گەرووی هورمز گەروویەكی دەریایی گرنگ و ستراتیجی جیهانییە، ڕێیەكی گرنگە بۆ گواستنەوەی كەشتیگەلی نەوتی بۆ بازاڕی جیهانیی نەوت. دەكەوێتە ناوی كەنداوی خواروو (فارسی_عەرەبی) لە باكورەوە بە بەندەر عەباسی سەر بەپارێزگای هورمزگانی ئێران دەست پێ دەكات، لە باشوورەوە بەپارێزگای موسەندمی سەڵتەنەی عومان كۆتایی پێ دێت.
گەرووەكە كەنداوی خواروو (فارسی_عەرەبی) بەكەنداوی عومان و دەریای عەرەب و زەریای هیندی دەبەستێتەوە، تاكە دەرچەیە بۆ عێراق و كوێت و بەحرێن و قەتەر.
رووبەری گەرووی هورمز نزیكەی 21 میلی دەریاییە، واتا نزیكەی 39 كیلۆمەتر چوارگۆشەیە.
هەر لە كۆنەوە بایەخێكی گرنگی هەبووە بۆ زلهێزە ناوچەیی و جیهانییەكان، وەك دەوڵەتی ئێرانی و هێزە داگیركەرەكانی وەك بەریتانیا و هۆڵەندا و پرتوگال و دواتر ئیسپانیا. بەریتانیا توانی كۆتایی بهێنێت بە دەسەڵاتی هەریەكە لە دەوڵەتە ئەوروپییەكان لە نزیك گەرووی هورمز و داگیركردنی دەوڵەتە عەرەبییەكانی نزیك لە گەرووەكە وەك بەحرێن و قەتەر و كوێت و میرنشینە یەكگرتووەكانی عەرەب و عێراق بێجگە لە سەڵتەنەی عومان.
لەلایەن ئیمپراتۆریی بەریتانیا لەدوای سەدەی حەڤدە، لە سەدەی بیست بووە گەروویەكی نیودەوڵەتی بۆ گواستنەوەی كەشتیگەلی نەوتی بۆ بازاڕەكانی جیهانی نەوت لە وڵاتانی ئەوروپا و وڵاتانی باشووری خۆرهەڵاتی ئاسیا و باشووری ئاسیا، ئەوەش پاش ئەوەی نەوت لە ئێران و عێراق و ناوچەی نیمچەدرووگەی عەرەبی دۆزرایەوە.
لەدوای جەنگی دووەمی جیهانییەوە گەرووی هورمز بۆ ئەمەریكا بایەخێكی گرنگی هەیە، ئەوەش دەگەڕێتەوە بۆ هەڵكەوتە جیۆگرافییەكەی.
بەپێی ئاماری دەزگای زانیاری وزەی ئەمەریكی لە ساڵی 2011 ڕۆژانە نزیكەی 14 كەشتی گواستنەوەی نەوتی خاو لەو گەرووەوە بۆ بازاڕەكانی جیهانیی نەوت گواستراوەتەوە كە دەكاتە دوو ملیۆن و 700 هەزار بەرمیل، واتا 35%ی گواستنەوەی نەوتی خاو بەڕێی دەریایی و 20%ی نەوتی خاوی گواستراوەی دنیا.
لە نزیك گەرووی هورمز گەلێك دوورگە هەڵكەوتوون وەك دوورگەكانی كیش و قشم و هرمز و لارك و تەنبی گەورە و تەنبی بچووك و ئەبومووسا كە سەر بە وڵاتی ئێرانن.
لە كۆندا بە گەرووی هورمز گوتراوە دەریای ئەفسانەیی خۆرهەڵات. ناوی ئێستەی گەرووی هورمز لە ناوی پادشاكانی ئیمپراتۆریی ساسانییەكان وەرگیراوە كە نزیكەی شەش پاشا بەناوی هورمز لە سەردەمی دەسەڵاتی ئیمپراتۆریی ساسانییەكان فەرمانڕەواییان كردووە لە قۆناغە جیاجیاكانی ئیمپراتۆریی ساسانییەكان.
سەرچاوە:
1-یاسین سابیر ساڵح: ئینسایكڵۆپیدیای گشتی-سلێمانی 2005.
2-ئینتەرنێت- ویكیپیدیای ئازاد