وەك ئاشكرایە لە دوای واژووكردنی رێككەوتننامەی مێژوویی 11ی ئاداری ساڵی 1970 قۆناغێكی نوێ هاتە كایەوە و لەو ماوەیەدا حزبی بەعسی عەرەبیی ئشتیراكی هەڵوەشاوە كە لە ساڵی 1968 جڵەوی حوكمڕانیی عێراقیان گرتە دەست؛ چەندان جار هەوڵیاندا بە هەموو شێوەیەك دەست لە سەركردایەتیی شۆڕشی رزگاریخوازی گەلی كوردستان بوەشێنن و بە دیاریكراویی دەیانویست خودی رابەری شۆڕشی كوردستان "مەلا مستەفا بارزانی" تیرۆر بكەن؛ سەرەڕای مۆركردنی رێككەوتننامەی ئادار و بەشداربوونی چوار وەزیری كورد لە حكوومەتی ئەوسای بەغدا، بەڵام بەعسییەكان لە ژێرەوە هەموو پیلانێكیان بۆ ئەو مەبەستە بوو شۆڕشی كوردستان تەفروتونا بكەن و پرسێك نەهێڵن بەناوی دۆزی كورد.
لەبارەی هەوڵی تیرۆركردنی بارزانی نەمر كە لە رۆژی 29ی ئەیلوولی 1971 لەلایەن رژێمی بەعسی هەڵوەشاوە بە رێگای چەندان مەلای مینڕێژكراوەوە ئەنجامدرا و تێیدا بارزانی وەك "موعجیزە" لێی رزگار بوو، سەرۆك (مەسعوود بارزانی) لە كتێبی (بارزانی و بززوتنەوەی رزگاریخوازیی كورد) بە وردی باسی ئەو هەوڵی تیرۆركردنەی كردووە كە دواجار بووە هۆی نەهێشتنی متمانە و لەباربردنی دەرفەتی ئاشتەوایی و پاشگەزبوونەوەی تەواوی حكوومەتی بەعسییەكان و سەرلەنوێ هەڵگیرسانەوەی شۆڕشی ئەیلوول لە ساڵی 1974.
بێگومان هەمووان ئاگاداری ئەو هەوڵەی تیرۆركردنی مەلا مستەفا بارزانین بە رێگای مەلاكانەوە، بەڵام پیلانێكی تری رژێمی بەعس هەبووە
نووسەر و مێژوونووسی عێراقی "باقر یاسین" لە كتێبی "قول ما لا یقال"ـدا بە وردی ئەو هەوڵەی تیرۆركردنە دەگێڕێتەوە. ناوبراو لە شوباتی ساڵی 1972 بەسەرۆكایەتیی شاندێكی "تەجەموعی نشتیمانیی عێراقی" كە باڵی جیابووەوەی بەعسییەكان بوو، ئەو هەوڵەی تیرۆركردنە لەلایەن بەعسی بەغداوە دژ بە بزووتنەوەی رزگاریخوازی كورد بە دەرفەت دەبینن و بە راسپاردەی قیادەی قەومیی بەعس (سەر بە هێڵی سووریا و حافز ئەسەد) سەردانی سەركردایەتیی شۆڕشی كوردستان دەكات و چاوی بە مستەفای بارزانی دەكەوێ، مەبەستیان بووە دانوستان لەگەڵ سەركردایەتیی شۆڕشی كوردستان بكەن بۆ ئەوەی لە رێككەوتننامەی ئادار بكشێتەوە و بچێته ریزی بەرەی ئۆپۆزسیۆنی دژ بە بەغداوە. هەر لەبارەی پیلانی تیرۆركردنی (مستەفا بارزانی) بە رێگای مەلاكانەوە، خولێخۆشبوو (جەلال تاڵەبانی) دەگێڕێتەوە كە ئەو لە ساڵی 1983 بەمەبەستی دانوستان لە بەغدا بووە؛ سەددام حوسێن پێی گوتوە كە هەوڵی تیرۆركردنی مستەفا بارزانی بە ئاگاداریی ئەو كراوە و زۆر بەداخەوە بووە كە پیلانەكە سەری نەگرتووە و شكستی هێناوە.
بێگومان هەمووان ئاگاداری ئەو هەوڵەی تیرۆركردنی مەلا مستەفا بارزانین بە رێگای مەلاكانەوە، بەڵام پیلانێكی تری رژێمی بەعس هەبووە بۆ تیرۆركردنی رابەری شۆڕشی كوردستان بارزانی نەمر كەم كەس دەیزانێ و بڵاونەبۆتەوە، كە نەخشەی پیلانەكە لەلایەن (نازم گزار/ بەڕێوەبەری ئەمنی عام)ی سەردەمی ئەوسای عێراقەوە داڕێژراوە و پێدەچێ بەهۆی ناكۆكیە ناوخۆییەكانی حزبی بەعس (نێوان سەددام و ئەحمەد حەسەن ئەلبەكر و خودی نازم گزار) و لێكەوتە خراپەكانی پیلانی مەلامینڕێژكراوەكانەوە بۆیان ئەنجام نەدراوە. لەمبارەیەوە یەكێك لە سەركردە بەعسییەكان بە ناوی (وەلید سامەڕایی) لە دیدارێكیدا لە كەناڵی ئاسمانی فەللوجە لە بەرنامەی (شەهادات خاسە / گەواهیدانی تایبەت) ئەڵقەی دووەم لەگەڵ د.حەمید عەبدوڵلا (بێژەری پێشكێشكار)؛ لە میانی باسكردنی دڕندەیی سەرانی بەعس و بە تایبەتی سەددام حوسێن و نازم گزار؛ ئەو هەوڵەی رژێمی بەعس بۆ تیرۆركردنی مەلا مستەفا بە نموونە دێنێتەوە بەم شێوەیە:
وەلید سامەڕایی: نازم گزار هەندێ كردەوەی سەیری هەبوو؛ وەك نموونە بیرت دێ ئەوەی پەیوەستە بە كوردەكانەوە،،
بێژەر: مەبەستت ئەوەی مەلاكانیان نارد بۆ مەلا مستەفا بۆ ئەوەی خۆیانی پێدا بتەقێننەوە؟
وەلید سامەڕایی: بەڵێ،، سەیركە لەدوای ئەوە...
بێژەر: پێتوایە ئەوە ئەو كردوویەتی؟ (مەبەستی بێژەر لە نازم گزارە/ئامادەكار).
وەلید سامەڕایی: نا، ئەو نەیكردووە نەخێر،،
بێژەر: ئەی كێ كردوویەتی؟
وەلید سامەڕایی: دەوڵەت كردوویەتی،،
بێژەر: باشە دەوڵەت كێ یە؟
وەلید سامەڕایی:ئیتر!! ئەو برادەرەیەمان!!!( بەپێكەنینەوە وەك ئاماژەكردن بۆ سەددام حوسێن/ ئامادەكار) بەڵێ بەو مانایە؛ ئەو ئاگادار بووە،،
بێژەر: دواتر احمد عبدالجبار الجواری بۆ لای كوردەكان دەنێرن بۆ داوای لێبوردن و دەڵێن ئەو كارە نازم گزار كردوویەتی و ئێمە پەیوەندییمان پێوەی نیە!!.
وەلید سامەڕایی: بێجگە لەوە نازم گزار كارێكی دیكەیشی بەدەستەوە بووە بەڵام وادیارە جێبەجێی نەكردووە، ئەمەیان كەس نایزانێ، ئەوە ئەفسەرێكی ئەمن بۆی باسكردم كە هێنایانە لامان لە بەندیخانە راگیریان كرد، ئەو باندێكی مەشق پێكردبوو، هەروەها پۆشاكێكی فسفۆری لە شێوەی باڵ و جلوبەرگی فسفۆرییان لە ئەمەریكا و وڵاتێكی دی بۆ ئەم مەبەستە هێنابوو، ئەمەیان كەس نایزانێ؛ تەنیا ئەو ئەفسەری ئەمنە نەبێ كە ئاگاداری نەخشەكە بووە، نازم گزار ئەو پۆشاكە فسفۆریەی بۆ ئەو باندە هێنابوو كاتێك لە شەودا لەبەری بكەن بدرەوشێتەوە؛ لەگەڵ ئەوەشدا ئەو پۆشاكە مەكەبەرەی دەنگ (لاود سپیكەر)یشی هەبووە بۆ ئەوەی لەكاتی پێویست دەنگی قورئانی پێ لێ بدەن، هەتاوەكو بەشەو كاتێك بە رێگای فڕۆكەی سەمتی هەلیكۆپتەر لە ئاسمانی ئەو شوێنە دادەبەزن كە مەلا مستەفای لێیە، بەو پێیەش لەبەر ئەوەی مەلا مستەفا پیاوێكی ئاییندارە، ئەوا بە بینینی ئەو دیمەنە بڕوا دەكا كە ئەوانە فریشتەن و لە ئاسمانەوە بۆ لای ئەو هاتوونەتە خوارەوە، بۆیە لەو كاتە دێتە دەرەوە و لەگەڵ هاتنە دەرەوە ئەوان چەكی كاولكاریان پێیە و تەقەی لێ دەكەن، لە ئەنجامدا مەلا مستەفا دەمرێ و هاوكات ئەوانیش لەناو دەچن كە ئەندامی باندەكەن (مەبەست نازم گزار ویستوویەتی دوای جێبەجێكردنی پیلانەكە ئەندامانی ئەو باندەش بەكوشت بدا/ئامادەكار)؛ بەڵام نازم گزار هاوكات پلانێكی دیكەی بۆ ئەو باندە ئامادە كردووە گوایە لەدوای پرۆسەكە فڕۆكەی بۆ ئامادە كردوون تاوەكو فریایان بكەوێ و رزگاریان بكا، بەڵام لە راستیدا وا نیە و ئەو نیازی نەبووە شتێكی وایان بۆ بكا..
بێژەر: ئەو پیلانەی جێبەجێ نەكرد؟
وەلید سامەڕایی: نەخێر جێبەجێی نەكرد،، رۆیشت و جێبەجێی نەكرد.
بێژەر: ئەمە كێ بۆتی گێڕایەوە؟
وەلید سامەڕایی: ئەمە زیائولعەللاوی بۆی گێڕامەوە
بێژەر: لە بەندیخانە؟
وەلید سامەڕایی: بەڵێ بۆی گێڕاینەوە، ئەو لە ئەمن كاری دەكرد؛ ئەفسەری ئەمن بوو،،
بێژەر: لە دوای پیلانەكە؟؛ (مەبەستی بێژەر لە پیلانەكە ئەو پیلانەی نازم گزار بوو كە لە رۆژی 1ی تەمموزی 1973 ئامادەی كردبوو بۆ لەناوبردنی ئەحمەد حەسەن بەكر و سەددام حوسێن/ئامادەكار)
وەلید سامەڕایی: هەر بە تەنیا بۆ منی باس نەكرد؛ بەڵكو بۆ من و فەوزی فەرمان و تاها و حوسێن مەحموودی گێڕایەوە؛ هەموومان لە ژووری بەندیخانە بەیەكەوە دانیشتبووین و زیائولعەللاوی بۆی گێڕاینەوە".
ئامادەكردن/ ئەمین بۆتانی