ئەگەرچی بەشێك لە شارەزایانی سیاسی پێیان وایە هەڵگیرسانی شۆڕشی ئیسلامی ئێران و گەڕانەوەی ئیمام خومەینی بۆ تاران، لەلایەن زلهێزەكانەوە رێگەی پێ درا بۆ رێگرتن لە حاڵەتێكی مەترسیدارتر بۆخۆیان، بەڵام ئێران دەستی بە هەناردنی شۆڕشەكەی بۆ تەواوی ناوچەكە و دەستوەردان لە كاروباریان كرد، ئەوەیش بە گوتەی چاودێران لە هەوڵەكانی بوون بە خاوەن چەكی ئەتۆمی مەترسیدارترە.
حەمید كەفائی، سیاسەتوان و نووسەری عێراقی دەڵێت، مەترسییەكانی ئێران بۆ سەر سەقامگیریی دنیا تەنیا تۆمەتێك نەماوە لەلایەن دوژمنانی ئێرانەوە ئاراستەی بكرێت، بەڵكو راستییەكی چەسپاوە و مرۆڤ روو لەهەر لایەك بكات جەنگ و تەنگژەی سیاسی و ئابووری و لۆجیستی و كۆمەڵایەتی و ئاینی ئاڵۆز دەبینێت، كە ئێران و باڵەكانی لەپشتیەوەن، بەوەیش ئێران بووەتە كێشەیەكی مەترسیداری دنیایی، تەواو وەك پەتای كۆرۆنا و قەتیسبوونی گەرمی و تیرۆرەوە، وەك ئەوەی لوید ئۆستن، وەزیری بەرگری ئەمەریكا لە كۆنگرەی مەنامە رای گەیاند.
كاتێك ئێران بووەتە كێشەیەكی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی، ئەوە كارەساتە نەوەك دەستكەوت
رەنگە پرسیاری ئەوە بكرێت، ئێران لە یەمەن چی دەكات؟، ئاخۆ بەرژەوەندیی ئابووری و جیۆسیاسی و ستراتیجی لە وڵاتێكی دوور لە مێژوو و جوگرافیا و نەتەوە و كولتوورەوە هەیە، ئەی بۆچی دەستی خستە ناو ئەو وڵاتە و میلیشیای تیادا دامەزراند و پارە و چەكی پێ دان و یەمەنی كردە گۆڕەپانێكی جەنگ، ئەی بەرژەوەندی ئێران لە لبنان چییە؟، كاتێك لەوێ میلیشیایەكی دامەزراندووە و بووەتە هۆی نانەوەی چەندان تەنگژەی سیاسی و ئابووری و جەنگ، ئەو چەك بە ئەرمینیا لەدژی ئازەربایجان دەدات، لەوكاتەی ئازەربایجان وەك خۆی شیعەیە.
ئەوەی دەیبینین ئێران خۆی لەپشت ئیسلام و شیعایەتی و ماف و راستی و بەرگری لە مافخوراوان شاردووەتەوە، لەوكاتەی تەنیا لە وڵاتی موسڵمانان جەنگ دەكات و ئازاریان دەدات، ئەوەیش بەسوودبینین لە كێشەی ئەو وڵاتانە و لاوازیان، بۆیە دەست دەخاتە ناو كاروباریان و دووبەرەكیان تیادا دروست دەكات و لە دژی یەكتر هانیان دەدات. عێراقیش زۆری بەدەستی ئێرانەوە چەشتووە، لە جەنگ و مقۆمقۆ و میلیشیاكان و كوشتن و رفاندن و تاڵانی بەدەستی میلیشیاكانی ئێرانەوە.
وەزیری بەرگری ئەمەریكا نەیشاردەوە كە سەرچاوەی مەترسی بۆ سەر رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە ئێرانەوە دێت، ئێمەیش بەردەوام دەبین لە هەڵسەنگاندنی توانا سەربازییەكانمان بۆ بەهێزكردنی توانای بەرپەرچدانەوەی ئێران، بۆیە هێزەكانمان لەهەر هێرشێكی ئێران و میلیشیاكانی دەپارێزین، پارێزگاری لە بەرژەوەندی و پرەنسیپ و دۆستەكانمان دەكەین، ئۆستن وریایی لە مەترسییەكانی سنووربڕی دنیای دا، كە بە پەتای كۆرۆنا و گۆڕانكاریی كەشوهەوا و تەشەنەكردنی چەكی ئەتۆمی و سیستمەكانی درۆن و گرووپە چەكدارە توندڕۆكان و پاڵپشتی ئێرانی بۆ تیرۆر ناوی بردن.
ئۆستن ئاماژەی بۆ چوار كێشەی گەورە كرد كە رووبەڕوویان دەبێتەوە، ئەوانیش پەتای كۆرۆنا و گۆڕانكاریی كەشوهەوا و تیرۆر و ئێرانن، باسی هەوڵەكانی ئەمەریكا لە رووبەڕووبوونەوەی پەتای كۆرۆنا و نەهێشتنی كاریگەرییە نەرێنییەكانی گۆڕانكاریی كەشوهەوا كرد، لەبارەی تیرۆریشەوە بەڵێنی لێكهەڵوەشاندنەوەی تۆڕە تیرۆریستییەكان و وشككردنەوەی سەرچاوە داراییەكانی دا، لەبارەی ئێرانیشەوە گوتی، زۆرێكتان هاوبەشمانن لە نیگەرانی بەرانبەر بە چالاكییەكانی حكوومەتی ئێران بۆ تێكدانی سەقامگیری، لەوانە پرۆگرامە ئەتۆمییەكەی و پاڵپشتیكردنی لە تیرۆر و گرووپە مەترسیدارەكانی، بۆیە ئەمەریكا پابەندە بە رێگرتن لە ئێران لە بوون بە خاوەنی چەكی ئەتۆمی بە رێگەی دیپلۆماسی، بەڵام ئەگەر خواستی نەبێت وەڵامی ئەو هەوڵانە بداتەوە، بژارەی تر تاوتوێ دەكەین بۆ مسۆگەركردنی سەلامەتی ئەمەریكا.
گومانی تیادا نییە لایەنگرانی رژێمی ئێران شانازی بەوە دەكەن بووەتە هێزێكی گەورە و دنیای سەرقاڵ كردووە، لەوانە بەهێزترین دەوڵەتی دنیا كە ئەمەریكایە، نیگەرانە لە بەهێزیی ئێران و ناچارە بۆ دروستكردنی هاوپەیمانی بۆ رووبەڕووبوونەوەی، بەڵام پێویستە ئەوانە بزانن كە دنیا بە پەتای كۆرۆنا و قەتیسبوونی گەرمی و تیرۆرەوەیش سەرقاڵە، ئەوانە هەموویان كێشەن بۆ دنیا، ئێرانیش بووەتە یەكێك لەو كێشانەی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی، بۆیە ئەوە كارەساتێكە نەوەك دەستكەوت و شانازی.
ئێستە رژێمی ئێران لە لاوازترین ئاستدایە، كاتێك ناچاری سەركوتكردنی گەلەكەی و ساختەكاری لە هەڵبژاردن بوو، ئێرانییەكانی گەیاندە هەژاری و دابڕان لە دنیای دەرەوە بەهۆی چالاكییە نایاساییەكانی، خراپەكاری و وێرانكاری لە ناوچەكە بڵاو كردەوە، تا ئێستە بووەتە هۆی كوژرانی ملیۆنان كەس، زۆرینەیان موسڵمانن، بۆیە ناكرێ بگوترێت كە گەلی ئێران دڵخۆشە بەو دۆخەی رژێمی فەقێكیان وڵاتەكەیان پێی گەیاندووە، بەوەی بووەتە مەترسی لەسەر دنیا و بە پەتای كۆرۆنا و گۆڕانكاری كەشوهەوا و تیرۆر بەستراوەتەوە، پوختەی قسەكان ئەگەر رژێمی ئێران هەڵسوكەوتە دوژمندارییەكەی بەرانبەر وڵات و گەلانی ناوچەكە نەگۆڕێت، ئەوە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ناچاری رووبەڕووبوونەوەی دەبێتەوە، گومانیش لەوەدا نییە كێ براوەی ئەو رووبەڕووبوونەوەیە دەبێت.