"تەعریب بۆ سەدام نەچووە سەر بۆ راكان جبووری و پشتیوانەكانیشی ناچێتە سەر"

رێبوار تاڵەبانی سەرۆكی ئەنجوومەنی پارێزگای كەركووك پێی وایە، بەردەوامبوونی ئەو دۆخە كەركووك دەگەڕێنێتەوە بۆ چوارگۆشەی یەكەم و ساڵی 2003 و دەبێ لە سەرەتاوە دەست پێ بكەینەوە، چونكە ئەوەی لە كەركووك روو دەدات تەعریبە و راكان جبووری دەیەوێ لە ماوەی ساڵێكدا ئەنجامی بدات كە سەدام حوسێن بە 35 ساڵ شكستی هێنا.

تاڵەبانی لە دیمانەیەی "وشە"دا داوای روونكردنەوە لە یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان دەكات لە پای واژووكردنی ئەندامێكی ئەنجوومەنەكە بۆ درێژكردنەوەی تەمەنی راكان سەعید وەك پارێزگار. دووپاتیشی دەكاتەوە، "لیستی برایەتی ئەو بڕیارەی نەداوە و هیچ ئەندامێكیش لە لیستەكە نەچوونەتە دەرەوە تا بەناوی لیستی كوردی واژوو بكات، بەڵام ئەوەی ئێستە روو دەدات لە كەركووك دەرهاویشتەی رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەرە".    

بەگوێرەی بەڵگەنامەیەك كە لە 17ی نیسان دەرچووە، كاكەڕەش ئەندامی ئەنجوومەنی پارێزگای كەركووك بەناوی لیستی كوردستانی واژووی كردووە بۆ درێژكردنەوەی تەمەنی راكان جبووری پارێزگاری بە وەكالەت، وەك لیستی برایەتی چەندە ئاگادارن و ئایا پرستان پێ كراوە؟

بەڵگەنامەكە ئێمەی شۆك كرد و پڕە لە هەڵەی یاسایی، هێشتا كەركووك بە یاسای 71ی برێمەر بەڕێوە دەچێت نەك ئەنجوومەنی پارێزگاكان، چونكە سێ خولە هەڵبژاردنی بۆ نەكراوە، بۆیە دانانی ئەو هەموو یاریدەدەر و جێگرە نایاساییە، هاوكات درێژكردنەوەكەیش ناكۆكە لەگەڵ هەوڵەكانی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان كە دەیەوێ لەگەڵ پارتی بگات بە رێككەوتن بۆ دانانی پارێزگارێكی كوردی یەكێتی بۆ شارەكە.

لیستی برایەتی سەرۆكی نییە، بەڵكو بەڕێوەبەری هەیە و شێوازی وەرگرتنی بڕیار لە لیستەكە من وەك نوێنەری یەكگرتووی ئیسلامی، محەمەد كەمال لە پارتی و ئەحمەد عەسكەری لە یەكێتی، بەیەكەوە گفتوگۆ لەسەر پرسێك دەكەین و بڕیاری لەسەر دەدەین. تا ئێستەیش كەس بڕیاری دەرچوونی لە لیستەكە نەداوە، بۆیە هیچ ئاگاداری ئەو بابەت و واژووە نین و دەبێت مەڵبەندی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لە كەركووك روونكردەوەی لەسەر بدات. 

یەكێتی لەلایەك هەوڵی دوورخستنەوەی راكان جبووری دەدات و لە ژێریشەوە واژووی مانەوەی بۆ دەكات، ئەو هاوكێشەیە چ خوێندنەوەیەك هەڵدەگرێت؟

ئێستەیش هەموو لیستە كوردییەكان لەگەل ئەوەن پارێزگار كورد بێت، هێشتا ئەنجوومەنیش هیچ كۆبوونەوەیەكی نەكردووە بۆ دانانی پارێزگار، بۆیە كێشەكە لێرەدایە كە چۆن ئەو واژووە كراوە لە كاتێكدا هێشتا نەجمەدین كەریم پارێزگاری یاسایی و شەرعییە، بە یەكێتی و پارتی و ئەوانی تریش رەتی بڕیاری دوورخستنەوەیمان دایەوە كە پەرلەمانی عێراق دەری كردبوو. 

بەشێكی تری كێشەكانی كەركووك ئەوەیە هیچ ئیرادەیەكی سیاسی لە حكوومەت و پەرلەمانی عێراق نابینم بۆ چارەسەری كێشەكانی پارێزگاكە، ئەوانیش بەرژەوەندییان لەو دۆخەدا هەیە، بۆیە بۆ ئێمەیش هێشتا روون نییە ئەوە بۆ كراوە، دەبێت كەسەكە خۆی لەگەڵ حزبەكەی روونكردنەوەی پێویست بدەن، چونكە ئەوەی لە كەركووك روو دەدات بەشێكە لە دەرهاوێشتەی رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەر، خۆ ئەگەر 16ی ئۆكتۆبەر نەبووایە، ئەوانە هیچیان روویان نەدەدا.

یەكێتی دەڵێ ئێمە لە كەركووك ماوینەتەوە و خەبات دەكەین. ئایا ئەوەی روو دەدات خەباتە؟

دەرئەنجامەكە روونی دەكاتەوە كە یەكێتی ئەوەی دەیكات خەباتە یان نا، بەڵام دوورخستنەوەی 75 بەڕێوەبەر و بەرپرسی بەش، سووتاندنی دەغڵودانی جووتیارانی كورد و هێرشكردنە سەر پەلكانە و چەندان گوندی تر كە هەڕەشەی تەعریبیان لەسەرە، نازانم ئەوە چ خەباتێكە كە رۆژ دوای رۆژ بارودۆخی كەركووك خراپتر دەبێت، كەچی 60 ئەندامی پەرلەمانت هەیە نقەیەك ناكەن. لە چوار خولی رابردوودا كورد زیاتر لە 250 ئەندام پەرلەمانی هەبووە، كەچی مادەی 140 هیچ هەنگاوێك بەرەوپێش نەچووە. 

هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاكان لە كەركووك ئەنجام دەدرێت یان نا؟

جارێ كاتی دەنگدان یەكلا نەكراوەتەوە، جگە لەمەش كورد و توركمان پێیان خۆش نییە هەڵبژاردن بكرێت و ئەگەری زۆرە هەوڵی دواخستنی بدەن، هاوكات توركمان و عەرەب بە تۆماری هەڵبژاردن رازی نین و داوای وردبینی لە تۆمارەكە دەكەن. لەگەڵ هەموو ئەوانەیش، عەرەبەكان پێیان باشە هەڵبژاردن بكرێت و دۆخەكە لە بەرژەوەندی ئەواندایە، بە بەراورد بە هەبوونی ئیدارەیەكی كوردی لە شارەكە.

63 ملیاری پترۆدۆلار و 450 ملیار دیناری بودجەی كەركووك لە رێكنەكەوتنی لایەنە كوردستانییەكان ئەگەری هەیە بگەڕێتەوە بەغدا كە ئەنجوومەن پەسندی نەكات؟

بەغداش هێندە شەریف نییە! لە 2014 تا 16ی ئۆكتۆبەر زیاتر لە دوو ترلیۆن دینار بودجەی كەركووكی نەداوە كە بودجەی هەزار و 500 پڕۆژە بوون. بۆیە كورد دەبێت رژد بێت بۆ چارەسەری كێشەی كەركووك، دەبێت شاند رەوانەی بەغدا بكات، چونكە هیچ بە دووری مەزانە حكوومەتی عێراق دەسەڵاتی خەرجكردنی بداتە راكان جبووری بێ گەڕانەوە بۆ ئەنجوومەن، تا ئەو پڕۆژە تەعریبە تەواو بكات كە سەدام حوسێن بە 35 ساڵ كاری بۆ كرد و دواتر شكستی هێنا، راكان دەیەوێت بە ساڵ و نیوێك گۆڕانكاری دیمۆگرافی بكات.

بەڵام ئێستە زۆرینەی ئەندامانی ئەنجوومەن لە كەركووكن، بۆ كۆبوونەوەی ئەنجوومەن ناكەن؟

چونكە بەرژەوەندییەكان لەگەڵ یەك كۆك نین، توركمانەكان دوو بەشن و عەرەبەكانیش بەهەمانشێوە و كوردیش بووەتە چەندان بەش، تەنانەت بەشێك پێی خۆشە من نەگەڕێمەوە بۆ كەركووك تا ئیشە تایبەتەكانی خۆی جێبەجێ بكات.

لە پەلكانە و سەرگەڕان و چەندان ناوچەی تری كوردی كەركووك، هەڵمەتێكی فراوانی تەعریب دەستی پێ كردووە، چ بە داگیركردنی زەویی لە خاوەنەكانیان یان هەڕەشەی مانەوە لەو گوندانە، یان سووتاندنی دەغڵودان، تەنانەت زانیارییەكان باس لەوە دەكەن بە جووتیارە كوردەكانیان گوتووە ئەگەر نیوەی بەرهەمەكەی بۆ ئەوان نەبێت، ئەوا دەیانسووتێنن؟

راكان و ئەوانەی پشت راكانیشن كە دەیانەوێت ئەو كارە بكەن، چۆن بۆ سەردام نەچووە سەر، بۆ راكانیش ناچێتە سەر، كاتێك داوای دوو فیرقەی پۆلیسی فیدڕاڵ دەكات بێنە كەركووك. ئەو پرسانە كاتین و تێدەپەڕن، بەڵام لەوە گرنگتر ئەوەیە كورد یەكڕیز بێت.

ئێستە داعش لە نێوان پردێ و كەركووك و باشووری داقووق بوونی هەیە، دەگوترێ لەناو شاریش شانەی نوستووی هەیە، ئایا مەترسی داعش زیاتر بووە؟

حكوومەتی عێراق بێباكە بەرانبەر كەركووك، هێزە تەناهییەكانی كەركووكیش ناتوانن كۆنتڕۆڵی شارەكە بكەن، بۆیە داوای هێزی زیاتر دەكەن، هەموو ئەوانەی روو دەدەن لە دەرهاویشتەكانی 16ی ئۆكتۆبەرن، ئەوان ئێستە بەناوی سەپاندنی یاسا سوپا و هێز بەكار دێنن، بەردەوامبوونی ئەو دۆخە لە كەركووك دەمانگەڕێنێتەوە بۆ چوارگۆشەی یەكەم و ساڵی 2003، دەبێت لە سەرەتاوە دەست پێ بكەینەوە.

*

*