ستراتیژیەتی ئەمەریكا و نێودەوڵەتی لەبارەی ململانێكانی سووریا گەیشتووەتە دووڕیان و لەسەر گۆڕەپانەكە و لە رووی سەربازییەوە داعش تووشی شكست هاتووە، بۆیە ئامانجی گەورە و سەرەكیی هەرەیەك لە باراك ئۆباما و دۆناڵد ترەمپی سەرۆكانی پێشوو و ئێستای ئەمەریكا بەقۆناغ هاتووەتە دی، ئەوەش لە رێگەی ستراتیژیەتێك كە هەردووكیان لە دارشتن و جێبەجێكردنی بەشداربوون، رەنگە دوای ئەوە خواستی ئەمەریكاییەكان و بەتایبەتی ترەمپ راگەیاندنی سەركەوتن بەسەر داعش و كشانەوەی هێزەكانی ئەو وڵاتە بێت لە سووریا، بەڵام چۆن داعش و هاوشێوەكانی ناگەڕێنەوە؟.
لەو بارەوە هەریەك لە مایكڵ ئۆهانلۆن، بەڕێوەبەری توێژینەوە لە فەرمانگەی سیاسەتەكانی دەرەوەی ئەمەریكا و بافڵ باییڤ لە بەشی سیاسەتی دەرەوە لە پەیمانگەی برۆگینگز و ریان كرۆكر، باڵوێزی پێشووی ئەمەریكا لە ئەفغانستان و سووریا لەو بارەوە بۆچوونی خۆیان دەردەبڕن.
ئەوان دەڵێن كە بیرۆكەكەی ترەمپ راست نییە، بێگومان ترەمپ پێویستی بە ستایشە بەهۆی سەركەوتنی لە سووریا، بەڵام ئەوەی بەدی هاتووە ئامانجێكی قۆناغەكە بووە نەوەك ئامانجێكی جێگیر و بەگشتی، چونكە پاشەكشەكردن لە پاڵپشتیكردنی تەناهی و ئابووری و پابەندی دیپلۆماسی و هێزەكانی ئەمەریكا چەندان مەترسی دروست دەكات، لەوانە بەردەوامبوونی ئەو جەنگەی كە بووەتە هۆی كوژرانی نیو ملیۆن كەس و ئاوارەبوونی 12 ملیۆنی تر و فرەوانبوونی بە جۆرێك بووەتە جەنگێكی ناوچەیی، ئەوەش مانای ئەوەیە كە پێنج ملیۆن پەناخواز لە دەرەوەی سووریا دەمێننەوە و پاڵەپەستۆ لەسەر وڵاتانی ناوچەكە دروست دەكەن.
هەروەها مانای ئەوەیە كە پاشماوەی گرووپە تیرۆریستەكان لە چەند بەشێكی ئەو وڵاتە دەمێننەوە و واشنتن لە دۆخێكدا دەبێت كە چیتر ناتوانێت مامەڵە لەگەڵ مەترسییەكانی ئیسرائیل بكات لە بەرانبەر پلانەكانی دوورخایەنی ئێران لە سووریا، لەو ناوەشدا سووریا لە دۆخێكی وێرانبوون دەمێنێتەوە، كە ئەوەش توڕەیی لەناو پێكهاتەی سوننەی سووریا دروست دەكات و ئەوانەی باس كران هەر هەموویان دەبنە هۆی دروستبوونی كۆپییەكی نوێی داعش.
بۆیە پاشەكشەكردنی پێشوەختەی ئەمەریكا لە سووریا دەبێتە هۆی رادەستكردنی بەشێكی گەورەی ئەو وڵاتە بۆ كۆنترۆڵی بەشار ئەسەد و هاپەیمانەكانی وەك ئێران و هاوپەیمانەكانی ئەمەریكاش لەوانەی جەنگی داعشیان كرد دەكەونە بەر كاردانەوەیەكی توند.
لە وتارێكی ریكس تیلرسن، وەزیری پێشووی دەرەوەی ئەمەریكا لە كانوونی دووەمی ئەمساڵ لە زانكۆی ستانفۆرد ئەو باسی ستراتیژیەتی نوێ و فرەوانی وڵاتەكەی لە سووریا كرد، راستە ئەو لە تیمی فەرمانڕەوای ئەمەریكا نەماوە، بەڵام قسەكانی جەنەرال جۆزێف فۆتیل، لە فەرماندەیی ناوەندی هێزەكانی ئەمرەیكا بەم دواییە لەبەردەم كۆنگرێس دووپاتی لە زۆرێك لە خاڵەكانی راگەندراوی ستراتیژیەتی ئەمەریكا كردەوە وەك ئەوەی زۆرێك لەو خاڵانەی نیكی هایلی، باڵوێزی ئەمرەیكا لە نەتەوە یەكگرتووەكان لێدوانی لەبارەوە داوە.
بە گشتی ئەو پلانە ستراتیژیەی تیلرسن باسی كرد چەندان خاڵی تیادایە كە پێویستە كاریان لەسەر بكرێت و هەندێك لە ئامانجەكان كردەنی نین و پێویستە چاویان پێدا بخشێنرێتەوە، لەوانە.
یەكەم/ دووبارە دیاریكردنەوەی پرۆسەی ئاشتی بە سەرپەرشتیی نەتەوە یەكگرتووەكان لە جنێڤ بەمەبەستی دامەزراندنی حكوومەتێكی یەكێتی نیشتیمانی كە شوێنی ئەسەد بگرێتەوە، نەوەك كۆنگرەی ئەستانە كە رووسیا بەڕێوەی دەبات، بۆیە نەتەوە یەكگرتووەكان ناتوانێت گفتوگۆ لەگەڵ ئەسەد بكات بۆ وازهێنان لە دەسەڵات بۆ حكوومەتێكی دیموكراسی، یان ئەسەد ئامادە نییە بۆ قبووڵكردنی بیرۆكەی وازهێنان بەبێ ئەوەی دەستی هەبێت لە دیاریكردنی شوێنگرەوەكەی، بۆیە پێویستە لە گفتوگۆكانی جنێڤ گرنگی كەمتر بە گۆڕینی سیاسی بدرێت و زیاتر بە پرسە تەكنیكییەكان وەك بەهاناهاتن و فریاگوزاری و دووبارە ئاوەدانكردنەوە.
دووە/ هەموو ئامانجەكانی تر وەك یارمەتیدانی ئاوارەكان و گەڕاندنەوەیان و پاراستنی مەدەنییەكان پێویستیان بە كات هەیە و ناتوانرێت جێبەجێ بكرێن تا ئەو كاتەی نەتوانین جەنگەكە هێور بكەینەوە، بۆیە گرنگە كە گرنگی زیاتر بە رێگرتن لە دەسەڵاتی ئێران لە سووریا بدەین كە ئەویش كاتی دەوێت، چونكە پێویستە سوپای سووریا بنیات بنرێتەوە لە چوارچێوەی حكوومەتێك كە شوێنی ئەسەد دەگرێتەوە. هەروەها بەر لە دامەزراندنی ئەو سوپایە دیمەشق ناتوانێت میلیشیاكانی سەر بەئێران لەو وڵاتە وەدەرنێت، بۆ یە تا ئەو كاتە پێَویستە رووبەڕووی هێرشەكانی ئەو میلیشیایانە ببینەوە بۆسەر هێزەكانی ئەمەریكا و هاوپەیمانەكانی لەسەر زەوی و رێگریكردن لە فرەوانبوونی زیاتری دەسەڵاتی ئێران و یارمەتیدانی هاوپەیمانەكانمان بۆ سەقامگیركردنی ناوچەكانیان.
بۆیە رەوتی دروست ئەوەیە كە پاڵپشتی لە هاوپەیمانەكانمان لە باكور و رۆژهەڵات و باشووری سووریا بكەین بەمەبەستی بنیاتنانەوەی ژێرخانی خزمەتگوزاری و پاڵپشتی ئابووریی ئەو ناوچانە و دامەزراندنی دەزگە تەناهییەكان كە هاوكات نەتوانن ببنە هەڕەشە بۆسەر ئەسەد. جیا لە هێشتنەوەی ژمارەیەك لە هێزەكانمان لەسەر زەوی بۆ جێبەجێكردنی ئەو ئەركانە و رێگرتن لە دۆڕاندنی هێزە هاوپەیمانەكانمان، دەشبێت وەڵامی هەر هێرشێك بۆ سەر هێزەكانی ئەمەریكا بدرێتەوە لەلایەن ئێران و هاوپەیمانەكانی.
هەروەها پەنابردن بۆ ستراتیژیەتێك لەسەر بنەمای یارمەتیدانی ناوچە خۆبەڕێوەبەرییەكان و بۆ ئەو مەبەستەش پێویستە كێشەی كورد لە سووریا چارەسەر بكرێت، بەشێوەیەك مەترسییەكانی توركیا بڕەوێندرێتەوە لەگەڵ رێگە نەدان بە هێزەكانی توركیا بۆ هێرشكردنە سەر پێگەكانیان لە باكوری سووریا، جیا لە سازكردنی ئاگربەست لە نێوان توركیا و پەكەكەوە، هەروەها بەستنەوەی پارمەتیدانی كوردی سووریا بە گەڕاندنەوەی چەكە قورسەكانی بۆ جەنگی داعش پێیان درابوو.
هەروەها پێویستە واشنتن رای بگەیەنێت كە پاڵپشتی لە دەوڵەتێكی سەربەخۆی كوردی لە سووریا و لە هەر شوێنێكی تر ناكەین، لەگەڵ ئەو رێوشوێنانەش لە ستراتیژییەكە پێویستە بۆ چەند مانگێك سەقامگیری لە سووریا جێگیر بكرێت، بۆیە كاتی ئەوە هاتووە كە ستراتیژیەتمان لە سووریا فرەوانتر بكەین بەوەی زیاتر بێت لە تەنیا سەركەوتن بەسەر داعش.