ئەزموونی زیاتر لە 25 ساڵی دوای ڕاپەڕین، ئەو ڕاستییەمان پێ دەڵێت كە پارتی و یەكێتی، وەك دوو هێزی سیاسی، ڕۆڵی سەرەكی و بنەڕەتی لە پرۆسەی جێگیركردنی سەقامگیری سیاسی و تەناهی و گەرەنتیكردنی ئاشتەوایی كۆمەڵایەتیی لە كوردستاندا دەگێڕن.
ڕابردووی سیاسی، ئۆتۆریتەی جەماوەری، توانای لۆجیستی و سەربازی و تەناهی، پێوەندیی دیپلۆماسیی هەرێمایەتی و نێودەوڵەتیی، ئەو ڕووخسارانەن كە ئەم دوو هێزە لە هێزە سیاسییەكانی تری كوردستان جیا دەكەنەوە و ڕۆڵی زیاتریان پێ دەدەن لە ڕاگرتنی هاوسەنگیی ململانێ و هاوكێشە ناوخۆیییەكان. بۆیە لە هەر دۆخێكدا ئەو دوو هێزە (بە ڕەچاوكردنی جیاوازیی دنیابینیی سیاسی و تایبەتمەندییەكانیان) كۆك و تەبا بووبن، ڕاستەوخۆ ئەو تەبایییە ڕەنگی بەسەر ژیانی كۆمەڵایەتی و سیاسی داوەتەوە و پایەكانی سەقامگیریی سیاسی و ئاشتیی كۆمەڵایەتی و دەرفەتەكانی ژیان پتەو و قایمتر بوونە. پێچەوانەكەی، نەك هەر شەڕ و بە یەكدا هەڵشاخانیان، تەنانەت جۆرێك لە ناكۆكی و ململانێی كاتیی زبریش لە نێوانیاندا، كاردانەوەی نەرێنی بەسەر كۆی بوارەكانی ژیانی كوردستان هەبووە.
لە هەموو ئەو گرفت و تەنگژانەی لە كوردستان هەن، بێ چەند و چوون، ئەو دوو حزبە پشكی شێریان لە بەرپرسیارێتیی دەكەوێتە ئەستۆ. وەك چۆن هێزە سیاسییەكانی تریش، هەر یەكە و بارتەقای سەنگ و قورسایی خۆیان، بەرپرسیارن. وەلێ كاتێ هێزەكانی تر خۆیان لەو بڕە كەمەی بەرپرسیارێتیشیان لە دروستكردن و قووڵكردنەوە و بەردەوامیی تەنگژە و كێشەكان دەدزنەوە و پارتی و یەكێتی بەهۆی سەرەكی و بنەڕەتی دەزانن، مافی ئەوەیان نییە سەركۆنەی ئەو دوو حزبە بكەن، كاتێ بەرمەبنای پێشهات و پێدراوە سیاسییەكانی كوردستان و عێراق و ناوچەكە، بە ئەجێندای كار و سروشتی پێوەندییەكان و هەنگاوەكانیاندا دەچنەوە و هەوڵێكی تر بۆ پڕۆژەی هاوبەش لەگەڵ یەكتری دەدەن، تا لە ڕێگەیەوە ڕووبەڕووی ئەو پێشهاتانە ببنەوە و لە ئاستی ئەو بەرپرسیاریێتییەدا بن كە ئەوانی تر دەیخەنە ئەستۆیان و لەناو خەڵك و لە بەیاننامە و گوتارە سیاسییەكانیان و میدیاكاندا كردوویانەتە (كراسی عوسمان!). لەلایەك پارتی و یەكێتی پێ قەرزار دەكەنەوە، لەلایەكەی تریش فریشتەیی خۆیان نمایش دەكەن!.
دیارە ئەم بۆچوونە، بە هیچ جۆرێك كەمكردنەوە نییە لە بەها و سەنگ و قورسایی هێزە سیاسییەكانی تری ناو پرۆسەی سیاسیی كوردستان، بەڵام واقیعی هاوكێشەی ململانێكان، قورسایی و كاریگەریی هەر یەكێك لەو هێزانە بەسەر ئاراستە و ئایندەی كێشە و ناكۆكی و تەنگژەكان و ڕەنگدانەوەیان بە باری ئەرێنی و نەرێنی لە ژیانی كۆمەڵایەتی و سیاسیی كوردستان، ئەوەمان پێ دەڵێ كە ناكرێ چیتر پارتی و یەكێتی، هەریەكە و بۆ خۆی لە ئاوازێك بخوێنێ، بەتایبەت لە پێوەست بە پرسە نیشتمانی و نەتەوەیییە چارەنووسسازەكان و لەگەڵیشیاندا ئەوەی پێوەندی بە ژیان و گوزەرانی هاووڵاتییانەوە هەیە.
كاتێك هێزگەلی سیاسیی كوردی دەبنە ئۆپۆزسیۆن، گوایە دەیانەوێ تایپێكی تری نوێ و جیاواز لەوانی تر بۆ كاری سیاسی مومارەسە بكەن، بەڵام دواجار چونكە ناتوانن لە میانی ململانێ و ڕووبەڕووبوونەوەی سیاسیدا، لەلایەك خۆیان لە گرێ (دەروونی - مێژوویی - كولتووری - ئایدۆلۆژی)یەكان قورتار بكەن، لەلایەكی تریشەوە دەرەقەتی هەڵگرتنی شوناس و بەرپرسیارێتیی ئۆپۆزسیۆنێك نایەن كە هەناسە و پشوودرێژ بێت.
ئۆپۆزسیۆنێك لە نێوان ڕكابەری كردنی دەسەڵات و ڕاپەڕاندنی ئەركە كۆمەڵایەتی و بەرپرسیارێتییە نەتەوەیی و نیشتمانییەكان خۆیان لێ ون دەبێت و لەگەڵ خۆیشیاندا كۆمەڵگە و هاووڵاتییان دەرگیری ئاڵۆزی و ژاوەژاو دەكەن، ئیتر دۆخەكە بەوە دەگات كە دەیبینین.
دۆخێكی لەو چەشنە تەنگژاوی و ئاڵۆزیش، پێویستی بەوەیە هێزە بەرپرسیارەكان شان بدەنەوە بەر ڕاستكردنەوەی. بۆ ئەوەی ئەو كارەش بكەن، دەبێ بە جۆری پێوەندی و حیساباتی خۆیاندا بچنەوە. پارتی و یەكێتی هەنووكە لەو وێستەگەیەدان. ئیتر یان ئەوەتا دەبێ سروشتی جیاوازی و ناكۆكییەكانی نێوانیان بگوازنەوە ئاستێكی تری هۆشیاری و لۆژیكی و شارستانی تر، یان ئەوەتا دەبێت درێژە بەو جۆری مامەڵە ناتەندروستە بدەن كە لە ڕابردوودا هەم درزەكانی نێوانیانی زیاتر كرد، هەمیش بواری زیاتریان لە بەردەم هێزی ئەنارشیستدا كردەوە، گورگەمێش ئاسا رەفتار بكەن و لەو گۆمە شێلوەدا بكەونە مەلە.
هێزی سیاسیی گەورە، ئەو هێزەی ئامادەیە شان بداتە بەر بەرپرسیارێتیی مێژوویی خۆی، بەتایبەتی لە سەردەمێكدا كە ڕووداوەكان خێرا تێدەپەڕن و هاوكێشەكان زووتر دەگۆڕێن و ڕاستەوخۆش ڕەنگدانەوەیان بەسەر ئایندەی وڵات و خەڵكەكەیان دەبێت، دەبێ بچێتەوە ناوخۆی و دەرزیئاژنی خەوشەكانی بكات، تا بزانێ ئێستە لە كوێی هاوكێشەكانە و سبەی لە كوێی رووداوەكاندا دەبێت.
لەم گۆشەنیگایەوە، كاتێك هەمووان دەڵێن كوردستان و عێراق و ناوچەكە بە گۆڕانی خێرا و دراماتیكیدا ڕەت دەبن، چاوەڕێ دەكرێت لەهەر چركەساتێكدا هاوكێشە و هاوسەنگییەكان بگۆڕێن. لە دۆخێكی ئاوادا و لەبەر ڕۆشنایی ئەو ڕووداو و گۆڕانكارییە خێرایانە و بەلەبەرچاوگرتنی ئەو دۆخە تەنگژاوییەی وڵاتەكانیان پێیدا ڕەت دەبێت، دەبێ هێزە بەرپرسیارەكان خۆیان نوێ بكەنەوە و لە خۆیان بپرسن: ئێمە ئێستە لە كوێی هاوكێشەكەداین؟ بۆ لەو شوێنە گیرمان خواردووە؟ پێویستە بۆ سبەی لە كوێ بین؟ چۆن دەتوانین پێ بەپێی ڕووداوەكان بڕۆین و ئەو دۆخە چەقیوەمان تێپەڕێنین؟
پارتی و یەكێتی لەم قۆناغەدا لە بەردەم وەڵامدانەوەی ئەم پرسیارانە و شاندانە بەر ئەو بەرپرسیاریێتییە مێژوویییەدان. بۆیە دەبێ زمانێكی تر، جۆریكی تری مامەڵە و سەردەركردن لەگەڵ یەكتری بدۆزنەوە. بۆ ئەوەی بتوانن زەوینەی كاری هاوبەش و هەڵگرتنی بەرپرسیارێتیی هاوبەش لەو دۆخەدا لەناو خۆیاندا خۆش بكەن. ئەمەش پێویستی بە شێوازێكی تری كار و بەرنامە، میكانیزمێكی تری ڕووبەڕووبوونەوەی تەحەدییەكان هەیە.
زۆر ئاسایییە لەم نزیكبوونەوەیە و داڕشتنەوەی جۆری پێوەندی و چوونە ناو كاری هاوبەشەیانەوە، نەك تەنیا ببنە ئامانجی تیری ئەو هێزانەی نایانەوێ ئەو دوو حزبە كۆك و هاوكار بن، تەنانەت دەبنە ئامانجی تیری ژەهراوی هەندێ ئۆرگان و سەركردە و كەس و كاراكتەری مشەخۆر و دڵڕەشی خۆیشیان. ئەوانەی لە سای بەردەوامی و قووڵبوونەوەی ناكۆكی و ململانێی زبری نێوان پارتی و یەكێتی نەبێت، (با)ی بەرژەوەندی، بە ئاراستەی چارۆگەی هەلپەرستیان هەڵناكات.
بە ڕەچاوكردنی ڕووداوەكانی هەنووكە و پێشبینی بۆ ئاراستە و كاریگەرییەكانی ئایندەی ئەم رووداوانە لەسەر كوردستان و خەڵكەكەی. پرسە نەتەوەیی و نیشتمانییەكانی وەك بابەتی هەڵكردنی ئاڵا و ئەو كاردانەوە ناوخۆیی و دەرەكییانەی بەدوای خۆیدا هێنانی. پرسی ئەنجامدانی ڕیفراندۆم و سەربەخۆیی و پەرچەكرداری یار و نەیارەكانی كورد لە ناوخۆ و دەرەوە. ئامادەسازی بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی تەحەدییەكانی دوای داعش و پێشهاتەكانی و لەگەڵیشیاندا تێپەڕاندنی ئەو تەنگژە ئابوورییە و بەخاوەن دەركەوتن لە باشتركردنی باری ژیان و گوزەرانی هاووڵاتییان.
هەموو ئەوانە، ئەوە بەسەر پارتی و یەكێتیدا دەسەپێنن زیاتر لە یەكتری نزیك بن. پێوەندییەكانیان توندوتۆڵتر بكەنەوە. بەرنامە و ئەجیندایەكی دەوڵەمەند دابڕێژن. گیانی بەیەكەوە كاركردن و كاری هاوبەش لە نێوانیاندا قووڵتر بكەنەوە. نابێ ئەوەیشیان لەبیر بچێت كە لەو شەڕە چارەنووسسازەدا، پێویستیان بە كۆدەنگییەكی نیشتمانی هەیە. بۆیە دەبێ لەوەشدا هاوكاری و هاوخەباتی هێزە سیاسییەكان و پێكهاتە ڕەنگاورەنگەكانی تری كوردستانیش لەبەرچاو بگرن و دەستی دۆستایەتییان بۆ درێژ بكەن و بەگوێرەی كاریگەری و سەنگی خۆیان و ئەو ڕۆڵەی دەتوانن لەو نێوەدا بیگێڕن، لە پرۆسەكەدا بەشدارییان پێ بكەن.
لە بەرامبەریشدا، نابێت بە هیچ كلۆجیك بچنە ژێرباری مەرج و عەنتەریاتی هێزێك كە هەموو پابەندبوونێكی بە بەها و بنەما و بەرپرسیارێتییە نەتەوەیی و نیشتمانییەكان، بە بەرژەوەندییە تەسك و ئایدیۆلۆژییەكانی خۆی دەبەستێتەوە و بە میزاجی سیاسی بەرچاوتەنگی خۆی مامەڵە لەگەڵ ئەو ئەركانەدا دەكات. دیارە ئەمە هەرگیز بەو مانایە نییە، پارتی و یەكێتی دیسانەوە غروور بیانگرێ و ئەو جۆرە لە هێزی ئەنارشیست و خاوەن گوتاری پۆپۆلیستی پشتگوێ و فەرامۆش بكەن و بیخەنە پەراوێزەوە. بە پێچەوانەوە، پێویست دەكات لەگەڵیدا لە پێوەندی بەردەوامدا بن. بەتایبەتی لەگەڵ ئەو ویژدانە زیندوو و ئەو كاراكتەرانەی لەناو ئەو هێزەدا خەمی گشتییان هەیە، دەلیڤەیەك بۆ هاوكاری و هاوخەباتی بدۆزنەوە.
پارتی و یەكێتی ئەگەر نەگەڕێنەوە بۆ بنەماكانی ڕێككەوتنی ستراتیژی نێوانیشیان (چونكە هەلومەرجە هەنووكەیییەكان لەو ڕێككەوتنە، زیاتر و شەفافتر و فرەڕەهەندتر دەخوازن)، بەڵام دەكرێ چوارچێوەیەكی تری نوێ بۆ جۆری پێوەندیی نێوانیان و كاری هاوبەش دابڕێژنەوە. چوارچێوەیەك، لەلایەك وەڵامگۆی داخوازییە كۆمەڵایەتی و ئابوورییەكانی هاووڵاتییان و پێداویستییە دیموكراسییەكان بێت، لەلایەكی ترش توانای ڕووبەڕووبوونەوەی تەحەدییە هەنووكەیی و ئایندەییەكانی هەبێت. هاوكات لە ئاستی ئەرك و بەرپرسیارێتییە نەتەوەیی و نیشتمانییەكانماندا بێت و توانای هەڵسەنگاندن و خوێندنەوەی ڕووداو و دەركەوتە و پێشهاتە سیاسییەكانی ناوچەكەی هەبێت.
لەم گۆشەنیگایەوە، پارتی و یەكێتی بۆ ئەوەی بتوانن بە باشترین شێوە ئەو پێوەندییەیان دابڕێژنەوە و هێڵە گشتییەكانی ئەو كارە هاوبەشەیان ڕێك بخەن و میكانیزمەكانی سەرخستن و بە ئامانجگەیاندنی پڕۆژە و پلان و ئەجیندای تەكتیكی و ستراتیژی خۆیان دیاری بكەن. بەر لە هەر شتێك دەبێ سنوورێكی رژد لە بەردەم ئەو دەنگە نەشاز و نەزۆك و كاراكتەرە هەلپەرستانەی ناو خۆیان دابنێن، ئەوانەی نەك تەنیا ڕێز لە پابەندی و بنەما حزبییەكانی حزبەكانیان ناگرن، بەڵكو ئامادەن حزب و دامەزراوە و ئامانجە نەتەوەیی و نیشتمانییەكانیش بكەنە قوربانی ویست و مەیلی نەخۆش و نەرجسییەتی خۆیان.
ئەو دەنگە نەشازانەی، لەناو ژاوەژاوی ناكۆكیدا نەبێ، نابیسترێن. ئەو دەنگە نەزۆكانەی، لەناو هەرا و هۆریا بەیەكدا هەڵشاخاندا نەبێ، نووزەیان نایە. بە دوای ئەوەدا كۆمەڵگە بە كۆی جیاوازییەكانی ئاشت بكەنەوە.. دڵنیایی بدەن بە هاووڵاتییان كە ڕێز لە بوون و بەها و شكۆی مرۆیییانە و مافەكانیان گیراوە. متمانە لە نێوان خۆیان و هێزە سیاسییەكان بگێڕنەوە و لە بەرامبەردا، دەستبەرداری دڕدۆنگی و زیادەڕۆیی لە نازكێشان و موجامەلەكردنی ئەو هێزانە بن كە هەمیشە لە هەوڵی ئەوەدان، پارتی و یەكێتی ڕابكێشنە ناو شەڕی لاوەكی و بابەت و پرسە پەراوێزەكان و بەردەوامیش تاوانی هەموو كێشە و تەنگژەكان بخەنە ئەستۆی ئەو دوو حزبە و خۆیشیان لە هەرچی بەرپرسیارێتییە بدزنەوە، هاوكات ئەو دەبڵ مۆڕاڵییەی خۆیشیان، بە ریفۆرمخوازی و دڵسۆزی بۆ بەهاكانی ئازادی و دیموكراسی و پێكەوەژیان، بە خەڵك و خوا بفرۆشنەوە.