پەسندكرنا پرۆژەیاسایا بۆدجێ سالا2017ێ ل چڤاتا نوێنەرێن عیراقێ ب ڤی ئاوای گەلەك شلوڤە بو هاتینەكرن ژ ئالیێ ئابوریناس و سیاسی و كومێنتێن جودا لسەر هاتینە دان و هەلویستێن جودا و هەڤدژ هەبوون ل هەمی ئالیەكێ تایەتدناڤبەرا ئالیێن هەڤپەیمانیا كوردستانی.
ئەگەر ب چاڤێ ئابوریناسان تەماشەی پەسەندكرنا بووجەی سالا ٢٠١٧ێ یێ عیراقێ بکەین دێ بینین بودجەیەكە کو (30%)كورت ئینان تێدا هەیە و هندەك ئابوریناس ب زێدەتر ژی ددەنە دیار كرن دێ ب چ لوژیك ئەڤ بوجەیە چارەیا حالێ مە كەت، هەروەسا عیراق ب دەستێ قەر و دەینێن بەردەوام و پاشئێخستی دنالیت كو ب دەهان ترلیون دینارا تێنە پێشبینی كرن هەرژ ڤی بودجەی بریارا دای پشكەك ژ ڤان قەر و دەینان بدەتەڤە.عیراقا فیدرال وەك ئێك ژ وەلاتێن بەرهەم هێنرێن پترولێ چ ئەلتەرناتیف نین هەتا ئیرو بو پركرنا داهاتێ خو ژبلی پترولێ وەك دیار ل بازارێن جیهانێ دا پترول نە ل سەر ئێك ئاستە و بەردەوام ب پرسگرێك دەڤەرێ و جیهانێ كاریگەر دبیت و وەك روون و ئاشكرا بوجێ عیراقێ (95%) ل سەر پترولێ‌یە و زور جارا دربێن مەزن ب وەلاتێن ئێك داهاتی كەفتینە و بەردەوام مەترسی ل داكەفتنا بهایێ پترولێ دئێتە كرن.هەروەسا ژ درزێن مەزنێن چاڤەریێ سالەكا گرانا ئابوری ل عیراقا فیدرال دئێتەكرن ب ڤی بۆدجێ پەسندكری بەردەوامیا شەرێ داعشێ‌یە و ئەو داهاتێ مەزنێ لێ دئێتە مەزاختن كو ئەو مەترسیە هەتا رادەكێ زور ل سەر كوردستانێ نەمایە ب هەمی ئاوایەكێ.هاریكاریكرنا ئاوارا كو ب ملیونا دئێنە مەزندەكرن دێ ژ بارگرانیێن بەردەوام بن بو بوجێ فیدرالی، هەروەسا دووبارە ئاڤاكرنا دەڤەرێن ئازادكری و زڤراندنا ژیانێ بو وان دەڤەرا و ڤەگەراندنا ئاوارا و دووبارە ئاڤاكرن و رێكخسنەڤا حكومەتێن خوجهی ل دەڤەرێن ئازاد كری دا ب كارەك مەزن و گران تێتە هژمارتن ژ ئالیێ ئابوری و سیاسی و پراكتیكیڤە.
ل پەسندكرنا بوجەی دا ئالیێن كوردستانێ ل بەغدازورترین پێكول كرن كو مافێن پێشمەرگەی و شایستێن دارایییێن هەرێما كوردستانێ ب دەست بینن، بەلێ ئەو هزرا حوكمی ژ بەغدا دكەت بەردەوام دڤێت كوردستان یا بچیكری بیت و پشكەك بیت ژ قوترێ عیراقی و وەك بەسرا و ئەنبار و میسان و موسل بیت ئەڤ چەند ل گوتنێن ئەندام پەرلەمانێت دەولەتایاسا دیار دبوو دەمێ بو چەند چارا دگوت(مە هەرێما كوردستان ناچار كر!) قوربان ناچارێ بوچێ سەرف كری بم؟!ئەڤ گوتنە بو كەسەكێ ب لوژیكەكا نەتەوەی و حزبی و مەزهەبی ب ئاخڤیت زور ئاساییە.بەلێ تشتێ نەئاسای ئەوە كو ئالیێن كوردستانێ ل بەغدا ببنە چەند كوتلە و هەر ئێك ل دژی ئێكێ بیت. دەنگی ل سەر بۆدجەی بدەن و ژ ئالیێ دیتر حكومەتا عیراقێ شایستێن دارایی سەرف نەكەت و ب هەلویستێن سیاسیڤە گرێبدەت ئەڤە نەیایاسای و ئاساییە.
ل داویێ هەر ئالیەكێ بوچونا خو یا تایبەت هەیە و ب ئەجیندایەك سیاسی تایبەت كار دكەت بەلێ پەسندكرنا پروژەیاسایا بۆدجێ عیراقا فیدرال بو سالا2017 چ جوداهی نینە ل گەل وان پروژەیاسایێن كو دەستپێكێ بوجە و موچێ هەرێما كوردستانێ قووت كری و هەرێم ناچاریسیاسەتەكا ئابورییا سەربەخو كری ژ بەر كو وەك دبێژن سەردارێن بەغدایێ وەكی (مارێ قەرمتی نە هەر دەمێ روح هاتێ و گەرم بین دێ ئێكم جار ل صاحبێ خو ڤەدەن).
ساڵح زاهیر زێباری