كورد بۆچی رووی لە تاران كرد؟

:: PM:05:54:07/02/2018 ‌

بەپێی راپۆرتی ماڵپەڕێكی لبنانی كە داواكانی كورد بۆ دەست پێكردنی گفتوگۆ لەگەڵ بەغدا لە دوای ریفراندۆمی سەربەخۆیی هەرێم نەبووە هۆی سازكردنی گفتوگۆیەكی راستەوخۆ لە نێوان هەولێر و بەغدا تەنیا دوای كردنەوەی دەرگەكە نەبێت لەلایەن تارانەوە و دووپاتی دەكاتەوە كە سەرانی كورد بە ناچاری روویان لە تاران كرد.

ماڵپەڕی "دەرەج میدیا"ی لبنانی لە راپۆرتێكی بەناونیشانی "رێگەی كورد بۆ گەیشتن بە بەغدا بە تارانەوە تێپەڕ دەبێت"، تیشك دەخاتە سەر هەڵوێستەكانی حكوومەتی هەرێم لە بەرانبەر پێوەندی لەگەڵ بەغدا لە دوای پڕۆسەی ریفراندۆمی سەربەخۆیی كە بەهۆی ئەو پاڵەپەستۆیە گەورەیەی خرایە سەر هەرێمەكە لە دوای 30 رۆژ ئەنجامەكەی هاتە سڕكردن، لەو ساتەوەیش حكوومەتی هەرێم دەستی كردووە بە داوای دەست پێكردنی گفتوگۆ لەپێناو دووبارە تێهەڵكشانەوە بۆناو دەوڵەتی عێراقی لەسەر بنەمای دەستووری گشتیی 2005.  

زیاتر گوتی، ئەو داوایە چەنبارەبووانەی هەرێم بۆ دەست پێكردنی گفتوگۆ و دۆخەكەی دروستیش بووە كە هەلێك بوو بۆ كۆتاهاتنی چەندان پرسی هەڵپەسێردراو لە ماوەی ساڵانێكدا، نەبووە هۆی شكاندنی دیواری دەروونی بەغدا بۆ قبووڵكردنی دەست پێكردنی دیداری دووقۆڵی لەسەر ئاستی باڵا و گفتوگۆ لەگەڵ هەرێم، تەنیا لەدوای ئەوە نەبێت كە تاران بڕیاری هەڵدانەوەی لاپەڕەیەكی نوێی لەگەڵ كوردستان دا. 

كەچی حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق لە كاتی بەشداریكردنی لە كۆڕبەندی داڤۆس لە سویسرا رەتی كردەوە كە كاریگەریی ناوچەیی لەسەر بڕیارەكانی عێراق هەبێت و رێژەی كاریگەری تارانیشی لەسەر بڕیارەكانی بەغدا بە سفر دانا.

بەڵام راپۆرتەكە دووپاتی دەكاتەوە كە راسی و ئاماژەكان لەسەر زەوی پێچەوانەی ئەوە دووپات دەكەنەوە، بەوەی تاران خاوەن تۆڕێكی فرەوان و ئاڵۆزی دەسەڵات و كارییگەرییە لە عێراق، لەپاڵ دەستگرتنی بەسەر كلیلی و ئامرازەكانی داڕشتنەوەی بڕیارە ستراتیژییەكان لە رێگەی قاسم سلێمانی فەرماندەی فەیلەقی قودس كە لە هەر ئان و ساتێكی تەنگژاویدا دەبێتە مێوانی ئەو وڵاتە و دواترینیان لە كاتی دروستكردنی هاوپەیمانیەتییەكانی هەڵبژاردن بوو بەپێی لێدوانی پەرلەمانتارانی شیعە، هەروەها لە رێگەی باڵوێزخانەی ئێران لە بەغدا و كونسوڵخانەكانی لە پارێزگاكانی عێراق كە لەلایەن سوپای پاسدارانەوە بەڕێوە دەبرێن كە تا ئێستە سێ كەسایەتی سەر بە عەلی خامنەیی رابەری شۆرشی ئێران ئەو پۆستەیان وەرگرتووە ئەوانیش حەسەن قومی و دانایی فەر و ئیرج مەسجیدین.  

راپۆرتەكە روونی كردەوە، تارانی لە كورد توڕە كە درێغی نەكرد لە وەستانەوە بە رووی هەوڵەكانیان بۆ سەربەخۆیی، خێرا سوودی لە نائومێدی كورد لە بەرانبەر ئەمەریكا وەرگرت بەهۆی شەرمەزاركردنیانەوە و دەرگەی كۆشكەكانی بۆ نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكوومەت و قوباد تاڵەبانی جێگرەكەی كردەوە و ئاماژەی كرد كە ئێران یارمەتی خۆی بە نەهێشتنی بەربەستەكانی بەردەم گفتوگۆی هەولێر و بەغدا خستە روو، لە هەنگاوێك بۆ سەپاندن و سەلماندنی باڵادەستی و هێزی خۆی لەسەر هەردوولایەنی تەنگژەكە و شەقكردنی نێوانی كورد و ئەمەریكا و هەوڵدان بۆ لاوازكردنی دەسەڵاتی ئەمەریكا بەسەر كورد بەپێی تواناكانی، بەتایبەتی كاتێك كوردستان خاوەن سنوورێكی چیایی و سەختە لەگەڵ ئێران و گرنگییەكی تەناهی بۆ سەری هەیە، بێجگە لەو درێژكراوەی نەتەوەیی لەگەڵ كوردی ئێران كە بەمدواییە بەشداری كارایان هەبوو لە ناڕەزاییەكان كە ئێرانی گرتەوە و ئەمەریكا سوودی لێ بینی.  

ماڵپەڕەكە دووپاتی كردەوە كە بۆ سیاسەتوانانی كورد رووكردن بەرەو ئێران ئێستە بژارەیەكی ناچاری بوو، بەڵام دوور نییە كە ئەوە ببێتە بڕیارێكی ستراتیژی بۆ داهاتوو لە دوای ئەو ئەزموونە تاڵەی كورد لە گەیشتن بە خواستەكانیان بۆ سەربەخۆیی بە پاڵپشتی ئەمەریكا كە لە بەرانبەر هێرشەكانی حەشدی شەعبی بۆ سەر كەركووك لەسەر تانكەكانی ئەمەریكایی بێدەنگ وەستا و قەیس خەزعەلی سەركردەی گرووپێكی ناو حەشدی شەعبی گوتی كە هەولێر بەقەد مەودای هاوێشتنی بەردێكەوە لێمانەوە دوورە.   

زیاتر گوتی، هەروەها ئێران كۆنترۆڵی بەسەر هەڵوێستی بارستە و پارتە سیاسییەكانی عێراقیش هەیە لە بەرانبەر كورد كە بەم دواییە رووبەڕووی هەر هەوڵێك وەستانەوە بۆ كرانەوە بە رووی حكوومەتی هەولێرەوە بەو پێیەی سیاسەتی ئەوان بەشێك بووە لە پڕۆژەیەكی ئەمەریكایی لە ناوچەكە بۆ دابەشكردنی عێراق.

بەپێی ئەو راپۆرتە زۆرێك لە سیاسەتوانانی كورد پێیان وایە كە گفتوگۆكردن لەگەڵ تاران باشترە لە گفتوگۆكردن لەگەڵ بریكارەكەی (بەغدا)، هەروەها ئەمەریكا گرێنتی نادات بە تایبەتی لە سایەی ئەو نائومێدكردنەیان و پاڵپشتی نەكردنی سیاسەتوانی كورد كە لە كەركووك بینیان و ئێستەیش لە عەفرین دووبارە دەبێتەوە، هەرچی ئێرانە دراوسێیەك و دەسترۆیشتووێكە لە عێراق و رێگەی تر بۆ كورد نییە جگە لە گونجان لەگەڵیدا، چونكە ئەگەر پارتە شیعەكانی لایەنگری ئێران بە كورسی دەسەڵاتیش نەگەن، بەڵام ئەگەر هەیە كە بە هێز بەشداری لە كێشانی نەخشەی داهاتووی سیاسی عێراق بكەن.  

سەرچاوە: وەتەننا




وشە - مه‌حموود ئیسماعیل