لە بەدواداچوونێكی "لاڤین عومەر"ی رۆژنامەنووس بۆ ماڵپەڕی "وشە" لە توركیا، گیروگرفتەكانی ئەو كۆچبەرانەی روو دەكەنە وڵاتانی رۆژئاوا، ژیانی نالەباری ئەو کۆچبەرانە و هۆکاری گرتنەبەری رێگای سەخت و پڕ مەترسیداری کۆچ، خراوەتە روو و لە نزیكەوە گفتوگۆی لەگەڵ یەكێك لە قاچاخچییەكان و چەند هاووڵاتییەك کردووە.
قاچاخچییەك كە نەیویست ناوی ئاشكرا بكرێت، لە یەکێک لە چێشتخانەکانی ئاکسەرای، بە "وشە"ی راگەیاند، ئەو كەسانەی دێنە ئێرە، سەرەتا بۆ چەند رۆژێك دەیانهێڵینەوە و دواتر بۆ مانگێك یا دووان دەمێننەوە، تا بارەكە لەبار دەبێت بۆ ناردنە دەرەوەیان، نەفەر هەیە بەتەنیا دێت، ژنیش هەیە بەتەنیا دێت، هەشیانە خێزانن و روو دەكەنە توركیا و لەگەڵ هەر قاچاخچییەك بێت، ڕێكدەكەون بۆ چوونەدەرەوەیان بۆ وڵاتانی رۆژئاوا.
ئەو باس لەوە دەكات ئەو كەسانەی بە خێزانەوە دێن، هەندێك قاچاخچی بەشێک لە ژنەكان جیا دەكەنەوە، قاچاخچی بێ رەوشت لەم وڵاتە زۆرە كە ژنەكە جیا دەكەنەوە لە هاوسەرەكەی بۆ دەستدرێژیكردنە سەری، زۆرجار هاوسەرەكەی بە فێڵ دەنێرن بۆ شوێنێك تا بتوانن دەستدرێژیی بكەنە سەر ژنەكە، جاری واش هەبووە پیاوەكەیان بە فێڵ ڕەوانەی دەرەوە كردووە، ژنەكەیان بە مانگ هێشتووەتەوە لەم وڵاتە و دەستدرێژییان كردووەتە سەر، تا ئەوكاتەی یان ناردوویانە بۆ لای پیاوەكەی، یا رەوانەی كوردستانیان كردووەتەوە.
زیاتر گوتی، "هەیە گەنجە و هاتووە بەو مەبەستەی روو بكاتە ئەوروپا، تا ئەوكاتەی پێی دەڵێن ئەمشەو یا فڵانە سەعات دەڕۆی، دواتر لە توركیا دەگیرێ، دەبێت بڕە پارەیەك بدات ئینجا ئێمە رزگاری دەكەین، چونكە نیوەی پارەكە بۆ پۆلیسی توركیایە كە دەیدات، گەنجیش هەیە هەرچی لە گیرفانی بێت پێی دادەنرێت، ئێرە كوردستان نییە، ئێرە توركیایە، ئێمە لێرە ڕێككەوتنمان هەیە لەگەڵ پۆلیس، دەتوانین بە ئاسانترین رێ كێمان بەدڵ نەبێت بیگرین، یاخۆ تووشی شەڕی دەكەین و لێی دەدەین، یان تووشی تلیاك و حەشیشی دەكەین".
ئەوەشی راگەیاند، نرخەكان بۆ ناردنە دەرەوەی وڵاتی رۆژئاوا جیاوازە، رێی وشكانی هەیە، ڕێی ئاوی هەیە، ڕێی ئۆتۆمبێلیشمان هەیە، ڕێی ئاوییەكە یەختە و مەترسیدارە، چونكە مان و مردنە، ئاگاداریش دەكرێنەوە و پێیان دەگوترێ، ڕێی ئۆتۆمبێلیش شاحینەیە، ئەویتر رێی رۆیشتنە كە زۆر ماندوو دەبێت و كەڵكی نییە، ئەوانەی كە دەڕۆن دەڵێن هەرچیتان كردووە بیكەن و رزگارمان بكەن بێزار بووین.
ئەوەشی روونکردەوە، نرخی نەفەرەكان بۆ ناردنە دەرەوە جیاوازە، هەر قاچاخچییەك و نرخێك وەردەگرێت، رێی ئاو لە هەموویان هەرزانترە كە بە 80 وەرەقەیە یاخۆ یەك دەفتەرە، رێی شاحینەش، 130 تا 150 وەرەقەیە، رێی بە پێ، لێدان و گیران و ئەو شتانەت تووش دەبێ، ئەوەش بە 120 وەرەقەیە، جاری واش هەیە بە 110 وەرەقەیە.
لە یەكێك لە چێشتخانە كوردییەكان لە ئاكسەرای، هاووڵاتییەك بە پەلە هاتە ناو چێشتخانەكە و بەدوای قاچاخچییەك دەگەڕا، لێم پرسی چی بووە و چۆن هاوكاریت بكەم؟ گوتی، "كارەكە بە تۆ ناكرێت بە فڵانە قاچاخچی دەكرێت، كەسێكمان گیراوە بۆمان بەربدات". ژنێكی كورد كە تەمەنی لە نێوان 37 بۆ 40 ساڵ دەبوو، لەو چێشتخانەیە كاری دەكرد و قاپشۆر بوو، تا ئەوكاتەی قاچاخچی رەوانەی دەكات، لەو چێشتخانەیە ئیشی دەكرد، ئەو گوتی، "ئەوە حاڵ نییە بەڵام ناچارم، بەشەو دەستدرێژیم دەكرێتە سەر، جاری واش هەیە خۆم كەسێك ببینم لە كوردستان هاتووە و بەدڵم بێت، خۆمی لێ نزیك دەكەمەوە، هۆكارەكەش بۆ بڕێك پارەیە و دەمەوێت لێرە بڕۆم. ئەوەشی گوت، دەبینی ئەو كچە میسرییەی لێرە كار دەكات، دەستی زیاتر لە من دەڕوات لەم چێشتخانە كوردییە، چاوی پێم هەڵنەهاتووە و سكاڵای لێ كردووم، دەبێت ئەمڕۆ بەجێی بهێڵم دوا رۆژی كارمە لەم چێشتخانەیە".
چەندان هاووڵاتیی تری كورد لە دەرەوەی كوردستان ئەوە بەسەرهاتیانە، ئایا تۆی خوێنەر ئامادەی بڕۆی ئەو ژیانەی لە كوردستان دەژی، لەگەڵ كەسوكارت و هاوڕێكانت و نزیكترین كەسی ئازیزت، بدەی بەو مەرگەساتەی لە وڵاتی بێگانە دەگوزەرێ؟
ئەگەر بێت و لە نزیکەوە سەردانی گەڕەکی ئاکسەرای وڵاتی تورکیا بکەی، دەبینی کە زۆربەی ئەوانەی ئەوێ کوردن و لە شۆستەو چایخانەکان بەکزی دانیشتوون و بێ پارەن زۆرجا پارەی هۆتێلیشیان پێ نەماوە بیدەن و داوا لە کەس و کاریان دەکەن بۆ هاوکاری کردنیان، بەڵام ئەو نازو نیعمەتە و کارکردنەی لە کوردستان هەیە ئامادە نین بیکەن، ئەوەی تۆی خوێنەر ئێستە دەیخوێنیتەوە کورتە چیرۆکێکی بچووکی ژیانی ئەو کەسانەیە کە رۆشتن هەڵدەبژێرن.