنی بەرامبەریان بكەن، هەمووان دەزانن پێوەندییە نێودەوڵەتییەكان لەسەر بنەمای بەرژەوەندی بنیات نراوە و ئەو وڵاتانە بۆ پاراستنی بەرژەوەندییەكانیان دەبنە گرێنتی بۆ لایەنی بەرامبەر.
لەبارەی كارتەكانی حكوومەتی عێراق بۆ رێگرتن لە گرێبەستەكانی هەرێم، راگری كۆلێجی زانستە سیاسییەكان لە زانكۆی بەغدا ئاماژەی كرد كە هەموو ئەوەی بەغدا دەتوانێت بیكات، بریتییە لە جووڵاندنەوەی كارتی بودجە و 17%كەی پشكی هەرێم و هیچ كارتێكی تری بەدەستەوە نییە، بەتایبەتی كە حكوومەتی عەبادی نەرمترە لە حكوومەتەكانی تر و هەوڵی وتوێژكردن لەگەڵ هەرێم دەدات.
د. ئاراس خۆشناو سەرۆكی سەنتەری لێكۆڵینەوەی ستراتیجی كوردستان بۆ "وشە" گوتی، یەكلا بووەتەوە كە ئەو گرێبەستانە یاسایی و دەستوورین، ئەوەشی لە رووسیا واژوو كراوە یاداشتی لێكگەیشتنە كە دواتر وردەكاری روون دەكرێتەوە و رێككەوتنی لێ دەكەوێتەوە.
خۆشناو ئاشكرای دەكات كە "گرێبەستەكانی نەوت دوو بەشن، بەشێكیان پێوەست دەبن بە وەبەرهێنان لە كێڵگەكانی نەوت كە پێشتر گرێبەست لەگەڵ كۆمپانیای تریش كراوە، شێوازەكەشی هاوبەشییە لە بەرهەم بۆ پێدانیان پشكێكی دیاریكراو تا سنووری 15%، ئەوەش دوای دەرهێنان، بەشی دووەمیشان وەك ئەوەی لەگەڵ رووس نەوت كراوە بریتییە لە پەرەپێدان و بەڕێوەبردنی دووەم بۆڕیی نەوتی كوردستان بەرەو توركیا بەمەبەستی زیادكردنی توانای هەناردنی نەوت كە ئێستە رۆژانە نزیكەی 600 هەزار بەرمیل نەوتە كە دواتر گرێبەستی وردەكارییەكانی دەكرێت".
"ئابووری دیوەكەی تری سیاسەتە و ئێمە لە ناوچەیەكی زۆر ئاڵۆزدا دەژین، بۆیە دەبێت زۆر زیرەكانە لە بەرژەوەندی وڵات و گەلەكەماندا مامەڵە بكەین، بەو مەرجەی بتوانین باڵانسەكە رابگرین لە نێوان هێزەكاندا، ئەو بارودۆخە سیاسییەی لە ناوچەكە هەیە و ئەگەر سەیری نەخشەی دابەشبوونی وزە لە دنیا و كاریگەری رووسیا و كۆمپانیا رووسییەكان لە ناوچەكەدا بكەین، دیار دەكەوێت كە ئەو گرێبەستانە چەند ئابووری و بە كەڵكن، ئەوەندەش سیاسین بۆ مسۆگەركردنی پاراستنی ئابووری بۆ كوردستان" خۆشناو وای گوت.
روونی كردەوە كە كۆمپانیا رووسییەكان دەمێكە لێرەن و سیاسەتی كوردستانیش روونە كە سیاسەتی نەوتیمان هەمەجۆركردنە لەڕووی جۆری كۆمپانیاكان و سەرچاوەكانیان و لە هەموو وڵاتانی دنیان، دواتر وەك باسمان كرد ئەگەر بتەوێت وەبەرهێنان لە گازی سروشتیدا بكەیت و گازەكەی ئێمەش بگاتە ئەوروپا و 85%ی گازی سروشتی بۆ ئەوروپا سەرچاوەكەی رووسیا بێت، ئەگەر لێرەدا بتەوێ گرێبەستێك بەبێ رووسیا بكەی، دەكەویتە ناو هەڵەیەكی ستراتیجییەوە، بۆیە ئەوەی كراوە یەك لە شتە باشەكانە و یەكێكە لە مافەكانی حكوومەتی هەرێم لە عێراق.
هەینی رابردوو رێككەوتنێك لە سان پترسبۆرگ لە نێوان وەزارەتی سامانە سروشتییەكانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و كۆمپانیای "رووس نەفت"ی ڕووسیا بە ئامادەبوونی نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان و قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆك وەزیران واژوو كرا كە بۆ ماوەی 20 ساڵە.