‌زیپكه‌ چۆن په‌یدا ده‌بێت؟

:: PM:03:34:11/01/2019 ‌
زیپکە یەکێکە لەو حاڵەتانەی کە تووشی پێست دەبێت لە کۆئەندامی رووپۆش، زیپکە ئەو گرێ بەرزەی‌ پێستە، شلەیەکی‌ تێدایە و لە ئەنجامی‌ داخستن یا گیرانی‌ رژێنە چەورییەکان و کەناڵی‌ تاڵە مووەکان، بە هاوکاری‌ هەندێک بەکتریای‌ ناو پێست و زۆربوونی‌ چەوریی‌ پێست دروست دەبێت.

د.زانا محه‌مه‌د عه‌باس پسپۆڕی نه‌خۆشییه‌كانی پێست  بۆ "وشه‌" له‌و باره‌یه‌وه‌ گوتى، "زۆربەی زیپکەکان لە ڕووخسار، مل، شان، پشت و سنگ دەردەکەون، زیپکە لەنێو گەنجان زۆر باوە، بە جۆرێك لە تەمەنی هەرزەکاریدا 70 - 87 %  خەڵکی تووشی دەبن".

زیاتر گوتى، "بەگوێرەی سەختییەکەی، زیپکە دەبێتە هۆی خەمۆکی دەروونی و برینی پێست جێدەهێڵێت، بەڵام هەرچەندە زووتر چارەسەر بکرێت، دەرهاوێشتەکانی کەمترن". 

بێگومان جۆری خواردن و پێست پێوه‌ندییه‌كی پته‌ویان هه‌یه‌، چونكه‌ خۆراكی به‌ سوود و ته‌ندروست پێستیش جوانتر ده‌كات، یه‌كێك له‌ كێشه‌كانی پێستیش ده‌ركه‌وتنی زیپكه‌یه‌ به‌ ڕووخسار و به‌شه‌كانی تره‌وه‌، بێگومان ده‌ركه‌وتنی زیپكه‌ش پێوه‌ندی سه‌ره‌كی به‌ جۆری خۆراكه‌وه‌ هه‌یه‌.

له‌ نێویشیاندا به‌شێكی زۆری ده‌ركه‌وتنی زیپكه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سێ پێكهاته‌ی خۆراكی له‌وانه‌:

1. بوونی خۆراكی چه‌ور واتا ئه‌و خۆراكانه‌ی رێژه‌ی چه‌وریان زۆره‌.

2. شه‌كره‌كان به‌ هۆكاری سه‌ره‌كی داده‌نرێت له‌ ده‌ركه‌وتنی  كێشه‌ و نه‌خۆشیه‌كانی پێست.

3. كاربۆهێدراته‌كانیش به‌هه‌مان شێوه‌  كاریگه‌ری هه‌یه‌ و ده‌بێته‌ هۆی ده‌ركه‌وتنی زیپكه‌ وه‌ك مه‌عكه‌رۆنی.

زیپکە بەربڵاوترین ئەو گرفتانەیە کە تووشی پێستی گه‌نجان ده‌بێت، چەندین شێواز و ڕێگەی جیاوازیش هەن بۆ چارەسەرکردنى، بەڵام زۆرجار چارەسەرکردنەکەى ئاسان نییە.


وشە - محەمەد میران