"ئاسۆی کۆتاهاتنی تەنگژەکان سەری هەڵداوە" ئەمە دوا پەیامی جێگری سەرۆکی حکوومەت بوو لە بۆنەیەکی ناوخۆییدا رای گەیاند. بەدوایدا کەناڵەکانی راگەیاندن لەسەر ئەم قسەیە کار دەکەن و هەواڵ و راپۆرتە ئابوورییەکانیان بەو ئاراستەیە دەخەنە ڕوو کە دۆخەکە لە سێکتەرە جیاجیاکاندا کرانەوەی بەخۆوە بینیوە. ئابووریناسانیش تا ئاستێک گەشبینن بەوەی لە ساڵی نوێدا ئەگەری کەمبوونەوەی تەنگژەکان دەردەکەوێت بەپشتبەستن بە خەمڵاندنەکانی (ئەگەری سەرکەوتنی پرۆسەی ئازادکردنەوەی مووسڵ - کەمبوونەوەی شوێنەواری ئاوارە و پەناهەندە - دووبارە هەڵکشانی نرخی نەوت و ئەگەرەکانی دەرکەوتنی گفتوگۆ لە نێوان بەغدا و هەولێر)، ئەمە زمانێکی ئابوورییانە بۆ مەبەستێکی سیاسی. چونکە ئەمە تەنیا هۆکاری سەرهەڵدانی تەنگژەکان نین.
ئایا بەعەقڵیەتی حوکمڕانییەک کە ناتوانێت سیاسەتێکی ئابووری دابڕێژێت، چۆن وا خێرایی شوێنەوارەکانی سێ ساڵ لە گرفت و تەنگژە چارەسەر دەبێت؟ یا بەلێدوانی ئەو پەرلەمانتارە پۆپۆلیستیانە کە لەسەر شاشەی تیڤییەکان بوونەتە سپۆنسەری بەرنامەکان و تەنانەت چارەسەری یەک گرفتیان بۆ نەکراوە دۆخەکە گۆڕانکاری بەسەردا دێت؟ یا بەعەقڵیەتی ئەو حزبانەی کە تەنانەت توانای دیالۆگ و گفتوگۆشیان لە ناوخۆیاندا نییە و ئەمڕۆ دادەنیشن و ئێوارە سەرکردەکان و کادرەکانیان لەسەر شاشەکانی تیڤی شەڕەجنێو و تانە و سووکایەتی بەیەکترەوە دەکەن؟ گەیشتن بە خۆشگوزەرانی و ئابووری بازاڕ پیاوی دەوڵەتی دەوێت، نەک تەنیا قسە و لێدوانی نێوکۆنفرانس و غافڵاندنی خەڵکی و موزایەدەکردن لەسەر یەکتر، خەڵکی لەبەر ئەوە ملکەچ نییە قسەکانی بەرپرسانی حکوومی و حزبی و پەرلەمانتارانیان بەدڵە و ئەوە ناچارییە وایان لێ دەکات تا ئەمڕۆ گوێبستی قسە نەستەق و جوانەکان بن.
بیرکردنەوە لە بەڕێوەبردنی ئابووری شارەزایییەکی ئەوتۆی دەوێت کە ئەستەمە بەمنیشەوە ئەو شارەزایی و بوێرییەمان هەبێت لەسەر شاشەکانی تیڤی هەموو راستییەکان بڵێین، راستییەکان لەلای خەڵکی ئاسایی شێخەڵای هەولێر و ژێرپردەکەی سلێمانی و بازاڕە میلییەکانە، کە تا بینەقاقای ئەو خەڵکە کاسب و ئاسایییە ناڕەزایەتی و بێزاری هەیە لە بەڕێوەبردنەکان و بگرە بە ریفۆرمخوازەکان و قسەکانی پارتە سیاسییەکانی کوردستانیشەوە، خەڵکی ئاسایی ئاشنایە بە وشەی (غافڵاندن و موزایەدە و سازان و بایکۆت و ریفۆرم و تەنگژە و ئابووری سەربەخۆ و گەندەڵی و ناشەفافییەت..) و بە سەدان قسەو زاراوەی نوێی ناو سیاسەت و ئابووریشەوە، خۆ ئەگەر ئەو قارەمانێتییە نەبووایە کە پێشمەرگە بەهاوکاری هێزەکانی هاوپەیمان و پاڵپشتی بارزانی ئەنجام درا، ئیتر لەبەر هەر هۆکارێک بێت، ئەوا دۆخەکەی ئێمەش لە حەلەب و ئۆپۆزسیۆنی سووریا باشتر نەدەبوو.
پێویستە وەڵامی ئەو راستییە بدەینەوە کە ئێمە پشت ئەستوورین بەچی و بە کێ لەم قۆناغە راگوزەرەدا؟ بۆ وا بێ باکین لە چارەسەرەکان و بۆ وا سەرقاڵی شکاندنی پەنجەکانی یەکترین و هەستی راستەقینەمان نییە بە قۆناغە هەستیارەکەمان؟ لەبری ئەوەی خۆمان بیر بکەینەوە و بڕوامان بە شارەزایان و بیرمەندانی ئابووری خۆمان هەبێت، سەرقاڵی ژمارەیەک لە فەریکە شارەزا و بەڵێندەری بانکی نێودەوڵەتی و رێکخراو و ئاژانسەکانی جیهانین کە کۆپی ریفۆرم و گۆڕانکاری کۆمەڵگە و وڵاتێکمان بۆ دێنن نە لەگەڵ واقیعی داونەریت و کولتوور و ویستی ئێمە دەگونجێت نە راستگۆیشن لە چارەسەرەکان، بگرە تەنیا توانای کپکردنی تەنگژەکانیان لایە نەک چارەسەرکردنی، ئەوان بەدوای قازانج و سوودی خۆیاندا دەگەڕێن، لە بەرامبەریشدا ئۆپۆزسیۆن و ئەو پارتە ئیسلامی و سیاسییانەی پڕوپاگەندەی چاکسازی و گۆڕانکاری و گەڕانەوەی ماف و دیوەدەری "شەفافییەت" دەکەن بەهۆی ئەو واقیع و سیستەمەی باڵی بەسەر پێوەندی نێوان حزبەکاندا کێشاوە، بە ئابووریناسەکانیشیانەوە بوونەتە دەزگەیەکی رێکلام بۆ بڵاوکردنەوەی فیکری نائابووری و نازانستی کە نە چارەسەری بارودۆخەکە دەکات و نە دۆخەکە گۆڕانکاری بەسەردا دێنێت.
بەردەوامبوونی تەنگژەکان و ئاڵۆزکردنی دۆخەکە و نانەوەی ناسەقامگیری، باشترین بەڵگەیە بۆ ئەوەی ئەوان گوێیان لێ نییە واقیع بگۆڕێت، بەڵکو دەیانەوێ تەنگژە بەردەوام بێت بۆ ئەوەی ئامێری میدیایییان گەرمتر بێت.
من تەنیا ئومێدێکم لە ساڵی نوێدا بەوەیە سەرەتاکانی کەمبوونەوەی شوێنەواری تەنگژە ئابوورییەکە تەنیا لە کۆتاهاتنی داعش و گەڕانەوەی گفتوگۆی نێوان هەولێر و بەغدا دەبینم، بە مەرجێک ئاساییکردنەوەی پێوەندییەکانی نێوان ئەم دوو جەمسەرە، بە میانگیری ئەمەریکا و هاوپەیمانان بێت، ئێستە کە بەغدا وەک دەسەڵاتداری عەبادی رازییە بە ئەمری واقیع و بوونی دەسەڵاتێکی سەربەخۆ لە کوردستان، لە بەرامبەریشدا پێویستە بپرسین لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیدا کێ سەربەخۆیی کوردستان یا سەقامگیری ئەم هەرێمەی دەوێت؟ ئەوە تەنیا کۆمپانیا گەورەکانی پێترۆڵ و ئەو وڵاتانەن کە بەرژەوەندیی ئابوورییان لە هەرێمەکە و ناوچەکەدا هەیە، ئەوان بەپاساوی مرۆیی و مافی مرۆڤ و پێکەوەژیانی نێوان نەتەوە و ئاینەکان دەزانن چۆن بەرژەوەندییەکانی خۆیان بپارێزن، بۆیە من گومانم لەو گوتەیە هەیە کە دەڵێت: ئێمە دەمانەوێت وڵاتێک دابمەزرێنین کە پشت بە نەوت نەبەستێت.
ئەمە لەلایەک بەعەقڵی حوکمڕانی کورد و پارتە سیاسییەکان جێبەجێ ناکرێت، ئەوە تەنیا بەو واقیعە ئابوورییە نوێیە جێبەجێ دەکرێت کە دەرچوونی ترەمپ بووە وەرچەرخانی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بۆ واقیع و میتۆدێکی نوێ، ئەمەریکا و دنیا و ناتۆ و نەتەوە یەکگرتووەکان و ئاژانسەکانی مرۆیی کردووەتە کۆمپانیایەکی گەورە و بەدوای بەرژەوەندی مادی و ئابووریدا دەگەڕێن، بۆیە پێویستە پێوەندییەکانی کوردستان لەگەڵ ئەو گەورە کۆمپانیانە بەهێزتر بکرێت کە ئاراستەی سیاسەت و ئابووری ناوخۆی وڵاتەکانیان دەگۆڕن.
تۆ بڕوانە فەڵەستینییەکان ویستیان دەوڵەتێک دابمەزرێنن بۆ خۆیان، بەڵام بە عەقڵیەتی حەماس و عەرەب چی دەوڵەتێکیان دامەزراند؟ پێویستە بەدوای وەڵامی ئەو پرسیارەدا بگەڕێین ئایا لە بەرژەوەندی کێدایە کوردستان خاوەنی ئابوورییەکی سەربەخۆ بێت؟ داواکاری ترەمپ و کارگێڕیی نوێی ئەمەریکا لەسەر کوردستان چییە؟ چۆن هێزی پێشمەرگە سەقامگیری کوردستان لە قۆناغی داهاتوو بپارێزێت و ئەو سەقامگیرییەی بێ بوونی ئابووری بازاڕ و دیموکراتی و ریفۆرم و هەموو زاراوە جوانەکانی تری ناو هاوکێشە ئابووری و سیاسی و کۆمەڵایەتییەکان، بوونیان نامێنێت.
بودجە و ئابووری و مافی گەلی کورد، لێدوانی چەند پەرلەمانتارێک نییە، بەڵکو پێوەندی بە فشار و هەڵوێستی ئەمەریکا و ئەو زلهێزانەوە هەیە کە توانای ئاراستەکردنی رووداوەکانیان لە ناوچەکەدا هەیە، عێراق وەک دەوڵەتێکی فاشیلی مەزەوی خۆی نمایش دەکات، ئیتر چۆن مافی گەلی کورد دەدات، شەڕی ئابووری و گەمارۆی ئابووری کە شوێنەوارەکانی بەتوندی لەسەر کوردستان کاریگەر بوون، ئیتر چۆن وا بەئاسانی مالیکی و کۆماری ئیسلامیی ئێران دەستبەرداری دەبن؟
ترسی گەلی کورد دەبێت لەوەدا بێت عێراق و وڵاتانی ناوچەکە وەک دەوڵەت مامەڵە ناکەن و پابەندی یاسا و عورفی نێودەوڵەتی نین، بۆیە کلیلی چارەسەری تەنگژە ئابوورییەکان نەک تەنیا گەڕانەوە و ملکەچبوون نییە بۆ بەغدا، بەڵکو گەڕانەوەیە بۆ بەغدا لەژێر چەتری کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و فشار و چاودێری ئەو وڵاتانەی بەرژەوەندیی ئابوورییان لە سەقامگیری کوردستان و ناوچەکەدا هەیە.