چاودێرێكی سیاسی پێی وایە حکوومەتی عێراق زۆر لەوە لەرزۆکترە بیری لێ دەکرێتەوە و متمانەیەکی بەهێزی جەماوەریی نییە و بۆیەش وا باشترە چیتر ستەم لە هەرێمی کوردستان نەکات و وەڵامی داواکارییەکانی بداتەوە ئەگەر نا زەرەر دەکات.
ئەمڕۆ شەموو 16 ئەیلوول، رێبین سەلام چاودێری سیاسی، بە "وشە"ی راگەیاند، سەردانەكەی مەسروور بارزانی سەرۆك وەزیران، بە سەردانێكی زۆر مێژوویی دادەنرێت، جیاوازییەكەشی لەگەڵ سەردانەكانی تردا ئەوەبوو سەرجەم پێكهاتەكان لەگەڵ ئەو سەردانە و پاڵپشتیی داواكارییەكانی حكوومەتی هەرێم بوون كە لەسەر ئاستی ناوخۆ گرنگییەكی زۆری هەیە.
ئەو رونی کردەوە لەسەر ئەم بارودۆخەی هەرێم و بەغدا وڵاتێكیی زلهێز هاتووەتە سەر خەت و داوای كردووە بەزووترین كات ئەو مووچە و بودجەیەی كە هەرێمی كوردستان مافی خۆیەتی چارەسەر بكرێت، ئەمانە هەمووی ئاماژەن بۆیە سەرۆك وەزیران گوتی، "چاوەڕێی بڕیارێكی دەستووری و ئازایانەین" كە سەرۆك وەزیرانی عێراق بیدات.
وڵاتێكی تر هەیە بڕیاربەدەست و قەڵەمڕەوە، بۆیە بڕیارەكانی زیاتر دەڕوات، ئەگەر كۆبوونەوەكە لە تاران بكرایە، رەنگە زەمانی زیاتر و زۆرتر دەبوو وەك لەوەی لە بەغدا كرا، بەڵام لەبەرئەوەی هێشتا تروسكاییەكی هیوا لە عێراق ماوە، تا ئەو پابەندییانەی كە هەیە جێبەجێی بكەن، چونكە عێراق خۆی هەر بەوە ناسراوە پێشێلی هەموو یاسا و دەستوورێك دەكات كە هەرخۆی بڕیار و رێی بۆ دەدانێت و بەڵێن دەدات، پاشگەز دەبێتەوە، لە دێرزەمانەوە بە دەیان بڕیار و واژووی قەڵەمڕەوانی عێراق هەیە كە پێشێل كراوە و پاشگەز بوونەتەوە، تەنیا لە كاتی لاوازیدا رەوشتی دەردەكەوێت، لە كاتی بەهێزیدا هەرچەندە كە بە هێز نییە، كەڵبەی بەرانبەر بە كورد دەردەكەوێت، ئەوەی خوا پێی ناخۆشە بەرانبەر بە كورد ئەنجامیان داوە.
حکوومەتی عێراق حکوومەتێکی لەرزۆکە
ئەو بە مەركەزیبوونەی كە ئێستە هەوڵی بۆ دەدات، هەر دژی ئەو قۆناغەی ئۆپۆزسیۆنە، لە سەردەمی رژێمدا عێراق ئامادە بوو لەگەڵ ئێران هەشت ساڵ شەڕ بكات و رووبەڕووی ببێتەوە، بەڵام نەیدەتوانی لەگەڵ بارزانی نەمردا ئەو شەڕە بكات، ئەوە لە سەردەمانی زوودا لە سەردەمی ئەم حكوومەتەدا، حكوومەتی عێراق گوتی كێشەی كەركووك بە چوار ساڵ چارەسەر دەكەم، بەڵام وەك دەبینن بارودۆخ خراپتر دەكات و باشتری ناكات، ئەمەی ئێستە تەنیا كورد نییە، بەڵكو سوننەش بەدەست ئەم حكوومەتەوە دەناڵێنێت لەگەڵ بەشێكی شیعەی عێراق خۆیان.
دوای رووخانی رژێم عێراق بە هەموو لق و پۆپ و توێژێكیەوە، لە دەرەوەی عێراق ڕێككەوتن و واژوویان لەسەر ئەو بەڵێنە شەرەفەی مادەی 15 دا كە عێراق بە فیدراڵی بكرێت، بەڵام ئێستە نە سیاسییە و نە فیدڕاڵییە، بەڵكو حزبییە، پێشێلكاریی ئەو بەڵێنە شەرەفەشە كە كردوویانە.
لە پرسیارێكی "وشە"دا ئێستە عێراق لە ژێر فشاری دوو زلهێزدایە كە ئێران و ئەمەریكایە، پێت وایە بتوانێت پابەندی كامیان دەبێت و دەتوانێت مافی كورد وەك خۆی جێبەجێ بكات و بدات؟ ئەو گوتی، بارودۆخی عێراق ئێستە زۆر لەنگە، چونكە لە عێراقدا نە كورد رازییە و نە سوننە رازییە، شیعە خۆشیان ناڕازین، لەبەرئەوەی جێبەجێكردنی ئەجێندای نیشتمانی نییە عێراق، 74 ئەندامی شیعە لە دەرەوەی سیاسییەكەیە، ئەوەی ماوەتەوە 15٪ یە ئەو پەرلەمانەی گوایە زۆرینەی شیعەیە نوێنەرایەتیی 5٪ی عێراق دەكات، ئەم حكوومەتە لەرزۆكەی عێراق ئەگەر ئەمجارە داواكارییەكانی كورد جێبەجێ نەكات زیانمەند دەبێت، من لە بەرنامەیەكی تەلەڤزیۆنی پێم گوتن، ئێستە هەموو شیعە ناتوانێت وەك ئەم سەردانەی سەرۆك وەزیرانی هەرێم كە هەموو پێكهاتەكانی لەگەڵ بوو، ناتوانن كۆببنەوە، كەچی خەریك بوو شێت بن بەم گوتەیە، گوتم نیوەی پەرلەمانتارەكانتان لە ماڵەوەن، بەڵام ئێمە هەموومان بە دەموچاوە جیاوازەكان و پێكهاتە جیاوازەكانەوە، هەرچەندە هەوڵتاندا بێت پەكمان بخەن، ئەوەتا بەیەك هێز و دەست هاتین، لەسەر رۆشنایی و بانگەوازی سەرۆک بارزانی وەك رابەری تەواوی كورد، هاتە پێشەوە بۆ شایستە داراییەكانی كورد، فەرموون بیدەن.
لە كاتی داگیركردنی مووسڵ لەلایەن داعشەوە، بۆ ماوەی سێ ساڵ مووسڵ لە ژێر دەستی داعشدا بوو، سێ سەعات مووچەی دوا نەدەكەوت، حكوومەتی عێراق مووچەی خەڵكی مووسڵی دەدا، بۆ بە كورد رەوا نابینێ و لە داعش خراپتر سەیری كورد دەكات و مافی نادات. بۆ ئەوان عێراقین و ئیمە لە ئەستێرەیەكی ترەوە هاتووین؟ باشە ئەگەر ئێمە بارگرانین بەسەر حكوومەتی عێراقییەوە، بۆ لە كاتی ریفراندۆم نەیهێشت و وازی نەهێنا جیا ببینەوە؟