نووسەرێكی ئەمەریكی لە پێگەیەكی نزیك لە ئاژانسی ناوەندی هەواڵگریی ئەمەریكا نووسیویەتی، سەربەخۆیی كوردستان دەبێتە جوانترین نموونەی عەلمانییەت و ئاینداری لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، بەڵام ئێستە دنیای دیموكرات و ئازاد نەگەیشتووەتە قۆناغێكی تەواو تا بە هەموو توانایەوە پشتیوانی لەو كۆمەڵگە ئازاد و دیموكراتە بكات، سەرەڕای ئەوەیش كوردەكان هەر بە سەربەخۆیی دەگەن و بەردەوام نابن ناتوانن بوهستن و چاوهڕێ بكهن.
پێگەی
ستراتفۆری ئەمەریكی بابەتێكی چارلز گلاسی بەناونیشانی "كوردستانی عێراق: جەنگ لە پێناوی كورسییەك لە مێزی نەتەوەكان" بڵاو كردووەتەوە و تێیدا هاتووە، ئەنجامی ڕیفراندۆمی سەربەخۆیی كوردستان گومانی تێدا نەبوو و پێشبینی كرابوو، 72% بەشدارانی ڕیفراندۆم نزیكەی 93% دەنگیان بۆ سەربەخۆیی كوردستان دا، دەنگدان بە سەربەخۆیی لەكاتێكدا بوو مەترسی توندوتیژی لە ناوچە ناكۆكی لەسەرەكان ئەگەرێكی كراوە بوو و دراوسێكانی كوردستانیش بە توندی بەرهەڵستییان دەكرد و لەناوخۆیش بەرهەڵستی زۆر هەبوو.
نووسەر دەڵێ، وەك دۆستێكی دێرینی كوردەكان، كە پێشتر بە نایاسایی گەیشتنە كوردستانی عێراق لە ئێرانەوە لە ساڵی 1974 لەگەڵ پیتەر جێنگس بۆ كەناڵی "ئەی بی سی نیوز" ڕۆیشتین، ئەوان ئازادی و ئاسایش خەونیان بوو و منیش ئاواتەخواز بووم ئەوە بەدی بهێنن، هەرچەندە ڕژێمی سەدام لە 1975 و 1988 و 1991 زۆر وەحشیگەرانە هێرشی كردە سەریان، كاتێك ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا و وڵاتان دەستوەردانیان كرد و هۆشدارییان بە سەركردەكانی كورد دا بە تەواوی وریا بن، بارزانی و تاڵەبانی سەرەڕای ناكۆكییەكانیان، لە دواییدا توانییان بەیەكەوە گەلی كوردستان بگەیەنن بە كەنارێكی ئارامتر و ئاسایش و ئازادیان بۆ دەستەبەر بكەن لە چوارچێوەی عێراقدا، بەڵام جەنگی ئەوان و ئەو كارەساتانەی تووشی بوون لە پێناوی وەرگرتنی كورسییەك بوو لەسەر مێزی نەتەوەكانی دنیا، سەربەخۆیی هاومانای ئازادی نییە، بەڵێنی پێدانی مافی چارەی خۆنووسین لە كەسێكەوە نادرێ، بەڵكو پشتبەستن بە بەڵێن واتە خۆ ڕادەستكردن، هەریەك لە زیمبابۆی و ئەریتریا و سوودان و كۆسۆڤۆ و وڵاتانی تر ئازاد و سەربەخۆ بوون، كوردستانیش سەرەڕای بەرهەڵستی تەواوی وڵاتانی دراوسێی، بەردەوامە لە جموجۆڵ بۆ گەیشتن بە سەربەخۆیی و هێڵی بەرگری خۆی بە تەواوی بەهێز دەكات و لە ناوخۆ دادپەروەری زیاتر بەرهەم دەهێنێت، كوردەكان بۆ هەمیشە ناتوانن لە نێو ململانێیەكی هەمیشەیی بژین كە لە تەواوی ناوچەكە بوونی هەیە.
ئاماژەی داوە، ئەو ساتەی ئێستە باشووری كوردستانی تێدایە زۆر هەستیارە، ناسیۆنالیستانی كورد دەیانەوێ بەشی كوردستان لە عێراق بگەیەنن بە سەربەخۆیی، پارچەكانی تری كوردستانیش بەسەر توركیا و ئێران و سووریا دابەش بوون، گرفت ئەوەیە باشووری كوردستان ناگات بە كەنار دەریا و تەواوی پردی پێوەندییەكانیشی لەگەڵ وڵاتانی دنیا بە خاكی وڵاتانی دوژمنی كوردستان دەڕوات، ئێران هەڕەشەی سنوور داخستن دەكات و توركیاش هەمان هەنگاو وەك گەفێك بەكار دێنێ و سووریاش بە تەواوی گەمارۆ دراوە بەهۆی جەنگی ناوخۆیییەوە و لە عێراقیش میلیشیاكان بوونیان هەیە، كە دەبێتە سنووری دەوڵەتی داهاتووی كوردستان ئەوكاتەی بە تەواوی سەربەخۆیی خۆی ڕاگەیاند.
لە بەشێكی تری وتارەكە هاتووە، كوردەكان لە 1991 پەناگەیەكی ئارامیان لەسەر دەستی ئەمەریكا و بەریتانیا بۆ دروست كرا، بۆ ئەوەی خۆیان حوكمی خۆیان بكەن، هەرچەندە شەڕی ناوخۆ دروست بوو، بەڵام لە كۆتادا توانییان ئاشتی بێننە دی و ناوچەیەكی ئارام دروست بكەن و ئەوەی لە ژێر دەستی سەدام ڕای كردبووایە ڕووی لە كوردستان دەكرد، دوای 2003 و پاش ئەوەی لە دەستووری عێراق دان بە هەرێمی كوردستانی فیدرالی نرا، كاتێك تیرۆریستان هاتنە مووسڵ و ڕوویان لە ناوچەكانی عێراق كرد، ئارامی و ئاسایشی كوردستان ئاوارەكانی ناچار كرد بە لێشاو ڕوو لە ناوچەكانی ژێر كۆنتڕۆڵی پێشمەرگە بكەن، بەو شێوەیە كوردستان بووە باشترین پەناگەی ئاوارەكان لە پێكهاتە ئاینی و نەتەوەیییە جیاجیاكانی ناوچەكە. نموونەیەكی یەكجار جوانی لێبوردەیی و عەلمانییەت لە ناوچەكە هەیە، هەمووانیش سوورن لەسەر سەربەخۆیی، بەڵام سەربەخۆبوونی كوردستان بە خێرایی تووشی شەڕی گەورەیان دەكات لەگەڵ ئێران و توركیا و ناوچەكە، هاوكات بەغدایش ئامادەیە دژی كوردستان جەنگ بەرپا بكات، بەو چەكانەی ئەمەریكا بۆی ناردوون، دوای ئەوەی شكستی تەواوەتی بە تیرۆریستانی داعش دەهێنێت، بەتایبەت لە كەركووك كە وەك شاری شلیسفیگ هۆلشتاینی نێوان دانیمارك و ئەڵمانیای لێ هاتووە كە ماوەی 70 ساڵ شەڕیان لەسەری كرد، گرنگی سیمبۆلی كەركووك بەوەی كە گەورەترین كانی نەوتی لێیە، بووەتە هۆی شكستی تەواوی ڕێككەوتنەكانی پێشووی كوردستان و سەدام حوسێن، باوكی مەسعوود بارزانی مافی ئۆتۆنۆمی بۆ كوردستان وەرگرت، بەڵام لەبەر ئەوەی بێ كەركووك بوو ڕەتی كردەوە، بەو هۆیەوە سەدام دەستی بە شەڕكردن كردەوە لەگەڵ كوردستان.
هێمای بۆ ئەوەیش كردووە، كورد خەڵكانێكن تێگەیشتن لێیان قورسە، یەكێك لەو گەلانەی كە زۆرینەیان مسوڵمانن و پابەندی ئاینن، ئامادەبوونێكی بەهێزیان لە مزگەوت هەیە، هاوكات زۆر حەز بە خواردنەوە كهوولییەكان و موزیك و دانس و گاڵتە و نوكتە دەكەن، ئەوان نوێژ دەكەن، چونكە خۆیان دەیانەوێ، نەك ئەوەی پۆلیسی ئاینی هەبێ و بە زۆر نوێژیان پێ بكات، ئەو كراوەیی و ئازادییەیان بووەتە هۆی ئەوەی كە هەریەك لە ئەردۆغان و خامنەیی دژیان بوەستنەوە، ئەوان بە ڕاستی لێهاتوون و هۆشیار و بەهێز و ڕێزدارن لای من، بۆیە دامەزراندنی دەوڵەت لای ئەوان زۆر جێی بایەخ دەبێ و سەرنجی هەمووان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دێتە سەر كوردستان.
لە كۆتادا نووسیویەتی، بەهۆی ئەو جیاوازییانەی كورد بە بەراورد لەگەڵ گەلانی تری ناوچەكە هەیەتی، لە ئازادی و دیموكراتی دەبوو دیموكراتخوازن، لەجیاتی بەرهەڵستی بە تەواوی پشتیوانیان بن، بەڵام ئەو دنیایە تەواو و پێگەیشتوو نییە.