نووری بێخاڵی
(١)
قوڵپدان..
من، له‌وسه‌ری خه‌م دێمه‌وه، له‌ودیوی ئازار پێده‌كه‌نم، له قووڵایی برین پشووم داوه، ڕه‌هێڵه‌ی نه‌گبه‌تی له‌گه‌ڵ خۆی بردووم!
هێنده‌ی پێكه‌نینه‌كانم بریندار و بارته‌قای شۆخییه‌كانم، خوێن له زامه‌كانم ده‌چۆڕێ و به‌قه‌د تریقانه‌وه‌كانم، غوربه‌ت له ناوه‌وه‌مدا قوڵپ ده‌دا.
(٢)
گوناهكار..
له كه‌ناره‌كانی ده‌ریای سپی، رستێ گوناهم فڕێدان، وه‌لێ هێشتا شانم ماندووی ژێر باری قورسی گوناهگه‌لێكه، كه هی خۆم نین. ڕاستتر، ئه‌و گوناهانه‌ی له‌باره‌یانه‌وه ده‌ڵێن مرۆڤ له هه‌موو شتێك ده‌گه‌ن "دوو گوناهی گه‌وره‌ی مرۆڤایه‌تی، كه هه‌موو گوناهه‌كانی تر له‌وانه‌وه سه‌رچاوه ده‌گرن، ئه‌وانیش: بێ ئارامیی و خۆشباوه‌ڕیی. بێ ئارامیی مرۆڤه‌كانی له به‌هه‌شت وه‌ده‌رنا، خۆشباوه‌ڕییش نه‌یهێشت بۆ به‌هه‌شت بگه‌ڕێته‌وه - كافكا وای گوت!".
(٣)
سه‌ودایی..
ژیان هێنده زۆری به‌به‌ره‌وه نییه، ته‌مه‌نی (نووح)یشت هه‌بێت، دواجار (با)ی مه‌رگ هه‌ڵده‌كا و ده‌تپێچێته‌وه.
زۆر باش بیرم ماوه، ئیتر بۆ خۆشی بوو، یان رژدی، نازانم، به‌ڵام له ساته‌وه‌ختی گیاندانی كه‌سێكدا (ئاوزنگدان)، خه‌ڵك قسه‌یه‌كی سه‌یریان ده‌كرد و پڕ به ده‌میان ده‌یانگوت: "مردن مردنه، ئه‌و لینگ كوتینه چییه؟"
له‌بیر مه‌كه، هه‌موو شتێك تراویلكه‌یه.. هه‌موو گه‌شبینیێك خۆفریودان و هه‌موو قسه‌كردنێك، كوتینی ئاسنی سارده. چونكێ ژیان خۆی هیچه، هیچ!
(٤)
كوشتن..
هه‌موو سه‌ركه‌وتنێك له شه‌ڕه‌كاندا، سفر ده‌بێته‌وه و له ماناكانی به‌تاڵ ده‌بێته‌وه، كاتێك مرۆڤێك (ئیتر هه‌رچی، هه‌ر كێ و هه‌ر چ كاره‌یه)، له دۆخێكی ته‌مومژاوی و به بیانووی جیاوازه‌وه، مافی ژیانی لێ ده‌سه‌ندرێته‌وه.
(٥)
تۆڵه..
بیركردنه‌وه له تۆڵه، واته خودكوژی، واته دانانی ته‌ڵه له‌به‌ر پێی ھه‌نگاوه‌كان و ئاینده‌ت.
بیركردنه‌وه له تۆڵه، به ته‌نیا به‌فیڕۆدانی كات نییه، به‌ڵكو كوشتنی وزه‌ی به‌رده‌وامی و ھێزی مانه‌وه‌یه له خۆتدا.
بیركردنه‌وه له تۆڵه، ته‌نێ ھه‌ر كاڵفامی نییه، به‌ڵكو ھه‌وڵ و ھه‌نگاوێكی گه‌مژانه‌یشه بۆ ده‌ستبه‌رداربوون له سروشتی مرۆییانه‌ی خۆت.
بیركردنه‌وه له تۆڵه، ده‌تباته‌وه ئاستی نزم و پله‌ی سفری ھیچی ھه‌مان ئه‌و كه‌سه‌ی ده‌ته‌وێ تۆڵه‌ی لێ بكه‌یته‌وه!
(٦)
منداڵیی..
لێگه‌ڕێن منداڵه‌كانتان منداڵیی خۆیان ئه‌زموون بكه‌ن. ئه‌زموونكردنی منداڵیی، پێوه‌ست نییه به نه‌داریی و دارایی، به ده‌وڵه‌مه‌ندی و هه‌ژاری، گرنگ منداڵه‌كه‌ت له باری ده‌روونی و ڕۆحی و دنیای ساده و پڕ خه‌ونی ڕه‌نگاڵه‌یی منداڵیی، منداڵێتیی خۆی ئه‌زموون بكات.
به كوڕه‌كه‌ت مه‌ڵێ بوویته پیاو. به كچه‌كه‌ت مه‌ڵێ هاتوویته شووكردن. با ئه‌میان له‌خۆی بایی نه‌بێت و ئه‌ویان جوانیی منداڵیی خۆی مكیاج نه‌كا، با یاری و ساده‌یی و بزۆزیی منداڵییان بیر نه‌چێته‌وه!
(٧)
مه‌زاد..
له كوردستاندا شتێك نه‌بووه و نییه به ناوی ڕای گشتی، یان ڕای شه‌قام. ئه‌وه‌ی هه‌بووه و هه‌یه، مێگه‌لێكه و به‌سه‌ر چه‌ند جه‌ڵه‌بێكدا دابه‌ش بووه. هه‌ر جه‌ڵه‌به و له مێرگێكی ئایدیۆلۆجی ده‌له‌وه‌ڕێ و جۆرێك له گیای حزبی كاوێژ ده‌كات.
به دیوه‌كه‌ی تردا، هه‌ر جه‌ڵه‌به و شوانێك و به فیتێكی ئایدیۆلۆجی و به دڵی خۆی لێیان ده‌خوڕێ.
به‌داخه‌وه، له‌ناو ئه‌و هه‌رایه‌دا كه شوانه‌كان به‌ربوونه‌ته گیانی یه‌كتر، هاكا له پڕ قه‌سابه‌كان هاتن و به كۆده‌یی (به‌كۆ و به‌بێ هه‌ڵاوێركردن)، جه‌ڵه‌به‌كان ده‌به‌ن و سه‌ری خۆیان و خه‌ونه‌كانیان ده‌بڕن!
(٨)
خۆتی خۆت..
" مرۆڤ بۆ خۆی چاره‌نووسی خۆی دیاری ده‌كات"، هه‌ر كێ و له سای هه‌ر هه‌لومه‌رجێكه‌وه ئه‌م قسه‌یه‌ی كردبێت، ڕاستی كردووه. چونكه كه‌س مه‌حكوم نییه به چوونه ژێرباری چاره‌نووسێكی نه‌خوازراو و مانه‌وه له سایه‌یدا.
چاره‌نووس (به مانای هه‌ڵبژاردن له نێوان ژیان و مه‌رگ نا!)، به‌ڵكو هه‌ڵبژاردنی چیه‌تی و چۆنێتیی به‌رده‌وامی و سه‌رپشك بوون له ماوه‌ی نێوانی ژیان و مردندا!
تۆ بۆ خۆت ده‌توانی بڕیار له چاره‌نووسی خۆت بده‌یت.
تۆ بۆ خۆت ده‌توانی هێڵه‌كانی ئه‌و چاره‌نووسه‌ت بكێشیت (سپی یان ڕه‌ش.. خوار یا ڕاست)، گرنگ نییه، گرنگ ئه‌وه‌یه بۆ خۆت هێڵه‌كه بكێشه.
تۆ بۆ خۆت، ته‌نیا خۆت و كه‌سی تر نا، ده‌توانیت گرته و دیمه‌نه‌كانی چاره‌نووسی خۆت بنووسیته‌وه!
ئه‌وه‌ی كه تۆ ناته‌وێ (نه‌ك ناتوانی!) خۆت له‌گه‌ڵ دۆخێكی ناجۆری داسه‌پاودا نه‌گونجێنیت، یان ئیراده‌گه‌رانه خۆت ڕاده‌ستی قه‌ده‌ری هه‌لومه‌رجێكی ناهه‌مواری دروستكراو بكه‌یت، ئه‌مه مانای خۆدزینه‌وه و هه‌ڵاتن نییه، به‌ڵكو چیتر ڕازیبوونه به سه‌ركزیی!
(٩)
خۆخواردنه‌وه..
به‌هه‌رحاڵ، چێژی دڵشكان له‌وه‌دایه ده‌نگدانه‌وه‌ی له‌ناو خۆتدا بێت. كه نه‌تتوانی دڵشكانت قووت ده‌یته‌وه، هێشتا خاوه‌نی ڕۆحێكی مه‌زن نیت.
ڕازی دڵشكانت با لای خۆت بێت، نهێنییه‌كه‌ی مه‌ده به گوێی (با)شدا، به خۆت نه‌بێ، كه‌سی تر ناتوانێ پارچه‌كانی كۆ بكاته‌وه!
(١٠)
نێرگز...
له ڕووته‌ڵانیش بڕوێیت، ئه‌و ناوه ده‌كه‌یته ئاهه‌نگی ڕه‌نگ، سینه‌ی پڕ ده‌كه‌یته‌وه له خوڕه‌ی ئاو، ئه‌ی گوڵی ناو ده‌لاقه‌كانی بیره‌وه‌ری، ئه‌ی په‌یكی خه‌مڕه‌وێن!
به بۆنێكه‌وه دێیت، ئاشنا. دێیت و به بۆن و ڕه‌نگه‌كانته‌وه، له‌گه‌ڵ خۆت ده‌مانبه‌یته‌وه ئه‌وسه‌ری كۆڵانه‌كانی بیره‌وه‌ری.
به بۆنێكه‌وه دێیت، هێشتا به به‌ر یاخه‌ی منداڵیمانه‌وه ماوه.. به ڕه‌نگینییه‌كه‌وه دێیت، هێشتا ماكی به سه‌ر گیرفانی گه‌نجێتیمانه‌وه ده‌دره‌وشێنه‌وه.
دێیت و موچڕك به ته‌مه‌نی پایزییماندا دێنیت و گیانی به‌هارێكی ترمان ده‌كه‌یته‌وه به‌ر.