پرانیا تاكێن جڤاكى زوگوردن

:: AM:11:13:01/04/2021 ‌
ل سالا 2014ێ وێڤه‌، ژ ئه‌گه‌رێ دروستبوونا قه‌یرانێن دارایى، كێشه‌ هه‌مبه‌رى گه‌نجان بۆ پێكئینانا پرۆسه‌یا هه‌ڤژینیێ دروست بوینه‌، راپرسیه‌كا تورێن جڤاكى ژى دده‌ت دیاركرن كو پرانیا تاكێن جڤاكى زوگوردن.

عه‌زو زێبارى، زوگورده‌كه‌ ل ده‌ڤه‌را ئاكرێ بۆ وشه‌ گۆت "هه‌موو رێسا و قانونێن و ئاین، ئاماژێ ب وێ یه‌كێ دكه‌ن كو دڤێت مرۆڤ ژیانا هه‌ڤژینیێ پێكبینیت، بێگومان ڤێ یه‌كێ گرنگى و مفایێن خوه‌ هه‌نه‌، به‌لێ د جیهانا نوكه‌ دا تایبه‌تى ژى ئه‌و ره‌وشا كو نوكه‌ كورد تێدا دبورن، وێ یه‌كێ دیار دكه‌ن كو زوگوردى نیمه‌ته‌كا هه‌رى باشه‌ و ژبه‌ركو ئه‌گه‌ر مرۆڤى خێزان پێكئینا و وه‌كو مرۆڤ نه‌ژیا و كه‌فته‌ بن سه‌دان ئاریشه‌یێن ماددى و خێزانى ل وى ده‌مى چوو خوشى تێدا نینه‌، ئه‌گه‌ر مرۆڤ نه‌خوشیێ بخوه‌ ژى په‌یدا نه‌كه‌ن بێگومان دێ نه‌خۆشیێ بۆ كچێ په‌یدا كه‌ت"
 
زێده‌تر گۆت "جهێ داخێ یه‌ د نوكه‌ دا بارگانیه‌كا زۆر ژلایێ كچان بۆ كورى ل ده‌ما پێكئینانا هه‌ڤژینیێ دهێته‌كرن، ب تایبه‌تى ژى ل سنوورێ پارێزگه‌ها دهۆكێ، گه‌له‌ك كچ شوكرنێ ب بازرگانى دبینن، له‌وا هه‌ر ژ ده‌ستپێكا هه‌ڤژینیێ دكه‌ڤنه‌ د شاشیان دا، ئێدى گرنگه‌ كچا كورد و كورێ كورد ژى بهێنه‌ پێگه‌هاندن كو هه‌ڤژینیى بنه‌مایه‌كێ گرنگه‌ و ل سه‌ر بنه‌مایێ چاڤلێكرن نه‌هێته‌ ئاڤاكرن"
 
سعاد عه‌لى،  چالاكڤان دوارێ ژنان دا ل سه‌ر بابه‌تى گۆت "هه‌ڤژینیى ئێكه‌ ژ بنه‌مایێن گرنگ جڤاكى دا و پێدڤى یه‌ گرنگى دڤى بوارى دا بهێته‌دان، به‌لێ هه‌ست دكه‌ین كو پروسا هه‌ڤژینیى د ژێوارێ مه‌ دا به‌ر ب كێمبوونه‌، بێگومان كومه‌كا ئه‌گه‌ران هه‌یه‌ و دڤێت پشت به‌ستنێ ب داتا و ئامار بهێته‌كرن ل ناڤه‌ندێن دادگه‌هان، به‌لێ ب شێوه‌یه‌كێ گشتى ئه‌گه‌رێن كێمبوونا پرۆسا هه‌ڤژینیێ دجڤاكێ مه‌دا دزڤریت بۆ وێ یه‌كێ كو ره‌وشا دارایى وه‌كو پێدڤى باش نینه‌ و بارگرانى ل سه‌ر گه‌نج و خێزانێن وان دروستكریه‌، ژلایه‌كێ دنڤه‌ هه‌ست دكه‌ین كو دپه‌یوه‌ندیێن خێزانى دهێنه‌ تێكدان و كێمتر باوه‌رى دناڤبه‌را هه‌ڤژینان یان دوو كه‌سان هه‌یه‌ و ب ساناهى نه‌شێن بگه‌هنه‌ بریارا دوماهیێ كو پێكئینانا هه‌ڤژینیێ یه‌، ئانكو باوه‌رى ب پێكئینانا هه‌ڤژینیێ زۆر كێمه‌ و ل ئاستێ پێدڤى نینه‌"

زێده‌تر گۆت "پێدڤى یه‌ رێكخراوێن گرێداى جڤاكى زێده‌تر روولێ خوه‌ د هوشیاریا جڤاكى و خێزانى دا پێكبینن و ل سه‌ر وێ یه‌كێ كار بكه‌ن كو گه‌نج خوه‌ ئاڤا بكه‌ت، ژلایه‌كێ دنڤه‌ حوكمه‌ت و جهێن شوله‌ژێ ژى ب رێیا ده‌لیڤێن كارى و پێشینه‌یێن هه‌ڤژینى و په‌یداكرنا كارى، ره‌وشا ژین و ژیارا گه‌نجان خوشتر بكه‌ن داكو ئه‌و ژى بشێن ژیانا هه‌ڤژینیێ پێكبینن).
 
ب گوره‌ى راپرسیه‌كا تورێن جڤاكى كو 374 كه‌سان دناڤبه‌را ژیێ 15 سالى بۆ 60 سالى پشكدارى تێدا كریه‌ و پرانیا وان ژى خه‌لكێ سنوورێ پارێزگه‌ها دهۆكێ یه‌،  دیاربویه‌ كو پترى 60% گوتیه‌ كو ئه‌و زوگوردن و نێزیكێ 40% ژى گوتیه‌ كو ئه‌و خێزاندارن و ژیانا هه‌ڤژینیێ پێكئینایه‌، پشكه‌ك ژ وان دایه‌ دیاركرن كو زوگوردى د نوكه‌ دا ده‌ست هه‌مووان ناكه‌ڤیت.


وشە - نەوزاد هلۆری