پڕۆژەی نیشتمانیی ڕووناکی، جگە لە دابینکردنی کارەبای 24 سەعاتی و کۆتاییهێنان بە کێشەی مۆلیدە ئەهلییەکان، خزمەتێکی ژینگەیی بێ وێنەی بە هەرێمی کوردستان دەگەیەنێت کە کاریگەرییەکەی بۆ دەیان ساڵی داهاتوو دەمێنێتەوە.
بەپێی ئامارە فەرمییەکانی پڕۆژەکە، کوژاندنەوەی هەزاران مۆلیدە دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی 600,000 تۆن لە گازی ژەهراویی دوانەئۆکسیدی کاربۆن (CO2) لە هەوای هەرێمدا. ئەم ژمارە گەورەیە بە تەنیا ڕەنگە قەبارەی ڕاستەقینەی ئەم دەستکەوتە دەرنەخات، بەڵام کاتێک بەراوردی دەکەین لەگەڵ کاریگەریی دارستانەکان، ئەوکاتە لە بایەخە ستراتیجییەكەی تێدەگەین.
لە ژمارەوە بۆ واقیع: 24 ملیۆن دار
بۆ ئەوەی لە قەبارەی ڕاستەقینەی نەمانی 600 هەزار تۆن CO2 تێبگەین، دەبێت بیگۆڕین بۆ زمانێک کە سروشت قسەی پێ دەکات. بەپێی ئاژانسی ژینگەی ئەورووپا (EEA)، دارێکی پێگەیشتووی تەندروست بە تێکڕا ساڵانە توانای هەڵمژینی نزیکەی 25 کیلۆگرام گازی CO2ی هەیە.
بە ئەنجامدانی کردارێکی ژمێریاریی سادە، دەتوانین بزانین کە کەمکردنەوەی 600,000 تۆن (کە دەکاتە 600,000,000 کیلۆگرام) لە گازی CO2، هاوتایە لەگەڵ کۆی ئەو کارەی کە 24 ملیۆن دار لە ماوەی ساڵێکی تەواودا بۆ پاککردنەوەی هەوا ئەنجامی دەدەن.
دارستانێک گەورەتر لە شاری سلێمانی
بەڵام 24 ملیۆن دار چەندێک ڕووبەر داگیر دەکات؟ بەپێی ستانداردە جیهانییەکانی بواری دارستان، چڕی چاندنی دارەکان لە یەک هێکتار (10,000 مەتر چوارگۆشە) زەویدا بە نزیکەی 1,000 دار دادەنرێت بۆ دروستکردنی دارستانێکی مامناوەند.
کەواتە، 24 ملیۆن دار پێویستی بە ڕووبەرێکی نزیک بە 24,000 هێکتار هەیە، کە دەکاتە 240 کیلۆمەتر چوارگۆشە.
بۆ ئەوەی زیاتر لە گەورەیی ئەم ڕووبەرە تێبگەین، ڕووبەری ناوەندی شاری سلێمانی بە نزیکەی 200 کیلۆمەتر چوارگۆشە مەزەندە دەکرێت. ئەمەش بەو واتایە دێت کە کاریگەریی ژینگەیی پڕۆژەی ڕووناکی لە یەک ساڵدا هاوتایە لەگەڵ چاندن و گەشەکردنی دارستانێک کە لە ڕووبەری شاری سلێمانی گەورەترە.
کاریگەرییە تەندروستی و ژینگەییەکانی تر
سوودەکانی پڕۆژەی ڕووناکی تەنیا لە کەمکردنەوەی CO2دا کورت نابێتەوە. دووکەڵی مۆلیدەکان چەندین مادەی ژەهراوی و وردیلەی هەڵواسراوی تری تێدایە، وەک ئۆکسیدەکانی نایترۆجین، گۆگرد و کاربۆنی ڕەش کە هۆکاری سەرەکیی نەخۆشییەکانی کۆئەندامی هەناسە، شێرپەنجە و نەخۆشییەکانی دڵن.
کۆتاییهێنان بەم سەرچاوە گەورەیەی پیسبوون، هەنگاوێکی کردەییە بۆ دابینکردنی ژینگەیەکی تەندروستتر بۆ نەوەکانی ئێستا و داهاتوو، هەروەها کەمکردنەوەی ژاوەژاوێکی بەردەوام کە کاریگەریی نەرێنی لەسەر ئارامیی دەروونیی هاوڵاتییان هەبوو.
دەرەنجام
پڕۆژەی ڕووناکی تەنیا پڕۆژەیەکی خزمەتگوزاری نییە بۆ دابینکردنی وزە، بەڵکو وەبەرهێنانێکی گەورەیە لە ژێرخانی ژینگەیی و تەندروستیی هەرێمی کوردستان. کەمکردنەوەی 600,000 تۆن CO2 ساڵانە، کە هاوتایە لەگەڵ کاریگەریی دارستانێک لە شاری سلێمانی گەورەتر، بەڵگەیەکی حاشاهەڵنەگرە لەسەر ئەو دیدە ستراتیجییەی کە لەپشت ئەم پڕۆژە نیشتمانییەوەیە.