حەكەم خەلۆ سەرۆكی پێشووی ئەنجوومەنی یاسادانان لە خۆسەری دیموكراتی رۆژئاوای كوردستان، دەڵێ توركیا پابەندی رێككەوتنەكەی لەگەڵ ئەمەریكا لەبارەی ناوچەی ئارام لە باكوری سووریا نەبوو، چونكە پێی وابوو رێككەوتنەكە دەرفەتی ئەوەی ناداتێ باكوری سووریا داگیر بكات و خۆسەری دیموكراتی لە رۆژئاوا لەناو ببات. خەلۆ كە كەسایەتییەكی سیاسی دیاری رۆژئاوای كوردستانە، لەم دیمانەیەی "وشە"دا رای دەگەیەنێت "ئەمەریكا خیانەتی لەگەڵ كورد كردووە و رێككەوتنی نهێنی لەگەڵ توركیا هەبووە تا سوپای توركیا بە قووڵایی 35 كیلۆمەتر بێتە رۆژئاوای كوردستان، بەڵام رێككەوتنی هەسەدە لەگەڵ رژێمی ئەسەد كە بە دڵی ئەمەریكا نییە، بووە رێگر لە بەردەم ئامانج و ویستی توركیا".
رێككەوتنێك لە نێوان ئەمەریكا و توركیا هەبوو بە ئاگاداری بەرپرسانی رۆژئاوا لەسەر ناوچەی ئارام، رێككەوتنەكە وەك دەزانن چووە بواری جێبەجێكردن و هەسەدە لە ناوچە سنوورییەكان كشایەوە. ئەوەی ئێستە روو دەدات هەرەسهێنانی رێككەوتنەكەیە یان هەسەدە پابەندی رێككەوتنەكە نەبووە؟
هەسەدە پابەندی رێككەوتنەكە بوو، بەڵام توركیا پێی وابوو رێككەوتنەكە دەرفەتی ئەوەی ناداتێ باكوری سووریا داگیر بكات و خۆسەری دیموكراتی لە رۆژئاوا لەناو ببات، كوردیش لەناو ببات و عەرەبی پەنابەر لەجێیان نیشتەجێ بكات، ئەوە ویست و ئامانجی رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆكی توركیا بوو كە دیمۆگرافیای رۆژئاوا بۆ بەرژەوەندی خۆی بگۆڕێت.
بە بۆچوونی تۆ رێككەوتنی نهێنی لە نێوان ئەمەریكا و توركیا هەیە لەسەر ئەو لەشكركێشیەی دەكرێت؟
بێگومان رێككەوتنێكی نهێنی هەیە، چونكە رێككەوتنی ناوچەی ئارام خاڵەكانی ئاشكرا و روونن. ئەو رێككەوتنە لەو كاتەدا ئاشكرابوو كە سوپای ئەمەریكا لە ناوچەكان كشانەوە تا رۆڵی زیاتر بە سوپای توركیا بدرێت بۆ لەشكركێشی بۆ سەر رۆژئاوای كوردستان، ئەمەیشمان بینی كە توركیا چۆن ئەو سنوورەی بەزاند كە بۆی دەستنیشان كرابوو.
ئەردۆغان پێی وابوو رێككەوتنی ناوچەی ئارام دەرفەتی ئەوەی ناداتێ باكوری سووریا داگیر بكات و خۆسەری دیموكراتی لەناو ببات
پێم وایە ئەو سنووربەزاندنە بە رێككەوتن بووە، شێوەی رێككەوتنەكەیش بەمجۆرەیە كە توركیا ناوچەكانی نێوان سەرێكانی و گرێ سپی داگیر بكات تا قووڵایی 35 كیلۆمەتر، بەڵام ئەوەی رووی دا دەركەوت كە توركیا ویستی زیاتری هەیە كە كۆمەڵكوژی كورد و لەناوبردنی خۆسەری دیموكراتی كوردە لە رۆژئاوای كوردستان.
دەتەوێ بڵێ ئەمەریكا خیانەتی لە كورد كرد؟
بەڵێ ئەمەریكا خیانەتی لە كورد كرد، ئەمەش لەسەر زاری زۆر لە بەرپرسانی ئەمەریكا خۆی باس كراوە كە كوردیان تەنیا جێهێشت. ئەوان دووپاتی دەكەنەوە كە بەرگری لە رۆژئاوای كوردستان دەكەن و بەڵێنی ئەوەیشیان داوە كە ئەو ناوچەیە نۆژەن بكەنەوە لەو زیانەی بەهۆی لەشكركێشی توركیا دووچاری هاتووە، بەڵام ئەوەی رووی دا پێچەوانەكەی بوو، ئەمەریكا كوردی تەنیا جێهێشت بەرانبەر بە سوپایەكی فاشیزم و میلیشیا تیرۆریستەكانی سەربە توركیا بۆ تۆڵەكردنەوە لە كورد و پێكهاتەكانی تری ئەو ناوچەیە.
بەڵام پاش شەش رۆژ، دۆخی رۆژئاوای كوردستان چۆن هەڵدەسەنگێنی بەتایبەت دوای كشانەوەی سوپای ئەمەریكا لە مونبج و رێككەوتنی نێوان خۆسەری دیموكراتی و سوپای سووریا؟
رەوشەكە ئێستە تەواو گۆڕاوە، ئەمەریكا بڕیاری داوە لە تەواوی رۆژئاوای كوردستان بكشێتەوە، ئەمەش هۆكار بوو لەوەی هەسەدە و سوپای سووریا رێككەوتن بكەن تا سوپا بچێتە ناوچە كوردییەكان و بەرگری لە سنوور بكات، بەتایبەت لە مونبج و كۆبانی. پێم وایە رێككەوتنی تریش دەكرێت لەسەر جەزیرە و قامیشلۆ.
بۆچوونت چییە لەسەر رێككەوتنەكە، هەندێك دەڵێن بە ئاگاداری ئەمەریكا و رووسیا بووە؟
رەنگە هاوئاهەنگی هەبێت لە نێوان رووسیا و ئەمەریكا لەسەر تەواوی سووریا، رێككەوتنەكەی نێوان هەسەدە و رژێمی ئەسەد بۆ پاراستنی كورد بووە لە كۆمەڵكوژییەكی چاوەڕوانكراو لەلایەن توركیا، وەك سەركردەی گشتی هەسەدە رای گەیاند، بۆیە چاوەڕوانكراو بوو ئەوەی لە عەفرین رووی دا لە ناوچەكانی تریش دووبارە بووایەوە، رەنگە زیاتریش.
بەڵام رەنگە ئەو رێككەوتنە بە دڵی ئەمەریكا نەبێت، چونكە ئەو دەیویست پێوەندی لەگەڵ هەسەدە بمێنێت و سوود لەم پێوەندییە وەربگرێت بێ ئەوەی هیچ گەرەنتییەكیش بە كورد بدات بەرانبەر دەستوەردانی توركیا
رێككەوتنەكەی نێوان هەسەدە و رژێمی ئەسەد بۆ پاراستنی كورد بووە لە كۆمەڵكوژییەكی چاوەڕوانكراو لەلایەن توركیاوە.
.
هەسەدە دەتوانێ بەردەوام بێت لە بەرگریكردن لە رۆژئاوا بەرانبەر لەشكركێشی سوپای توركیا؟
هەسەدە هێزێكی راهێنراوە و زیاتر لە 70 هەزار چەكداری رێكخراوی هەیە، ئەو هێزە خاوەن ئایدۆلۆجیای شەڕكردنن و لە رابردوودا بەرگری لە رۆژئاوا كردووە، بەردەوامیش دەبێت لەو بەرگرییە ئەگەر هەر رێككەوتنێكیشی كردبێت.
توركیا بۆچی گرتووخانەكانی داعش دەكاتە ئامانج؟
بێگومان داعش ئەو منداڵە بەنازەی دەوڵەتی توركیایە و خۆی باوكی راستەقینەی داعشە، بۆیە بە ئامانجگرتنی گرتووخانەكانی ژێر دەسەڵاتی هەسەدە كە چەكدارانی داعشی تێدا بەند كراوە، ئامانج لێی ئەوەیە، ئەو داعشانە رابكەن و خۆیان بگەیەنن بە توركیا تا لە داهاتوودا رۆڵ ببینن، بەكاریان بهێنێت بۆ جێبەجێكردنی ئەجێندای دەوڵەتی توركیا لە سووریا و عێراق.
بەڵام بۆچوونێك هەیە ئەوەی لە رۆژئاوا روو دەدات رێككەوتنێكە لە نێوان توركیا، ئەمەریكا، رووسیا و تەنانەت وڵاتانی ئەوروپا، تا چەكدارە داعشە بیانییەكان لە گرتووخانەكان بێنە دەرەوە و لە بەرەكانی جەنگ بكوژرێن كە وڵاتانی ئەوروپا رازی نین وەریانبگرنەوە، لە بەرانبەردا رێ بە توركیا بدرێت ئەو سێ ملیۆن پەنابەرە سوورییەی لەسەر خاكەكەیەتی لە باكوری سووریا جێگیریان بكات، بەمەش ئەوروپا چیتر ناچار نییە ساڵانە سێ ملیار یۆرۆ بە توركیا بدات و ئەو كارتی گوشارە لە دەستی توركیا دێتە دەرەوە بەرانبەر بە ئەوروپا، تۆ چی دەڵێی؟
بە باوەڕی من ئەو جەنگە و كردنە ئامانجی گرتووخانەكانی داعش نابێتە هۆی لەناوبردنی داعش، ئەمەش دیارە هەر لە رۆژی دەركەوتنی لە 2014 تا ئێستە.
هەرچی پێوەند بە پەنابەرانی سووری ناو توركیایە، ئامانجی توركیا ئەوەیە لەسەر خاكی كوردان جێگیریان بكات بە مەبەستی گۆڕینی دیمۆگرافیای ناوچە كوردستانییەكان.
توركیا سوودی زۆری بینیوە لە كارتی پەنابەران بەتایبەت لە وەرگرتنی پشتگیری و كۆمەك لەلایەن یەكێتیی ئەوروپا. رەنگیشە ئەوروپا بیەوێ ئەو پەنابەرانە لەسەر خاكی سووریا نیشتەجێ بكرێنەوە تا لە كارتی گوشاری توركیا رزگاری بێت.