كتێبێكی نوێی سمكۆ محەمەد بڵاو دەكرێتەوە

:: PM:07:17:20/07/2019 ‌
ماركس لەنێوان میتۆد و جیاوازی، كتێبێكی نوێی سمكۆ محەمەد نووسەر و رۆژنامەنووسە، باس لە سەدەی كێشمەكێشی بیركردنەوە و تاكگەرایی و ئازادی تاك و سیستەمی نوێ بۆ دەوڵەت دەكات بە میتۆدی ماركس و كاردانەوەكانی لە دیوە فەلسەفیەكەی و هاتنە ئارای ئەلتەرناتیڤی سیستەمی لیبرالیزم و سۆسیال دیموكرات.

لەو كتێبەدا نووسەر، باس لە هاتنە ئارای ریفۆڕمێك دەكات بۆ نەتەوەكانی ئەوروپا بۆ چارەسەرێكی ریشەیی لەژێر چەمكی ناسیۆنالیزمیدا، پێی وایە شۆڕشی پیشەسازی بۆرژوازی یارمەتیدەرێكی باش بوون بۆ شۆڕشی سۆسیالیستی و پاشان گفتوگۆكردن لەسەر دەوڵەت و كۆمەڵگەی مۆدێرن بۆ سەدەی هەژدە بە یەكێك لە گەرموگوڕترین دیمانەی فكری و سیاسیی بوو، بەو مانایەی چ رۆلێك بگێڕێت لەموڵكایەتی تایبەتی، بەمەش پێودانگە ئەخلاقیەكانی فكری سیاسی بەدوو ئاقاردا برد.
 
سمكۆ محەمەد لە كتێبەكەیدا باس لە فكری (كانت) دەكات لە رەخنەگرتن لە سیستەمی دەوڵەت، دەڵێ، كانت پێ وابوو (پێشكەوتنە پیشەسازیەكان دەبێتە مایەی گەشەو هەڵدان، موڵكدارێتی تایبەتیش دەبێتە مایەی خۆشبەختی بۆكۆمەڵگە)، ئەو ئاقارەش هیچی لە بیركردنەوە بەرهەم نەهێنا جگە لە ریفۆڕمێك بۆ مانەوە و تەمەن درێژی سەرمایەداری.

ئاقاری دووەم پێی وابوو، لەدەرەنجامی خراپ كەڵك وەرگرتن لەگەشەی پیشەسازی جۆرێك لەنائومێدی بەرهەمهێناوە، ئەمەش كارێكی وەهای كرد كە داواكاریەكان لەسوككردنی شانی كرێكار لەكاردا و وەرگرتنی مافی سیاسیدا شێوە لافیتەیەكی تر بەرز كرایەوە. نووسەر پێی وایە، گفتوگۆی ئەو بیروڕا فەلسەفیانە، بەرهەمی بیری سۆسیالیزمی لێكەوتەوە كە هەندێك بڕوایان بەسۆسیالیزمی بۆرژوازی و ریفۆڕمی سیستەمی دەوڵەت هەبوو، هەندێكیش بڕوایان بەسیاسەت و كاری رێكخراوەیی و هاوپشتی كرێكار هەبوو وەك چالاكترین چینی بەرهەمهێنی كۆمەڵگە. 

لێرەدا نووسەری كتێبی ماركس لەنێوان میتۆد و جیاوازی دەڵێ، ماركس و ئەنگڵس، یەكەمین نیازیان ئەوەبوو كە لەنێو ئیشكالیاتی ئاییندا، شۆڕشێكی گیانەكی لەبەرچاو بگرن، وەك لەچاو هیگڵییە لاوەكان كە پێیان وابوو شۆڕشێكی سیاسی بەدوای خۆیدا بەكێش دەكات لەئایندەدا، ئەمە بەشێك بوو لەدیمانە و روانینەی ئەنگڵس و ماركس لەخاڵی یەكلایی كەرەوەی نێوان ئیدیالیزم و ماتریالیزم دیار كرا، بەڵام ئەوەی كە لەدوای ماركس خۆی بەماركسیست نیشاندەدا، جگە لەوەی مایەی نیگەرانی ماركس خۆی بوو، لەگەڵ ئەوەشدا ئەوەی روونكردەوە كە بەرپرسیار نییە لەبەرانبەر كردەوە سیاسییەكانی كەسانی دی كە بەر لە ئەو كاریان لەسەر فەلسەفە و خودی فەلسەفەی سیستەمی دەوڵەت كردووە، بۆیە خۆی بەكەسێكی سەربەخۆ دەزانی و بەزمانێكی تایبەت دەینووسی.   
 

ماركس لەنێوان میتۆد و جیاوازی، یەكێكە لە كتێبە سمكۆ محەمەد نووسەر و رۆژنامەنووس، لەلایەن خانەی موكرایانی بۆ چاپ و بڵاوكراوە، تازە دەرچووە و كەوتووەتە بەر دیدی خوێنەران.


وشە - فه‌رمان سادق