هەمواری یاسایەك لە پەرلەمانی عێراق كێشەی بۆ هەرێم دروست كردووە
هەمواری یاسای بەڕێوەبردنی دارایی عێراق، كێشە بۆ هەرێمی كوردستان دروست دەكات بەوەی ناچاری دەكات پڕۆژەیاسای بودجە بنێرێتە بەغدا و پەرلەمانی عێراق پەسەندی بكات، ئەوەش بە نادەستووری دەزانرێت و حكوومەتی هەرێم لە ئامادەكاریدایە تیمێكی پارێزەر بنێرێتە بەغدا تا لەوبارەیەوە سكاڵا تۆمار بكات.
بەپێی هەمواری پڕۆژەیاساكە، لەسەر هەرێم پێویستە ساڵانە پڕۆژەیاسای بودجە بنێرێتە بەغدا و لە پڕۆژەیاسای بودجەی عێراقدا پەسەند بكرێت، ئەوەش بەكارێكی نادەستووری و ئەستەم بۆ سەر هەرێمی كوردستان لێك دەدرێتەوە.
زیاد جەبار ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانی كوردستان بە"وشە"ـی گوت، "هەمواركردنەوەی یاسای بەڕێوەبردنی دارایی (ئیدارەی مالی) عێراق، زیان بە دەسەڵاتەكانی حكوومەتی هەرێم دەگەیەنێت، چەند بڕگەیەكیان هەموار كردووەتەوە، بەهۆیانەوە دەبێ ساڵانە لە‌ناو بودجەی عێراقدا بودجەی هەرێم جێگیر بكرێت، بەوەیش دەبێت ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق بودجەی كوردستانیش پەسەند بكات و خۆیشیان چاودێریی جێبەجێكردنی بكەن."
هەرێمی كوردستان چەند ساڵێكە بەهۆی تەنگژەی دارایی و شەڕی داعشەوە، پڕۆژەیاسای بودجەی ئامادە نەكردووە و لە شوباتی 2014 بودجەی لە بەغدا بڕاوە. ئەگەرچی وەزارەتی دارایی ئێستە سەرقاڵی ئامادەكارییە بۆ پڕۆژەیاسای بودجەی 2019ی كوردستان، بەڵام نازانرێت لەو كاتەدا تەواو دەبێت بینێرن بۆ بەغدا یا نا.
جەبار گوتی، "ئێستە سەرقاڵی ئەوەین تیمی پارێزەر لەلایەن سەرۆكی هەرێمەوە دروست بكرێت و رەوانەی بەغدا بكرێن بۆ سكاڵا تۆماركردن، چونكە ئەو هەموارە دژی دەستوورە، بۆیە چاوەڕێی سەرۆكایەتیی هەرێمین دوابڕیار لەوبارەیەوە بدەن."
بەپێی یاسا، حكوومەتی عێراق ڕۆژی ١٠ی ١٠ی ئەمساڵ پڕۆژەیاسای بودجەی گشتیی عێراق بۆ ساڵی ٢٠٢٠ ئاراستەی پەرلەمانی عێراق دەكات، دەبێ بەر لەو وادەیە پڕۆژەیاسای بودجەی هەرێم لە پڕۆژەیاساكەدا بێت بۆ ئەوەی دواتر كێشە بۆ بودجە و مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم دروست نەكات.
شێروان میرزا ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق بۆ "وشە" رای گەیاند، ئەو هەموارەی یاسای ئیدارەدانی دارایی عێراق لەسەر هەرێم زۆر قورس دەكەوێت، چونكە ئەو یاسایە هەرێم ناچار دەكات لە كاتێكدا بەرچاوی بۆ بڕ و چۆنیەتی خەرجكردنی بودجەكەی روون نییە، دەبێ پڕۆژەیاسای بۆ ئامادە بكات، لە حاڵەتی ئامادەنەكردنیشدا كێشە بۆ بودجەی هەرێم دروست دەبێت.
ئەو پڕۆژەیاسایە هەمواری ئیدارەدانی دارایی عێراق لە ساڵی ٢٠٠٤ـەوە كاری لەسەر دەكرێت و بە دەستووری دارایی عێراق دادەنرێت، بەڵام بەهۆی كەموكورتییەوە لە خولەكانی ڕابردوودا نەتوانرا كۆدەنگیی لەسەر دروست بكرێت و تێپەڕێنرێت.
میرا ئەوەیشی خستە ڕوو، "گرنگە حكوومەتی هەرێم ئەم پرسە بباتە ناو گفتوگۆكانی ڕێككەوتن و چارەسەری بۆ بدۆزرێتەوە، چونكە لە دواجاردا كێشە بۆ هەرێم دروست دەبێت و ناتوانێ ئەوە بكات كە ئەو یاسایە بەسەر هەرێمدا دەیسەپێنێت."
بەپێی دەستووری عێراق، هەرێمی كوردستان دەسەڵاتەكانی دیاری كراوە و خاوەنی پەرلەمان و حكوومەتی خۆیەتی، بۆیە دەڵێن ئەو بڕیارە نادەستوورییە و یاسای بودجە حكوومەتی هەرێم دایدەنێت و لە پەرلەمانی كوردستانیش پەسەند دەكرێت نەك بەغدا.
بەهار مەحموود ئەندامی لیژنەی یاسایی لە پەرلەمانی عێراق بە"وشە"ـی ڕاگەیاند، ئەو هەموارە نادەستوورییە، چونكە دەستووری عێراق مافی بە هەرێم داوە حكوومەت و پەرلەمانی خۆی هەبێت، دەسەڵاتی یاسادانان و جێبەجێكردنیشی بە حكوومەتی هەرێم و پەرلەمانەكەی داوە.
روونی كردەوە، "هەموو ساڵێك ناردنی ئەو بودجەیەی هەرێم بۆ بەغدا بەر لە زانینی بڕەكەی زۆر ئەستەم دەبێت، بۆیە دەبێ فشار دروست بكرێت ئەو مادەیە بە جۆرێكی تر كە لە واقیعدا ئاسانتر و باشتر جێبەجێ بكرێت، ئامادە بكرێت."
وشە/ سلێمانی- هەستی كەمال