هەفتەی رابردوو كەریم دەشتیی شاعیر "وەرزێك لە دۆزەخ"ی ئارتۆر رامبۆی شاعیری گەورەی فڕەنسایی بڵاو كردەوە، ئەم تێكستە پێشتر لەلایەن وەرگێڕِی تری كورد هاتووەتە وەرگێڕان، بەڵام كەریم دەشتی ئەمجارە كارێكی تایبەتی كردووە و بۆ وەرگێڕانی شیعرەكانی رامبۆ، پێنج سەرچاوەی بەكار هێناوە.
ئارتۆر رامبۆ شاعیرێكی بەناوبانگی فڕەنساییە، لە ساڵی 1854 لە دایك بووە و لە ساڵی 1891 كۆچی دوایی كردووە. رامبۆ ئەزموونێكی تایبەتە لە ئەدەبی فڕەنسی، یەكێك لە دەقە بەناوبانگەكانی "وەرزێك لە دۆزەخ"ـە كە هەفتەی رابردوو بە وەرگێڕانی كەریم دەشتی ئەدیبی ناسراوی كورد، لە دەزگەی سەردەم بڵاو كرایەوە.
كەریم دەشتی لە دیمانەیەكی كورتی لەگەڵ "وشە"دا، باس لە گرینگی وەرگێڕانی شیعرەكانی رامبۆ دەكات و دەڵێ، "رامبۆ شاعیرێكی ئەوەندە گرینگ نییە لە مێژووی بەشەرییەت، هەتا لە مێژووی فڕەنساش رەنگە بۆدلێر زۆر گرنگتر بێت، بەڵام ئەزموونێكی گرنگە لە مێژووی ئەدەبیات، من كە كارم لە ناو شیعرەكانی كردووە، مەبەستم ئەوە بووە كە كوردیش ئاگای لەو ئەزموونە هەبێ".
هەفتەی رابردوو "وەرزێك لە دۆزەخ"ت بڵاو كردەوە، وەك دەزانین ئێستە لێشاوێكی وەرگێڕان هەیە، بەڵام وەرگێڕانی دەقی شیعری هەموو كەسێك خۆی لێ نزیك ناكاتەوە، ئایا وەرگێڕانی دەقەكانی رامبۆ تەنیا لە حەزێكی خۆتەوە سەرچاوەی گرتووە، یان هەستت بەو كەلێنە كردووە كە دەقی شیعری باش وەرگێڕانی بۆ ناكرێت، بۆیە ئەم هەوڵەت داوە؟
لە وەرگێڕانی شیعری رامبۆ بیرم لە هیچ شتێ نەكردووەتەوە جگەلەوەی كە بیخەمە بەردەستی خوێنەران، من یەكەم كەس نیم لە وەرگێڕانی شیعری رامبۆ، هەر لەو سەردەمەی كە یەكەمین وتاری خۆم لەبارەی ستراكچرالیزم بڵاو كردەوە، كارم لە ناو شیعرەكانی رامبۆ كردووە، كە لەناو مەدای رۆشنبیریی كوردی كەم كەس دەزانی "بوونیەوییەت" چییە؟ من لە كۆنەوە زۆر كۆن كە هێشتا لافاوی وەرگێڕانەكانی برادەرانی فڕەنسا دەستی پێ نەكردبوو، رامبۆم وەرگێڕاوە، ئێستەیش كە ئەو كتێبەم كەوتووەتە بازاڕ، بۆ ئەوە نییە بڵێم ئەوە منم رامبۆ دەكەم بە كوردی، تەنیا كاری من ئەوە بووە كە وەك حەزی تاكەكەسی ئەو كارە بكەم.
من شیعرەكانی رامبۆ لە عەرەبییەوە دەكەم بە كوردی، حەزی خۆمە و بەس. هەندێ برادەری ئازیزی خۆم وەك ئەحمەدی مەلا ئەو كارەیان كردووە لە فڕەنسییەوە، جێی دەستخۆشین، چونكە رامبۆ كاری یەك تاكەكەس نییە، باشە ئەگەر بە دەیان وەرگێڕان هەبێ، كەس ناتوانێ رێ لە كەس بگرێ.
رامبۆ لەلایەن ئەدیبانی كورد ناوێكی ناسراوە، من لە گۆڤاری "ئاسۆس"ی كۆن ئەو دەقەی رامبۆم خوێندووەتەوە، بە ناوی "كەژێك لە دۆزەخ" مەبەستم ئەوەیە بپرسم ئایا كارەكانی ترت بە كوردی بینیوە، بەر لەوەی خۆت وەرگێڕانی بۆ بكەیت؟
عەرەبی زانین كارێكی ئاسان نییە، تەنیا چەند كەسانێك هەن لە عەرەبی نووسین بە جوانی تێدەگەن، ئەوانیش دیارن، وەرگێڕانی دەق لە عەرەبییەوە رەنگە زۆر سەختتر بێ لە فڕەنسییەوە، زمانی عەرەبی زۆر سەختە، بەڵێ كارەكانی رامبۆم بە كوردی بینیوە، بەڵام شیعری رامبۆم بە كەمی بینیوە، بەڵكو كۆمەڵێ وەرگێڕانم بینیوە لەبارەی شیعرەكانی رامبۆ، هەریەكە ستایلی تایبەتی خۆی هەیە لە وەرگێڕان. چونكە وەرگێڕان زۆر رێی هەیە.
وەك لە پەیجی خۆت لە فەیبسووك ئاماژەت بۆ كردووە، پێنج سەرچاوەت بۆ ئەم وەرگێڕانە بەكار هێناوە، بەدڵنیایییەوە زۆری سەرچاوەكان دەقە وەرگێڕدراوەكە لە دروستی دەقە رەسەنەكە نزیك دەكاتەوە، بەڵام پێت وایە ئەم شێوازە كاركردنە قەرەبووی ئەوە بكاتەوە كە پشت بە دەقی سەرەكیی فڕەنسییەكە نەبەستراوە؟
وایە من بۆ هەردێڕە شیعرێكی رامبۆ گەڕاومەتەوە سەر چەندان سەرچاوە، ئەو سەرچاوانەش زۆر زۆر گرنگن، خاوەنەكانیان هەر هەموویان چەندان ساڵ لە ناو فڕەنسا ژیاون، هەموویان دیارن، هیچ كوردێك بە قەد ئەوانە شارەزای زمانی فڕەنسی نین، بە تایبەتی رەمسیس یۆنان و رەفعەت سەلام و كازم جیهاد.
لێرەدا كە پرسیار لەبارەی كتێبی "وەرزێك لە دۆزەخ" لە تۆ دەكەم، چەند گوتەیەكم بیر دەكەوێتەوە لەبارەی رامبۆ گوتراون، لەوانە "شیعر دوای رامبۆ یەك هەنگاو بەرەوپێش نەچووە، تەنیا كەمێك نەبێت". یان گوتراوە "رامبۆ بۆ ئەوە مرد تا شیعر بژی"، سەرنجی تۆ لەسەر ئەم گوتانە چییە؟
رامبۆ شاعیرێكی ئەوەندە گرنگ نییە لە مێژووی بەشەرییەت، هەتا لە مێژووی فڕەنسایش رەنگە بۆدلێر زۆر گرنگتر بێت، بەڵام ئەزموونێكی گرنگە لە مێژووی ئەدەبیات، من كە كارم لەناو شیعرەكانی كردووە، مەبەستم ئەوە بووە كە كوردیش ئاگای لەو ئەزموونەش هەبێ، من خۆم شیعر دەنووسم، بەڵام وەك رامبۆ نانووسم، بەڵام ئەزموونێكی گرنگە بۆ خوێندنەوە. هیچ كەسێك و هیچ رەخنەگرێك و هیچ شاعیرێك و هیچ میتۆدێك مافی ئەوەی نییە بڵێت شیعر دوای رامبۆ وەستاوە، من لە پێشەكی كتێبەكەم باسم كردووە كە شیعری رامبۆ شیعری خۆش نین بۆ هەموو كەسێك، بەڵام ئەزموونێكی جوانە، پاش و پێش لە ئەدەبدا نییە، داهێنان هەیە و بەس، شیعر زادەی سەردەمی خۆیەتی.