د. وەعدی مزووری شارەزای بواری یاسا، لە چاوپێكەوتنێكی "وشە"دا تیشك دەخاتە سەر مامەڵەكردنی بەغدا لەگەڵ هەرێمی كوردستان و دەڵێت، عێراق سەروەریی نەماوە و دەوڵەت نییە، ئەوەی هەیە كۆمەڵ و كەس و گرووپن، سیاسەتێكی خراپ لەگەڵ كورد پێڕەو دەكات كە برسیكردنی هاووڵاتییانی كوردستانە، سوودانیش بێ دەسەڵاتە و كارێكی خراپ دەكات.
*ئەوەی ئێستە بەغدا بەرانبەر بە هەرێمی كوردستانی دەكات، درێژكراوەی سیاسەتەكانی رابردوو نییە؟
ئەو بڕیارانەی لە لایەن حكوومەت یان وەزارەتی دارایی عێراق بەرانبەر بە هەرێمی كوردستان دەردەچن، بەشێكن لەو پلانە داڕێژراوانەی پێشتر دژی هەرێمی كوردستان و پێگەكەی و خەڵكی كوردستان پێڕەو دەكران، ئەگەرنا بڕیارەكەی دادگای فیدراڵی زۆر روونە كە باس لەوە دەكات پێویستە مووچە لە بابەتە سیاسییەكان جیا بكرێتەوە، هەروەها بە هەمان شێوەی فەرمانبەرانی عێراق مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم لە وادەی خۆی بدرێت.
*باسی ئەوە دەكرێت بەغدا هیچكات رێككەوتن لەگەڵ كورد ناكات، خوێندنەوە و مامەڵەی خۆی لە دژی كورد هەیە، ئەوە تا چەند راستە؟
ئەوەی دەیبینین لە مامەڵەی عێراق لەگەڵ هەرێمی كوردستان، بە دیدێكی سیاسی و شۆڤینیانەیە، هەر مانگێك بە بیانووێك مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم دوا دەخرێت، لە رابردووش چەند مانگێك مووچەیان بڕی، لە سەرەتای ئەم مانگەوە هەرێم و بەغداش گوتیان كە مووچەی مانگی یەك دەبێتە بنەما بۆ مووچەی مانگەكانی تر، هەرێم پابەند بوو، بەڵام بینیمان دوای سێ مانگ بەغدا پەشیمان بووەوە و پابەند نەبوو، ئێستە مووچەیان راگرتووە گوایە دەیانەوێ پارەی كەم بنێرن، بۆیە بەغدا بە دوای كێشەیە و هیچی تر.
*كێ لە بەغدا خاوەن بڕیارە، ئاخۆ عێراق وەك دەوڵەت خاوەن بڕیار و سەروەرییە؟
پێم وایە شتێك نییە بە ناوی دەوڵەتی عێراق، سەروەری نییە و دەوڵەتی عێراق نەماوە، تەنیا چەند كەس و گرووپێكی میلیشیان و بەستراون بە چەند دەوڵەتێكی دەوروبەر، عێراق خاوەن بڕیار نییە و پابەندبوونی بە دەستوور نییە، لای عێراق دەستوور حیساب بۆ كراو نییە، زۆر روونە نابێ لە دەستوور و یاسا جیاوازی لە نێوان هاووڵاتییاندا بكرێت، بەڵام عێراق ئەو جیاوازییە لە نێوان هاووڵاتییانی عێراق و هەرێم دەكات، ئەوەش سەرپێچیی دەستوورە و لە یاسادا تاوانە.
*سەرۆكی حكوومەتی عێراق تا چەند دەتوانێت بەبێ گەڕانەوە بۆ گرووپەكان بڕیار بدات؟
پێم وایە محەمەد شیاع سوودانی سەرۆكی حكوومەتی عێراق لە مامەڵەكردن لەگەڵ دۆسیە جیاوازەكان و مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم سەركەوتوو نەبوو، جگە لەوەی خاوەن بڕیار نییە، ئەو بڕیار لە گرووپە جیاوازەكان وەردەگرێت، وەزیری داراییش پابەند نییە بە بڕیارەكانی سەرۆكی حكوومەتی عێراق، بۆیە پشێویەك لە ناو عێراق هەیە و بە روونی كار بۆ هەڵبژاردنی داهاتوو دەكرێت، بانگەشەی پێشوەخت دەكرێت، روونە لە عێراق هەر كەس و لایەنێك زیاتر دژایەتیی كورد و كوردستان بكات، زیاتر متمانەی دەنگدەر بە دەست دێنێت، ئەوە سەقافەتی لایەنە سیاسییەكانە.
*دوای جێبەجێنەكردنی بڕیاری دادگای فیدراڵی، شتێك هەیە بە ناوی یاسا لە عێراق؟
لە بڕیارەكانی دادگای فیدراڵی حیسابنەكردن بۆ كورد هەیە، بڕیارەكان تەنیا چەواشەكارین، ئەوەش پێمان دەڵێ لە عێراق حیساب بۆ یاسا ناكرێت و بڕیار بڕیاری سیاسەتی برسیكردنە بەرانبەر بە كورد و چەوسانەوەی كوردە لە هەرێمی كوردستان، ئەگینا بۆچی هەر بڕیارێك دژی كوردستان بێت دەستبەجێ جێبەجێ دەكرێت، بەڵام كە لە بەرژەوەندیی كورد بێت شتێك نییە بە ناوی جێبەجێكردن، دواخستن و نەناردنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم لە لایەن بەغدا تەنیا بیانووە و دەستبردنە بۆ قووتی خەڵك و بە سیاسیكردنی پرسەكەیە.
دیمانەی/ هۆشیار عەلی