تەلەعفەرییەكان تۆقیون.. میلیشیاكانی لە رێی رفاندنی خەڵكەوە دیمۆگرافیای شارەكە دەگۆڕن

بەهۆی نەبوونی دەسەڵاتی حكوومەت بەسەر شارەكە، میلیشیا چەكدارەكانی حەشدی شەعبی لە چەند رۆژی رابردوودا ئۆپراسیۆنێكی گرتن و رفاندن و كوشتنیان لە شارۆكەی تەلەعفەر دەست پێ كردووە، تا ئێستە 14 كەس بێ سەروشوێنن.

شارۆكەی تەلەعفەر كە دەكەوێتە باكوری رۆژئاوای پارێزگای نەینەوا، یەكێكە لەو شارۆكانەی لە كۆتاییەكانی ئۆپراسیۆنی دژ بە داعش لەلایەن سوپای عێراقییەوە ئازاد كراوە و زۆرینەی دانیشتووانی لە توركمانی شیعە مەزهەبن.

بەرپرسێكی تەناهی لە سەركردایەتی ئۆپراسیۆنی نەینەوا دەڵێ، ئەو خانەوادانەی بەم دواییە لە ئاوارەیدا گەڕاونەتەوە تەلەعفەر، چەندان نامەی هەڕەشەیان لەلایەن میلیشیا چەكدارەكانەوە بۆ چووە و داوایان لێكراوە كە ماڵەكانیان بەجێ بهێڵن، ئەگەرنا رووبەڕووی رفاندن و كوشتن دەبنەوە.

بەرپرسەكەی تەناهی ئاشكرای كرد كە میلیشیا چەكدارەكانی شیعە، بە كردەیی هەڕەشەكانیان دژ بەو خانەوادانە بەجێ گەیاندووە و تا ئێستە 14 كەسیان لێ رفاندوون.

"ئۆپراسیۆنی رفاندن شتێك نییە بە نهێنی ئەوان ئەنجامی بدەن، بەڵكو بە رۆژی رووناك لەبەر چاوی خەڵك ئەنجامی دەدەن، خەڵك ئەوان دەبینن كاتێك هەڵدەكوتنە سەر ماڵێك و یەكێك لە ئەندامانی خێزانەكەی دەڕفێنن، ئەوانەشی تا ئێستە رفێنراون كەس زانیاری لە بارەیەوە نازانێت كە بۆ كێ بردراون". سەرچاوەكە وا دەڵێت، ئەوەیشی خستەڕوو میلیشیاكانی شیعە و ئۆپراسیۆنەكانی رفاندن بوون بە دێوەزمە بەسەر خەڵكی تەلەعفەر، هەر كاتێك كاروانی ئۆتۆمبێلەكانیان دەبینن، زیڕە  دەكەن و كەس نازانێت هاتوون كێ بڕفێننن و كەی نۆرەی ئەو دێت!

كەسایەتییە ناسراوەكانی عەشیرەتەكان لە پارێزگای نەینەوا ئەوە پشتڕاست دەكەنەوە كە ئۆپراسیۆنەكانی رفاندن ئامانج لێی گۆڕینی دیمۆگرافیای سیاسی و جوگرافییە لە شارۆكەكە، بەو پێیەی زیاتر خانەوادە سوننەكان دەكرێنە ئامانج.

شێخ عرفان حەیالی یەكێك سەرۆك هۆزە عەرەبەكانی مووسڵ، دەڵێ تەلەعفەر شارۆكەیەكە تەواو لە مووسڵ دابڕاوە، حكوومەت هیچ دەسەڵاتێكی ئەو شارۆكە نییە، تەواوی ناوچەكە لە ژێر كۆنتڕۆڵی دەسەڵاتی میلیشیا شیعە چەكدارەكان دایە، ئەو ئۆپراسیۆنانەی میلیشیاكانی شیعە دەكەین ئامانج لێی گۆڕینی دیمۆگرافیای شارۆكەكەیە لە یەك پێكهاتەی سەرەكی شارۆكەكە.

ئەوگوتی "دۆخەكە لە تەلەعفەر هەمیشە لە مەترسی دایە، خەڵكەكەی ناتوانن خۆیان و مناڵەكانیان بپارێزن، بۆیە پێویستە حكوومەت دەستبەجێ دەستوەردان بكات و رەوشی تەناهی بۆ خەڵكەكە دابین بكات".

 

جگە لە حیالی، ئەوا خەڵكی شارۆكەی تەلەعفەر بە گشتی سكاڵایان هەیە لە دەست رەفتارەكانی میلیشیا شیعەكان كە ئەجێندایەكی سیاسی لایەنێكی دیاریكراو جێبەجێ دەكات.

باوكی یەكێك لەوانەی كوڕەكەی رفێنراوە دەڵێ، كوڕەكەم لە رۆژی پێنج شەمی رابردووەوە رفێنراوە، هیچ هەواڵێكی نییە و ناتوانین پێوەندیشی پێوە بكەین، تەنانەت كەس هیچ لە بارەی چارەنووسی نازانێت.

ئەبو باسل ئەوەی پشتڕاستكردەوە كە چەكدارانی میلیشیا شیعەكان هەڕەشەیان لێكردوون كە ناوچەكە بەجێ بهێڵن ئەگەرنا دەكوژرێن، بەڵام دۆخی گوزەران و دارایمان رێگرە لەوەی بڕۆین، گوتی "هەوڵماندا نێوەندگیری لەگەڵ حەشد بكەین، بەڵام كات درەنگ كەوتبوو، ئەوان كوڕێكی ئێمەیان رفاند"

زیاتر گوتی "بەڵێنمان پێیان داوە كە ناوچەكە چۆڵ دەكەین و چیتر ناگەڕێینەوە بۆ تەلەعفەر تەنیا كوڕەكەمان بۆ بگەڕێننەوە، ئێستەش لە دانوستاندن داین لەگەڵ میلیشیاكانی حەشد، بەڵام نازانین چۆن پەیوەندییان پێوە بكەین كێ ئەو نێوەندگیرەمان بۆ دەكەن، چونكە زۆرینەی سەركردەكانی حەشد دان بەوەدا نانێن كە ئەوان بەشدارن لە ئۆپراسیۆنەكانی رفاندن یان ئاگادارن، بۆیە داوا لە حكوومەت و بەرپرسان و رێكخراوەكانی مافەكانی مرۆڤ دەكەم كە دەستوەردان بكەن بۆ دەستنیشان كردنی چارەنووسی كوڕە رفێنراوەكەم". 

جێی باسە سەنتەری شارۆكەی تەلەعفەر لە مانگی ئابی 2017 لە دەستی داعش ئازاد كراوە، تا ئێستە تەنیا 40%ی خەڵكەكەی بۆی گەڕاونەتەوە كە دەكاتە 12 هەزار و 780 كەس، لە كۆی 200 هەزار كەس سنووری دانیشتووی كارگێڕی شارۆكەی تەلەعفەر.

ئۆپراسیۆنی رفاندنی هاووڵاتییان لە تەلەعفەر لە كاتێكدایە میلیشیاكانی شیعە لە میدیاكانیاندا وەها بڵاوی دەكەنەوە كە داعش و شانەی نووستووی داعشیان گرتووە، لە چەند رۆژی رابردووشدا دوو ئۆپراسیۆنیان بە ناوی راوەدوونانی داعش لە باكور و باشووری تەلەعفەر ئەنجامداوە.