رۆمانی "مامۆستایانی وەهم" یەكێكە لە رۆمانەكانی نووسەری بەناوبانگی عێراقی "عەلی بەدر" كە باس لە كۆتایی هەشتاكانی سەدەی رابردوو دەكات، سەربوردەی چەند سەربازێكی عێراقی دەگێڕێتەوە كە تاكە خەونیان ئەوەیە ببن بە شاعیر، كەچی بەهۆی شەڕ و ستەمی رژێمی ئەوكاتەی عێراق، بە جوانەمەرگی لەناو دەچن و خەونەكانیشیان لەگەڵ خۆیان دەپێچنەوە.
ئەوەی رۆمانەكانی عەلی بەدر بخوێنێتەوە، هەست بەوە دەكات ئەو نووسەرە لە بەشێك لە كارەكانی هەوڵ دەدات مێژووی رۆشنبیرانی عێراق بگێڕێتەوە كە چۆن مامەڵەیان لەگەڵ بارودۆخی نالەباری عێراق كردووە و لەگەڵ جەنگ و ستەمكاریی ژیاون. بەتایبەتیش ئەم هەوڵەی عەلی بەدر لە هەردوو رۆمانی "باباسارتەر" و "مامۆستایانی وەهم" بەدی دەكرێت.
رۆمانی "مامۆستایانی وەهم" نزیكەی 10 ساڵ دوای رۆمانی "بابا سارتەر" بڵاو كراوەتەوە، واتە لە ساڵی 2011 چاپی یەكەمی بڵاو كراوەتەوە. ئەو رۆمانە لە 290 لاپەڕە پێكهاتووە، جگە لە گرنگیی ناوەڕۆكی بابەتەكە، بە تەكنیكێكی سەرنجڕاكێش نووسراوە.
رووداوەكانی رۆمانەكە باس لە ساڵی 1987 و دواتر دەكات، واتە ئەوكاتەی جەنگی هەشت ساڵەی نێوان عێراق و ئێران بەرەو كۆتا دەچوو. سێ سەربازی گەنج كە دانیشتووی بەغدان، خەون بەوە دەبینن ببن بە شاعیر و چەندان گرووپی تری ئەدەبییش لە شارەكە هەن كە ئەوانیش بە نهێنی و بەناوی سەیروسەرەمەوە دوور لە سانسۆری رژێم كار دەكەن، نووسەر یەكێكە لە سێ شاعیرەكە كە ئەو تەنیا لە ژیان ماوە، یەكێك لە سەربازە گەنجەكان بە ناوی "مونیر" لە مانگەكانی كۆتایی شەڕەكە كوژراوە، ئەویتریان كە ناوی "عیسا"یە لە خزمەتی سەربازی را دەكات و دەگیرێت و دواتر لە سێدارە دەدرێت.
رووداوەكانی رۆمانەكە بەوە دەست پێ دەكات، لەیلا سەماك كە خوشكی مونیری شاعیرە، لە ساڵی 2003 لە رووسیاوە نامەیەك بۆ نووسەر دەنێرێت و داوای لێ دەكات باسی بەسەرهاتی ئەو شاعیرە گەنجانەی بۆ بكات كە بەهۆی جەنگ لەناو چوون. چونكە نووسەر تاكە شایەتحاڵێكە لەسەر ئەم بابەتە. ئەوكاتەیش نووسەر لە بەیرووت سەرقاڵی بیركردنەوەیە لە جەنگێكی تر كە لە عێراق روو دەدات.
لەیلا دەیەوێ ژیانی ئەو شاعیرانە بە شاعیرانی رووس بەراورد بكات
لەیلا دەیەوێ ژیانی ئەو شاعیرانە بە شاعیرانی رووس بەراورد بكات كە لە سەردەمی زەبروزەنگی ستالین ژیاون، ئەمەیش دەكات بە تێزێكی ئەكادیمی، نووسەر بەم داوایە دەكەوێتە ناو نۆستالجیایەكی قووڵ و بیری هاوڕێیەكانی دەكات، كە چۆن لە سەردەمی شەڕێكی سەخت و بێ مانا و دوور لە مرۆڤایەتی، بەدوای شیعرەوە بوون.
لێرەدا بابەتەكە بەلای نووسەر تەنیا پێوەندی بەوە نییە تۆ بابەتێكی زۆر سەرنجڕاكێش دەنووسیت، بابەتێك كە بە كەڵكی تێزی ماستەر و دكتۆرا دێت یان رۆمان. بەڵكو وەك ئەوەیە كەسێك بەسەرهاتێكی تراجیدی و كارەسات دەنووسێتەوە بۆ ئەوەی لە پێشبڕكێیەك خەڵاتی یەكەم وەربگرێت. بەڵام ناچاریشە ئەم كارە بكات، چونكە ئەو جەنگی دووەمی بینیوە، واتە دەژی و جەنگێگی تری تێپەڕاندووە، لێرەوە دەبێ ژیاننامەی ئەو شاعیرانە بخاتە سەر مێژووی ئەدەب.
نووسەر رۆمانەكانی بە چەند بەشێك نووسیوە و جیا لە بەشە سەرەكییەكان، ناونیشانی لاوەكی بۆ بابەتەكانی داناوە، كە زۆر لە ناونیشانەكان سەرنجڕاكێشن و جۆرێك لە شاعیرییەتی تێدایە، لەوانە "سەربازە مردووەكان: شاعیرانی مێژووی ئەدەبی"، "كاتێك سەربازە شاعیرەكان كوژراوەكانی تر بە لووتكەی شاخەوە دەبینن"، "تراجیدیای ژیاننامە و گەڕان بەدوای ناوی تایبەت"، "پۆرترێتی هونەرمەند لە گەنجێتیدا"، "راستكردنەوەی ژیاننامەكان".
لە تەواوی رۆمانەكەیش لایەنێكی رۆشنبیریی ئەوكاتەمان نیشان دەدات كە جەنگ سەری بە هەموو كون و كەلێنێكی كۆمەڵگە داگرتووە و هەموو ئەو وێنانەی شێواندووە كە ئەگەر بە خەیاڵیش بێت، دروستكراون.