(بەبۆنەی هەڵبژێرانی كۆچەر بیركار)
كۆچەر بیركار چووەتە ناو هاوكێشە و پانتاییەكی جیهانی و نێودەوڵە‌تییەوە، ئەو لە ڕێی ڕاپرسییەكی ئۆنڵاین لەلایەن گۆڤاری پرۆسپێكت (Prospect) لە بەریتانیا لە ناو 50 بیركاردا وەك یەكەم بیركاری ساڵ هاتە هەڵبژاردن. بایەخی ئەم پلەیەی كۆچەر نە بەهۆی وەرگرتنی خەڵات و مەدالیاگەلی زانستی /خەڵاتی فیڵدز هاوتای نۆبڵ لە بیركاری/ بەڵكو بەهۆی رۆڵ و پێگەیەكی مێژووساز و كاریگەر لە زانستێكدایە كە هەر لە سەردەمی كۆنەوە پێوەندی و هەڵپێكرانێكی لەگەڵ حەقیقەت و ڕاستیی شتەكان و جەوهەری دنیادا هەبووە.
ئەگەر كایەی حەقیقەت بە وردبوونەوەی بابەتییانە لە پاژەكان و هەڵهێنجانی بنەما گشتی و جیهانگیرەكان بزانین، ئەوكات گریمانەی ئێمە ئەوە بووە كە هیچ وردیلە و گەردیلە و ئەندازە و پاژێك بێبەری نییە لە واتا و پێگە و رۆڵێك بۆ تێگەیشتن لە حەقیقەت، ئەمە لە پێوەندی لەگەڵ زانستێكی دەرهەست و ئه‌بستراكت لە خۆگری هیچ بنەما و ناوەڕۆكێكی سیاسی و بەها تەوەرانە نابێت، دەركەوتەی دیاری ئەم پرسە گرینگە لە ململانێ و كێشمەكێشی نێوان فەیلەسووفانی قاڕەیی و شیكاری لە دەیەی دووەمی سەدەی بیستەمدا زیاتر دەبینرێت، تێڕوانین و جیهانبینییەك كە هەوڵ دەدات دنیا لە ڕێی بیركارییەوە پێناسە و باس بكات و لە دواجاردا بە ئەنجامێكی سەركەوتوو ناگات.
بیركاری لە مانا گشتی و ناپاژییەكەیدا دابەش دەبێت بە دوو لقی ژیانەكی و دەرهەست. زۆربەی ئێمە لە لقی ژیانەكی و ژیانكردندا تێگەیشتنێكمان لە ژمارەكان و ئەندازەكان بۆ ڕاپەڕاندنی كاروبارەكانمان هەیە، بەڵام لە ئاستی ئەبستراكت و دەرهەستی پرسە گشتی و جیهانگیرەكاندا بۆ شیكردنەوە و باسكاریی دنیا، لقی پسپۆڕانە و دەرهەستی بیركاری لە ئارادایە.
من كەمترین تێگەیشتنم لە بیركاری هەیە و پێشم وانییە بەو پەروەردەیەی هەمبووە لەمە زیاتر بڕوات، هەمیشە بیركاریم وەك زانستێك بۆ دەركەوتووە كە لە هەر جۆرە جۆش و خرۆش و جوانیناسییەك بەتاڵ بووە، بیركاریم بەشێوەیەك دەویست كە دواتر لە فیلمگەلی زەینی جوان (بەرهەمهێنانی 2001 لەبارەی جان نەش، بیركاری براوەی نۆبڵی ئابووری) یان "پی" (بەرهەمهێنانی 1998، دارێن تاركۆفسكی) بینی، واتە گەیشتن بە جۆرێك لە تێڕوانین و كەشفكردنی جوان و دانسقە و لەناكاو و پێشبینینەكراو، تێڕوانینێكی جیهانگیر كە هەموو زانستەكانی دنیا نەتوانن دروستیی شێوازی بەڵگاندن و فۆرمەلەكردنەكەی ڕەت بكەنەوە، تێڕوانینێك بە بنەماگەلی ڕێژەیی، بەڵام جێگیر و نەمر. عەشق بە خۆشەویست و مرۆڤ و دنیا. ئەو خەون و خولیایەی لە دوو فیلمی ئاماژە پێدراودا بە هونەرمەندیی و ئەوپەڕی جوانی لە نیشانەداڕێژیی ئاسمان و زەوین و منداڵ و هەست و ئازار و ئاین و خەم و پەژارە و سێكس و لووتبەرزی و... بە تێكهەڵكێشكردن لەگەڵ نەوای باد و نیگای ئاسمان نمایش كراوە.
بەڵام ئاماژەی من لێرەدا بۆ دۆخێكە كە كۆچەر بیركار تێیدا (بە هەر پلەیەك لە دەرهەست ڕوانین و ژمارە بینین) ناتوانێ بە ئاسانی لێی هەڵبێت، تەنانەت لەژێر ناوی هەر هەیمەنە و وێژمانێكی زانستی یان سیاسی – زانستیدا و ئەویش دۆخێكە كە تێیدا باڵای كردووە و پێگەیشتووە، گوندێكی دوورەدەست لە شاری مەریوان، شارێك كە سەركوتگەل و درەوشاوەترین خوێنگەلی جارەها بەخۆوە بینیوە، ئەمەش خشتە و پیشانگەی سەرەتایی و سەرەكی هەموو كوردستانە.
ئامادەیی بیركار لە كۆمەڵگەی زانستیی جیهانیدا خۆی لە خۆیدا ئامادەیی و چوونە ژوورەوەیەكی سیاسییە نەك بە مانا هەیمەنەیی و هەژموونخوازەكەی، بەڵكو بە واتای شوناسبەخشی بە ڕۆحی كەمینە لە زەوین و ناو كایەی زۆرینەدا، ئەمە دەبێت و جەبرێكە كە مێژوو و زمان و نەتەوەكەی بۆی دیاری كردووە.
نیگا و تێڕوانینی ئەو بۆ پرسی كورد و دۆخی كارەساتباری سیاسی و تەناهیی كە لە سەریانە، داهاتووی ویقار و بوێریی مرۆیی و زانستیی ئەو دیاریی دەكەن. ئەگەرچی ڕوون و ئاشكرایە كە هەر تێڕوانینێكی هەبێت كاریگەرییەكی كردەنیی ئەوتۆ لە دۆخی تایبەت و ئاوارتەی كوردەكان دانانێت، بەڵام خاڵێكی وەرچەرخانی كولتووری و زانستییە بۆ گەیشتن بە تێڕوانینێك كە وێژمانی چەوسێنەری بە دەسەڵات لە كوردستان پێشگری كردووە لە سەرهەڵدان و بەدیهاتنی.
من هیچكات باوەڕم بە شانازیكردن بۆ هیچ سەركەوتنێك نەبووە و نییە، چونكە مێژووی دنیا و بەتایبەتی كورد، خوێناویترە لەوەی ئێمە بۆ درەوشانەوەی وەها ئامادەییەك لە ناوەندی جیهانیدا هەلهەلە بكێشین و چەپڵە لێدەین، بەڵام سەركەوتن و ئامادەیی بیركار لە زەوینی كایەی بڕیاردەرانی جەنگ و ئاشتی و كارەسات و شادی و... لە دنیا وەك شنەی هیوایەك دەبینم كە ڕەنگە فێنكایی بكات بە بەری ئەو هەموو زام و برینەی بەر ڕۆژهەڵاتی ناوین و كوردستانی خوێناوی كەوتوون و كەرامەت و پێگەی مرۆڤ ببووژێننەوە.
بیركار لە ئاستی كەسایەتیگەلێكی وەك بەختیار عەلی (براوەی خەڵاتی نیلی زاكس) و بێهرووز بووچانی (براوەی خەڵاتی ڤیكتۆریا و...) كە گێڕەرەوەی ترس و تۆقین و دۆخی ئاوارتەی ئێمەن. داهاتوو ئاست و چییەتی بوون و ئامادەیی ئەوان لەناو وێژمانی قووتدەر و هەڵلووشێنەر و فریودەری كاپیتاڵیزم و دەسەڵاتی هەیمەنەخوازی هاوچەرخ دیاری دەكات.