توركمانەكان بە پشتیوانی حەشد قەڵاچۆی كورد لە كەركووك دەكەن

:: AM:11:27:09/08/2018 ‌
پارتی و یەكێتی لێكەوتەكانی دوای 16ی ئۆكتۆبەر دەبەنە سەر مێزی گفتوگۆ لەگەڵ شیعەكان، لەولاشەوە توركمان هەوڵی دەركردنی ئەو كوردانە دەدات كە دوای 2003 گەڕاونەتەوە سەر زێدی خۆیان. ئەندامێكی ئەنجوومەنی پارێزگاكەش دەڵێ هەوڵەكانیان شكستی هێناوە و تەنیا جێبەجێكردنی مادەی 140 داواكارییە ئەوانی تر داواكاری لاوەكین.

بەرپرسێكی فەرمانگەی شارەوانی كەركووك ئاشكرای كرد كە توركمانەكان لە هەوڵدان بۆ سڕینەوەی هەموو ئەو گۆڕانكارییانەی بەسەر كەركووك هاتووە لە 2003وە تا پێش رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەر كە ئەو شارە كورد تێیدا دەسەڵاتدار بووە. گوتی "ئەوان دەڵێن رازین بە ناوبژی دوای دەركردنی هەموو ئەوانەی لەو ماوەیە هێنراونەتە كەركووك".

زیاتر گوتی "باسی ئەوەش دەكەن ئەو زەوییانەی كە كوردەكان خانوویان لەسەر كردووە لە بنەڕەتدا هی توركمانن و پێشتر رژێمی بەعس بەهۆی دۆزینەوەی نەوت لەو ناوچانەی رێی نەداوە كەس خانووی لەسەر بكات، بەڵام دوای 2003 كوردەكان داگیریان كردووە".

هەر پێوەند بەو پرسە، هەفتەی رابردوو پۆلیسی كەركووك دانیشتووانی هەریەك لە ناوچەكانی هەنجیرە و باجوان و چەند ناوچەیەكی تری كەركووك كە دانیشتووانیان كوردن، فۆڕمی نیشتەجێبوونی بەسەردا دابەش كردوون و داوای لێ كردوون ئەو ناوچانە چۆڵ بكەن، بەو پێیەی ئەو زەوییانەی موڵكی وەزارەتی نەوتن.

سامان عەبدولقادر دانیشتووانی هەنجیرە قسەی بۆ "عەرەبی جەدید" كردووە، ئەوەی پشتڕاست كردەوە كە پۆلیس ئەوانی ئاگادار كردووەتەوە گوندەكە چۆڵ بكەن، بەوەی دروستكردنی خانوو لەسەری نایاسایییە و ئەو زەوییە موڵكی وەزارەتی نەوتە".

سامان هاوشانی سەتان خێزانی تر كە لە سەردەمی بەعس ئەنفال كراون و ئاوارەی ناوچەكانی تری كران لە چوارچێوەی هەڵمەتی تەعریب و ئەنفالی كەركووك و گەرمیان، دوای 2003 گەڕاوەتە سەر زێدی خۆی، باس لەوە دەكات هەنجیرە جگە لە كورد پێكهاتەی تریشی تێدایە، بەڵام پۆلیس بەڵێننامەكەی تەنیا بۆ ماڵە كوردەكان هێناوە كە ژمارەیان 600 خێزان دەبێت، گوتی "كەركووك شارێكی كوردستانییە و ناتوانین زەویی باب و باپیرانمان چۆڵ بكەین".

ململانێیەكانی سەر كەركووك دوای رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەر و خیانەتی بەشێك لە بڕیاربەدەستانی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان كە بەهۆیەوە بێ رووبەڕووبوونەوە شارەكەیان بۆ میلیشیاكانی حەشدی شەعبی چۆڵ كرد، چووەتە قۆناغێكی زۆر مەترسیدار بەسەر ناسنامەی نیشتمانی كوردی شارەكە.

دوای رووخانی رژێمی بەعس ململانێكان زیاتر قووڵ بوونەوە، بەو پێیەی بەعس هاوشانی ئەنفالكردنی گەرمیان و كەركووك، ئەوا تەعریبی شارەكەشی كرد، بەڵام لەو كاتەوە دەسەڵاتی شارەكە لە دەست كورد بووە و زۆر لە كوردەكان گەڕانەوە سەر زێدی خۆیان لە چوارچێوەی مادەی 140، بەڵام بەرپرسانی بەغدا بە پاساوی جیاواز جیاواز تەگەرەیان خستە بەردەم جێبەجێكردنی ئەو مادە دەستوورییە كە چارەنووسی شارەكە لە نێوان هەولێر و بەغدا دەستنیشان دەكات.

ماوەی چەند هەفتەیەكە لە ژێر ناوی "تەسفیە حیساب" لایەنە سیاسییە توركمانییەكانی كەركووك هەڵمەتێكی دەركردنی كوردانی شارەكەیان دەست پێ كردووە، ئەمەش حزبە كوردییەكانی تەواو نیگەران و تووڕە كردووە، بۆیە پرسی گەڕانەوەی پێشمەرگە بۆ شارەكان بە مەبەستی پاراستنی كورد كردوویانە پێش مەرجی دانوستاندن و گفتوگۆ لەگەڵ لیستە شیعەكان لە بەغدا بۆ پێكهێنانی حكوومەتی نوێی عێراق.

وەزیرێكی كابینەكەی عەبادی ئاماژە بەوە دەدات، ئێستە لیستە شیعەكان نایانەوێت لایەنی كوردیی لێیان تووڕە بێت، چونكە پێویستیان بە كورد هەیە بۆ پێكهێنانی حكوومەتی نوێ، ئەمەش وا دەكات ناكۆكییەكانی كەركووك جارێكی تر ببنەوە قوربانی و چارەسەر نەكرێن، بەو مانایەی هەوڵەكانی توركمان شكست دەهێنێت".

ئەحمەد عەسكەری ئەندامی ئەنجوومەنی پارێزگای كەركووك لە لێدوانێكی تایبەت بە "وشە" ئاماژەی بەوە دا كە ئاگاداركردنەوەی كوردەكان و پڕكردنەوەی بەڵێننامە پێیان كە گوندەكان چۆڵ بكەن بە پاساوی ئەوەی موڵكی وەزارەتی نەوتە، راكان جبووری پارێزگاری كەركووك بە وەكالەت و وەزارەتی نەوتی عێراقی لە پشتەوە بووە، بەڵام توانرا ئەو هەوڵە پووچەڵ بكرێتەوە و رابگیرێت.

عەسكەری هێمای بۆ سەردانی بریكاری وەزیری نەوتی عێراق كرد بۆ كەركووك، باسی لەوە كرد كە پێیان گوترا ئەوانەی گەڕاونەتەوە بە بڕیار بووە نەك هەڕەمەكی و لە خۆڕا، ئەگەریش بڕیارەكە جێبەجێ بكرێت، دەبێت لەسەر ئەو ناوچانەش جێبەجێ بكرێت كە توركمانەكان بۆی گەڕاونەتەوە نەك تەنیا ناوچە كوردییەكان. گوتی "دواتر بڕیارەكە راگیرا".

لەبارەی هەوڵی پارتی و یەكێتی كە گەڕانەوەی پێشمەرگە و جێبەجێكردنی مادەی 140ی دەستووری وەك بەشێك لە داواكارییەكانیان بەرانبەر بە لیستە شیعەكان نیشان داوە، عەسكەری دەڵێ تەنیا ئەوە داواكارییە، ئەوانی تر شتی "لاوەكین"، بۆیە ئەگەر لایەنە شیعەكان پێی رازی نەبن، یانیش هەوڵەكانی پارتی و یەكێتی شكست بهێنێت لە گێڕانەوەی پێشمەرگە بۆ كەركووك و جێبەجێكردنی مادەی 140، ئەوا مەترسییەكان بۆ سەر كورد لە كەركووك زۆر زیاتر دەبێت. گوتی "ناڵێم كەركووك دەكەوێتە ژێر تەعریبێكی تر، بەڵام مەترسییەكان زۆر زیاتر دەبن".



وشە - فه‌رمان سادق