بێشکچی بیری نەتەوەیی لە گوتاری پەروەردەیی دەخاتە روو

:: AM:10:27:18/04/2019 ‌
پڕۆفیسۆر ئیسماعیل بێشكچی سیمینارێك لەبارەی هزری نەتەوەیی لە دیسكۆرسی پەروەردەیی خوێندنی باڵا شی دەکاتەوە.

ئەمڕۆ پێنجشەم 18ـی نیسان، زانكۆی پۆلیتەكینی هەولێر سیمینارێكی بۆ پڕۆفیسۆر ئیسماعیل بێشكچی رێکخستووە بەناونیشانی هزری نەتەوەیی لە دیسكۆرسی پەروەردەیی خوێندنی باڵا.

ڕۆژی یەكشەم (14ی نیسان) زانكۆی دهۆك، پەردەی لەسەر پەیكەری ئیسماعیل بێشكچی نووسەر و كۆمەڵناسی توركی دۆستی دێرینی كورد لا درا كە ساڵانێكە كار بۆ جێبەجێكردنی مافەكانی گەلی كورد دەكات لە هەر چوار پارچەی كوردستان.

ئەو بیرمەندەی ١٧ ساڵی تەمەنی لە زیندانە جۆراوجۆرەكانی توركیادا بەسەر برد لەسەر ئەوەی دژی حكوومەتی فاشیستی ئەوكاتەی توركیا وەستا و هاواری هەبوونی میللەتێكی بەناوی كورد دەكرد، حكوومەتی ئەوكاتەی توركیا درێغی لە هەبوونی كورد دەكرد لە توركیا و ناوچەكە، كەچی بێشكچی هاواری بوونی میللەتێك بەناوی  كورد و هەبوونی زوانێك بە ناوی زوانی كوردی و تەنانەت هەبوونی خاك و دەوڵەتێكی كوردستانیشی دەكرد، ئەمە بووە هۆی ئەوەی لەلایەن حكوومەتی توركیاوە بە زیندانیكردن سزا بدرێت و بچەوسێنرێتەوە. 

پاش زیندانیكردنی، بێشكچی لە شۆڕشەكەی خۆی كۆڵی نەدا و دەستی كرد بە نووسینی كتێب و وتار و توێژینەوەی سیاسی لەبارەی هەبوونی كورد و چەوساندنەوەی میللەتێك لەلایەن حكوومەت و زەوتكردنی مافەكانی، بێشكچی لە زیندان ٣٤ كتێب و چەندان وتاری بەنرخی نووسیوە و بە یەكێك لە گەورەترین بیرمەند و تێكۆشەرانی گەلی كورد دادەنرێت لە مێژوودا، سەرەڕای ئەوەی خۆی كورد نییە و تەنیا دۆستێكی كوردە و لە زۆربەشمان كوردترە. 

بێشكچی لە نێوان ساڵانی ١٩٦١-٧٠ دا پاش ئەوەی حكوومەتی توركیا درێغی لە هەبوونی میللەتێكی تری جگە لە تورك لەو وڵاتەكەیدا دەكرد، هەستا بە ئەنجامدانی توێژینەوەیەك لەژێر ناونیشانی (كێشەی رۆژهەڵاتی ئەنادۆڵو) كە تیایدا باسی بوونی میللەتێكی نەویستراوی كرد لەلایەن توركەكانەوە، ئەویش كوردە، لە درێژەی ریسێرچەكەیدا باسی زمانی كوردی و جوگرافیای كوردستان و دابەشكردن و لەت لەتكردن و چەوساندنەوەی كوردەكانی كرد. 

بێشكچی یەكەم شادبوونی بە میللەتی كورد لە ساڵی ١٩٦١ بوو، ئەوكاتەی قوتابیی زانكۆی ئەنقەرە بەشی سیاسەت  قۆناغی سێیەمی تەواو كردبوو، لەسەر داوای خۆی بە مەبەستی خولی هاوینە نێردرابوو بۆ ئەلیگاز، لەوێ لەگەڵ والی و قایمقامی ئەلیگاز كاری دەكرد، لەم ماوەیەدا لەو گوند و شارۆكانەی سەردانی كردن، كەسانێكی بینی بە زمانێكی جیاواز لە زمانی توركی دەدوان، پاش بەدواداچوون زانی ئەمە زمانی كوردییە، ئەوكاتە لە قوتابخانەی ناوچە كوردییەكان، قوتابییەكانیان فێری ئەوە دەكرد كە هەموویان توركن، كورد بوونی نییە و زمانی كوردی زمانێكی تەواو نییە و كەس لێی تێ ناگات. لە ساڵی ١٩٦٢ كۆلێژ تەواو دەكات و دەبێتە سەرباز و بۆ سەربازییەكەی دەچێتە ناوچەی بیتلیس و شەمزینی، لەوێ زیاتر ئاشنایی كوردەكان دەبێ بەتایبەتی لە سنووری نێوان كوردستانی باكور و رۆژئاوا، كاتێك پێشمەرگەكان دەبینێ بە كوردی قسە لەگەڵ گوندنشینەكانی ئەو ناوچە سنوورییە دەكەن و بەباشی لێك تێ دەگەن، بێشكچی ئەوەی بۆ روون دەبێتەوە كاتێك توركەكان دەیانگوت (كوردەكانی دوو گوندی جیاواز لە زمانی یەكتری ناگەن)، بۆی روون بووەوە ئەمە چەواشەكاری تورك بوو دژی میللەتی كورد. 

لە ساڵی ١٩٦٥دا لە زانكۆی ئەنقەرە بێشكچی بڕوانامەی دكتۆرا بەدەست دێنێ، پاشان لە ساڵی ١٩٦٧دا دەست دەكات بە نووسینی كتێبێك لەژێر ناونیشانی (میللەتانی رۆژهەڵات) و لە ساڵی ١٩٦٩دا كتێبی (گۆڕانكارییەكانی رۆژهەڵات و كێشەكانی و ئاوارەبوونیان) دەنووسێ، ئەم كتێبانە دەبنە هۆی ئەوەی حكوومەتی توركیا چاوی لەسەر بێشكچی بێت و بە وردی چاودێری بكات. پاشان چەند نووسەرێكی هاوڕێی كە هاوڕا نەبوون لەگەڵ بیر و بۆچوونەكانی داوای یاساییان لەسەر بێشكچی تۆمار كرد، سەرەتا بە ماركسیست تاوانباریان كرد، دواتر بە ناوچەچێتیكردن تاونباریان كرد لەبەرئەوەی لە وتار و كتێبەكانیدا وشەی كورد و هەبوونی زمانی كوردی و كوردستانی بەكار هێناوە. 

بێشكچی لە ١٢ی ئاداری ساڵی ١٩٧٢دا زیندانی كرا و بۆ ماوەی ١٧ ساڵ بە چەند جارێك  لە زیندانی توركیادا لە ژێر چاودێری چڕدا مایەوە، بەڵام ئەمانە نەبوونە هۆی ئەوەی تواناكانی لەبار بەرن و لە شۆڕشەكەی ساردی بكەنەوە، بەڵكو پاڵنەرێكی زیاتر بوون بۆ ئەوەی لەسەر ئەو شۆڕشەی بۆی لە دایك بووبوو بەردەوام بێت، لەم ماوەییەدا بێشكچی پێشەكییەكی بۆ كتێبە نوێیەكەی لەژێر ناونیشانی (رێساكانی رۆژهەڵاتی ئەنادۆڵ و سۆشیۆ ئەكۆنۆمی و چارەسەرەكانی) نووسی و پاش ئازادكردنی، بڵاوی كردەوە. 





وشە - رامیار جەواد