د. مەحموود عوسمان سیاسەتوانی دیاری كورد لە چاوپێكەوتنێكی "وشە"دا تیشك دەخاتە سەر كێشەكانی هەرێم و بەغدا، پێی وایە بەغدا هەرێمی كوردستان بە مووچە سەرقاڵ دەكات، بۆ ئەوەی بیری لای دەستوور و ماددەی 140 نەبێت، هاوكات ئەو هەڵوێستەی بەغدا و دەسەڵاتدارانی عێراق لە بەرانبەر ئەو پێوەندییانەی كاك مەسروورە كە لە ئەمەریكا لەگەڵ بەرپرسانی ئەو وڵاتە ئەنجامی دا.
*چەند جارێك رێككەوتن لە نێوان هەرێم و بەغدا كراوە لەبارەی مووچەوە، بۆچی هێشتا هەر كێشە هەیە؟
كێشەیەك هەیە، ئەویش ئەوەیە تا ئێستە ئەو رێككەوتنانەی نێوان هەرێم و بەغدا كە كراون لەبارەی مووچە و هەندێ پرسی تر كە ئێستەش هەر كێشەن، بە نووسراوێك بڵاو نەبوونەتەوە تا بزانین رێككەوتنەكە چییە و چی باس كراوە؟، لایەنی سێیەمیشی لە نێوان نییە تا بزانین بابەتەكە چییە و كێ گرفت دروست دەكات و كێ پابەند نابێت؟
*ئەو سیاسەتكردن و دۆخەی بەغدا لە بەرانبەر مووچەی فەرمانبەران بۆ؟
حكوومەتی عێراق كە شیعەكان دەسەڵاتیان بەسەردا هەیە، نایانەوێ مامەڵە لەگەڵ كوردستان بكەن، نەك وەك فیدراڵی، بگرە دەیانەوێ وەك پارێزگایەكی عێراق مامەڵە لەگەڵ هەرێمی كوردستان بكەن، دەیانەوێ دەسەڵاتیان هەبێت، پرسی نەوت و داهاتی ناوخۆش لە نێوان هەردوولا هەیە و لەوبارەوە هیچ زانیارییەكم لانییە تا بزانین گرفت چییە؟، هەردوولا یەكتری تاوانبار دەكەن لەسەر ئەو بابەتە، بەڵام ئومێدەوارم لەو یەك دوو رۆژە كێشەكە چارەسەر بكرێت.
*بەغدا بیانو دەگرێت یان راستگۆیە و دەیەوێ لەگەڵ كورد رێك بكەوێت یان هەر ئەقڵیەتەكەی رابردووە؟
بەغدا ئامانجی ئەوەیە كورد بچووك بكاتەوە و لاوازی بكات، لەگەڵ كوردیش نارێكن، ئێران و بەغدا وا بیردەكەنەوە كورد شەریكی ئەمەریكایە، بۆیە بەو شێوەیە دژایەتیی كورد دەكەن و ئەوان نایانەوێ كورد بەو شێوەیە ببینن.
*كەواتە پێت وایە دوایین سەردانی مەسروور بارزانی سەرۆكی حكوومەت بۆ ئەمەریكا و كۆبوونەوەی لەگەڵ چەند بەرپرسێكی ئەو وڵاتە هۆكارێكی ئەو گوشارانەی عێراق بێت بۆ سەر هەرێم؟
بەڵێ، ئەوە هۆكارێكە، سەردانەكەی كاك مەسروور بۆ ئەمەریكا و بینینی چەند بەرپرسێكی ئەمەریكی و رێككەوتنیش، دواتر گوتی لەگەڵ ئەمەریكا شەریكین، بەغداش دەڵێت مادام لەگەڵ ئەمەریكا شەریكن ئێمە عەزیەتتان دەدەین، ئێران و عێراقیش وا دەڵێن، ئەو خاڵە سیاسیەش هەیە.
*پێت وا نییە عێراق لە دەستوور پاشگەز بووەتەوە كە پێش 20 ساڵ دانراوە؟
بەپێی دەستوور وردەكارییەكان ناچنە ناو دەستوور، ئەوانەی ئێستە باس دەكرێن لە دەستووردا نییە، وەك مووچە، لە دەستوور باس لە بودجە كراوە، بۆ نمونە دەڵێت پشكی كورد 12.67% بدرێت بە كورد، بەغدا دەڵێ نەخێر ئێمە وا رێككەوتووین كە لەو پارەیە خەرج دەكرێت، كەواتە زۆر كەمترە لەوەی كە دانراوە، بۆیە ناڕوونییەك هەیە و وردەكاریی نەنووسراوە تا بزانین چۆنە، ئەو شاندانەی دەچنە بەغدا یان لە بەغداوە دێنە هەرێم ئەو شتانەیان بە وردی نەنوسیووە كە شایەنی ئەوەبێت قسەی تیا بكرێت، بۆیە ناڕێكی هەیە.
*پێت وا نییە بەغدا مووچە بەكاردێنێت بۆ ئەوەی كورد بیری لای دەستوور و ماددەی 140 و پێشمەرگە نەمێنێت؟
بۆ نا، هەموو شتێك روودەدات و رەنگە ئەوەش هۆكارێك و دوور نییە بەغدا هەر بەمەبەست ئەوە بكات.
دیمانەی/ هۆشیار عەلی