بە درێژایی مێژووی میلەتەكەمان، كورد لە نێوان ئەو هێزە و ناوچانە دابەش كراوە كە دەسەڵاتیان لەسەر بنەمای سەپاندنی میلەتێك بەسەر میلەتێكی تردا داڕشتووە، یاخۆ بەرژەوەندییەكی نێودەوڵەتی زلهێزەكان نەخشەیەكی كێشاوە و ئەویش هەر بە زیانی میلەتانی كەمینە بووە، بۆیە بەردەوام لە مێژوودا كورد لەلایەن هێزە گەورەكانەوە لەت لەت كراوە و بۆ بەگژداچوونی هێزی بەرانبەر و قازانجی سیاسی بەكار هێنراوە.
ئەو وڵاتانەی كورد تێیاندا بەشێكە لە بوونی دێمۆگرافی، هەموویان بەشێوەیەكی دەست كرد بەبێ رەچاوكردنی مافەكانی كەمینە ئیتنیكیەیكان بنیات نراون، ئەگەر سەرنجی ئەو چەند وڵاتە بدەین كە بە دەروری كوردستانەوەن، دەبینین كاتی وا هەیە سنوورەكانی بە ناوەڕاستی ماڵێكدا راكێشراوە و هەر بەشێك لەو ماڵە لە ڕووی موڵكییەوە كەوتووەتە چوارچێوەی وڵاتێك لەو وڵاتە دەستكردانە.
بۆ نموونە، لە كاتی دروستكردنی وڵاتێكی وەك عیراق، سنوورەكانی لەلایەن دوو ئەفسەری بەریتانی و فڕەنسایی بەناوی فرانسوا جۆرج پیكۆ و مارك سایكس لە ١٩١٦ بەپێی رێكەوتنی سایكس_پیكۆ كێشراوە، لە كاتێكدا نە سایكس نە پیكۆ زانیاریبەكی ئەوتۆیان لەسەر داینامیكیەتی ناوچەكە و دێمۆگرافیا و فەرهەنگ و زمان و ئیتنیسیتی ئەو ناوچانە.
دوو ئەفسەری گەمژەی بێئاگا بە پێنوس و خەتكێشێك، چارەنووسی ناوچەكە و هاوكێشەی سیاسی و ئیتنیكی ئەو جیۆگرافیایەیان وا تێك دا كە تا ئێستەیش نە كورد و نە میلەتانی تری ناوچەكە، نەیانتوانیوە لەو گیژاوە قوتار بن و چارەسەری بكەن.
100 ساڵ لەمەوبەر لەم پرۆسەیەدا كورد بوو بە گەورەترین قوربانی بێئاگایی و كەمتەرخەمی و تەماحی وڵاتانی زلهێز، هەروەها ئەم پرۆسەیە بوو بە دەرفەتێك بۆ ئەوەی وڵاتانی دەوروبەر بتوانن ئەو هەلە بقۆزنەوە بۆ پارچە پارچەكردنی كورد وەك هزر و فەرهەنگ و وەفا، بە جۆرێك كە كورد هەتا ئێستەیش بەبۆنەی ئەو لێكدابڕانەوە تووشی لە یەكتر دووركەوتنەوەی فەرهەنگی و سیاسی و كۆمەڵایەتی بووە، كوردی پارچەكان وەك غەریبە سەیری یەكتری دەكەن، لە هەمانكاتدا بەشێوەیەكی ناسروشتی لە چوارچێوەی وڵاتێكی دەستكردی وەك عیراقدا لكێنراوە بە میلەتانی ترەوە.
چارەنووسی كورد لە عێراقدا گرێ دراوە بە هاوكێشەیەكی سیاسی و ناوچەییەوە كە لە قاڵبێكی سەپێندراوی ئاڵۆزدا قەتیس ماوە، بۆیە رێكنەكەوتنی بەرژەوەندییەكانی میلەتانی ناو چوارچێوەی عیراق، كێشەیەكی بنەڕەتییە كە بەردەوام سەر هەڵدەداتەوە، واتە چەندان میلەت بە چەندان فەرهەنگ و ئامانج و داونەریت و حەز و ئەجندا و بەرژەوەندی جیاوازەوە لەناو مەنجەڵێكدا دانویان بەیەكەوە ناكوڵێت. كەواتە بۆ بەرژەوەندی هەموو لایەك باشتر وایە وەك كورد دەڵێ، "برامان برایی كیسەمان جیایی".
لێرەوە گوتەكەی مەسروور بارزانی سەرۆك وەزیرانی كوردستان لە كۆنفرانسی ئاشتی و ئاسایشی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست كە زانكۆی ئەمەریكی - كوردستان لە دهۆك رێكی خستبوو، دەسەلمێ، هەر بۆیە بە خێرایی لە سۆشیال میدیا دەنگی دایەوە، چونكە گوزارشتی لە ناخی كورد كرد كاتێك گوتی "من كوردم، بە زۆر كراوم بە عێراقی".