ئەمڕۆ ڕۆژى داهێنەرى ئامێرى تەلەفۆنە

:: AM:11:02:07/03/2025 ‌

ئەلێکساندەر گراهام بێڵ، لە سێی ئاداری 1847 لە سکۆتلەندا لەدایک بووە، زانایەکی ئیلهامبەخش بووە و جگە لە دامەزراندنى تەلەفۆن چەندان داهێنانى ترى کردووە.

لە حەوتی ئاداری 1876 گراهام بێڵ پاتێنتێکی پێ درا بۆ گواستنەوەی "دەنگی دەنگ" یان "دەنگی تر" بە شێوەی تەلەگرافی، ئەم داهێنانە بوو بەو ئامێرەى ئەمڕۆ پێی دەڵێین تەلەفۆن، لە 10ی ئاداری ساڵی 1876، بێڵ ڕستە بەناوبانگەکەی خۆی گوت "بەڕێز واتسۆن، وەرە ئێرە، دەمەوێت بتبینم"، دواى ئەمە یەکێک لە کاریگەرترین و گرنگترین داهێنانەکانی سەردەمی مۆدێرن گەیشتە گۆڕەپانەکە.

هەموو ساڵێک لە حەوتی ئادار وەک ڕۆژی ئەلێکساندەر گراهام بێڵ بەڕێوە دەچێت، بێڵ دایکی و هاوسەرەکەی هەردووکیان نابیست بوون، کاریگەرییان گراهام بێڵ هەبوو لە ئارەزووی بۆ زانستی دەنگ.

هەر لە تەمەنی گەنجییەوە هەمیشە بە داهێنانێک چارەسەرى کێشەکانى دەکرد، کاتێک تەمەنی تەنها 12 ساڵ بوو، ئامێرێکی کشتوکاڵیی بۆ باوکی هاوڕێکەی داهێنا، کە بە خێرایی و بە شێوەیەکی کارا توێکڵی دانەوێڵەی گەنمى لادەبرد!

بێڵ کاتێک مامۆستا بوو و مابێل هاباردی تەمەن 15 ساڵ (هاوسەری داهاتووی) ناسی کە ئیلهامێکی زۆری بۆ هات بۆ ئەوەی تەلەگرافی هارمۆنیکی تەواو بکات، کە ئەمەش یەکەم بلۆکی بنیاتنانی ئەو ئامێرە بوو کە بووە تەلەفۆن و لە حەوتى ئاداری 1876 ئەلێکساندەر پاتێنتێکی بۆ ئامێرە نوێیەکەی وەرگرت.

ئەلێکساندەر گراهام بێڵ لە دووی ئابی 1922 لە ماڵەکەیدا لە دوورگەی کیپ بریتۆن لە نۆڤا سکۆتیا کۆچی دوایی کرد، وەک ڕێزلێنانێک، خەڵکی کەنەدا و ئەمەریکا لە کاتى پرسەکەیدا خۆیان بەدوور گرت لە بەکارهێنانی تەلەفۆنەکانیان.


وشە - رزگار خدر