كێ باجی چڵە زەیتوونەكە دەدات؟

:: PM:07:52:14/02/2018 ‌

لە 20ی كانوونی دووەمی رابردووەوە هەڵمەتی سەربازی سوپای توركیا و گرووپە چەكدارەكانی پاڵپشتی بۆ سەر شاری عەفرینی كوردنشین لە باكوری سووریا بەردەوامە و رۆژانە توركیا ئەو شارە و دەوروبەری لە ئاسمان و لە زەویدا بۆردومان دەكات و بەو هۆیەوەیش ژمارەیەكی زۆر قوربانی لە ریزی هاووڵاتییان كەوتووەتەوە، سەڕەڕای بەردەوامی هێرشەكانی توركیا بە چەكی پێشكەوتوو بەڵام لەسەر زەوی نەیتوانیوە پێشكەوتنێكی گەورە بەدەست بێنێت كە بەپێی سەرچاوەكان تەنیا 7%ی ئامانجەكانی پێكاوە، لێكدانەوەی زۆر بۆ هۆكار و لێكەوتی هەڵمەتە سەربازییەكەی توركیا دەكرێت كە لەسایەی بێدەنگی رووسیا و ئەمەریكا و ناڕەزایی سووریا و ئێران بەڕێوە دەچێت، بۆیە پرسیارەكە ئەوەیە كە لێكەوتی ئەنجامەكانی بۆ سەر كورد و توركیا چی دەبێت؟.

سەمیح مەعایتە، نووسەری ئوردنی بە ناونیشانی (كێ باجی چڵە زەیتوونەكە دەدات؟)، لە وتارێكی دەڵێت، لە تەنگژەیەكی گەورە و ئاڵۆزی وەك تەنگژەی سووریا ئاسان نییە كە هەموو لایەنەكان دەستكەوتنیان هەبێت، بەڵكو ئاڵۆزییەكانی تەنگژەكە وا دەكات كە هەموو لایەنەكان باج بدەن، بەڵام گەورەكان و خاوەن ئەزموونەكان توانای ئەوەیان زیاترە كە خۆیان لە زیانكردن بپارێزن كە بە پێگە و شكۆیان دەكەوێت یان ئەو زیانانەی كە كاریگەرییەكانی بۆ چەندان دەیەی درێژ دەمێنێتەوە. 

توركیایش لەو وڵاتانەیە كە بڕیاری دا بچێتە ناو تەنگژەی سووریا و جەنگی لە دژی رژێمی سووریا راگەیاند و بڕیاری رووخاندنی رژێمی بەشار ئەسەدی دا و سنوورەكانی خۆی كردەوە بۆ ئەوەی ببێتە دەروازەیەك بۆ هاتنی چەك و پارە و چەكدار لە هەموو وڵاتان و بیروباوەوڕەكانەوە بۆ سووریا، بەڵكو چەند گرووپێك هەبوون كە سەر بەو بوون و بە بیرۆكەی رێكخراوێكی درێژبووەوە بۆ بیری ئیخوانەكان پێوەندی لەگەڵ دۆسیەی سووریا بەڕێوە دەبرد، لەپاڵ پرسی تری وەك دۆسیەی كورد.

لەگەڵ تێپەڕبوونی ساڵانێك هەڵوێستی رووكەشی توركیا لە بەرانبەر رژێمی سووریا بەتایبەتی دوای ئەوەی رژێمی سووریا دەستڵاتی خۆی لەسەر زەوی بەهێز كرد، ئەگەرچی ئاسایشی توركیا وا پێویست دەكات كە گرووپەكانی هاوپەیمانی فەرمانڕەوای سووریا بكەن تەواو وەك لۆژیكی ئێران لە سووریا كە هەموو لایەك دەیانەوێت میرانی ئەو وڵاتەیان بەر كەوێت ئەگەر وێرانەیش بێت، كە ئەوەیە لۆژیكی ئیستیعمارەكان نەوەك هی برا و هاوڕێیان. 

بەدواییەكداهاتنی زیانەكانی توركیا لە سووریا گەیشتە خاڵی گەورەی لاوازی كە ئەویش دۆسییەی كوردە و هاوپەیمانانی توركیا لە گەورەكان كاریان بۆ كردنەوەی ئاگر بەژێر ئەو دۆسیە كرد تا ئەوەی نیگەرانی و ترس پاڵی بە توركیا نا بۆچوونە ناو خاكی سووریا بە ناوی (چڵە زەیتوون)، ئەو هەڵمەتە سەربازییەی كە بەر لە چەند هەفتەیەكەوە دەستی پێ كرد و تا ئێستەیش كۆتایی نەهاتووە، ئەو هەڵمەتەی لە رووی سیاسییەوە بریتییە لە گرنگترین تاقیكردنەوە بۆ فەرمانڕەوایی توركیا لەبارەی دۆسیەی كوردەوە وەك دۆسیەیەكی ئاسایشی ناوخۆییەوە.

ناونیشانی ئەو هەڵمەتەی سەربازییەی توركیا بۆ گەڕاندنەوەی سێ ملیۆن ئاوارەی سووریا بوو لە توركیا بۆ وڵاتەكەیان لە رێگەی جێبەجێكردنی بیرۆكەی ناوچەكانی ئارام، كە ئەو بیرۆكەیە بەبێ وڵاتانی زلهێز و نەتەوە یەكگرتووەكان و رەزامەندی رژێمی سووریا زەحمەتە جێبەجێ بكرێت، بەڵام ئەو ناونیشانە بۆ قەناعەت پێكردنی گەلی توركیا بوو بەوەی ئەو جەنگە بەرژەوەندی راستەوخۆی ئەوانی تیادایە، ئەو بەرژەوەندییەی لەو كاتەی توركیا هەوڵی رووخاندنی ئەسەدی دەدا نەدەهاتە دی.  

وردەكاری ئەو هەڵمەتە سەربازییەی توركیا هەرچییەك بێت كە ئەردۆغان عەرەبی سووریای لە هێزەكانی ئۆپۆزسیۆنی ئەو وڵاتەی وەك سەری رم بەكار هێنا، (چڵە زەیتوونەكە) لە رووی سیاسییەوە گەورەترین تاقیكردنەوەیە بۆ ئەردۆغان، چونكە پێوەری سەركەوتن لە لێدانی بوونی كورد و دروستكردنی ناوچەكی ئارام بۆ ئەوەی سێ ملیۆن ئاوارەی سووریا تیایدا بژین كە ئێستە لە توركیان، لەوەیش گرنگتر شكۆی سوپای توركیایە كە خاوەن پێگەیە لە ناوچەكە و لە پێكانی هەموو ئامانجەكانی لەو هەڵمەتەدا كەمتری لێ قبووڵ ناكرێت. 

بۆیە توركیا سەركەوتوو نەبوو لە رووخاندنی ئەسەد و ئەگەریش نەتوانێت پڕۆژەی كورد لە سووریا لەناو ببات و سەركەوتوو نەبێت لە پێكانی ئامانجی راگەندراو بۆ دروستكردنی ناوچەیەكی ئارام لە سووریا بۆ ئاوارەكانی، ئەوە ناوی دەچێتە ناو لیستی دۆڕاوەكانی دۆسییەی سووریا.

سەرچاوە: سكای نیووز




وشە - مه‌حموود ئیسماعیل