زۆرێك بە دەست كەچەڵی و هەڵوەرینی قژیان دەناڵێنن، چەند هۆكارێكی ژینگەیی و بۆماوەیی بۆ ئەو حاڵەتە هەیە، لەوانە شێوازی ژیان و شەكەتی و دۆخی تەندروستی و هیتریش، لێرە دوو پرسیار دەكرێت، كەچەڵی لە چییەوە دروست دەبێت، هەروەها سەرچاوەكەی لە دایكەوە دێت یان لە باوكەوە؟
وەك
شارەزایان باسی دەكەن، ئەندرۆجینەكان، بەتایبەتی هۆرمۆنی دیهایدرۆنیستۆستیرۆن، رۆڵێكی سەرەكی لە هەڵوەرینی قژ لە رێگەی كارتێكردنی چیكڵدانۆچكەكانی موو هەیە، هەروەها هەندێك لەو چیكڵدانۆچكانە وەك بۆماوە بۆ ئەو هۆرمۆنە هەستیارترن، ئەوەش وا دەكات بە تێپەڕبوونی كات قژ بێتە هەڵوەرین، چەند جینێكیش بەسەر ئەو هەستیارییەدا زاڵن و دروستی دەكەن كە لە دایك و باوكەوە دێن.
یەكێك لەو جینانەی پێوەندیی بە كەچەڵیی نێرەوە هەیە، جینی وەرگری ئەندرۆجین (AR)، كە لەسەر كرۆمۆسۆمی Xە و پیاو لە دایكییەوە بۆی دەگوازرێتەوە، ئەوەش وای كردووە بگوترێت كە كەچەڵی لە دایكەوە وەك بۆماوە دێتە گواستنەوە، كەچی راستییەكەی لەوە ئاڵۆزترە، چونكە چەندان جینی تر هەن، لەوانە لە باوكەوە دێن، دەبنە هۆی كەچەڵی و هەڵوەرینی قژ، توێژینەوەكان ئاماژە دەكەن كە 38%ی هۆكاری بۆماوەیی هەڵوەرینی قژ بەهۆی چەند جینێكەوەیە نەك تەنیا كرۆمۆسۆمی X، بۆیە ئەگەری هەیە كەسێك هۆكاری هەڵوەرینی قژ لە باوك یان دایك یان لە كەسی تر لە خێزان وەربگرێت.
لە پاڵ هۆكارە بۆماوەییەكان، هۆكاری ژینگەییش بۆ هەڵوەرینی قژ هەن، وەك ژینگە و هاوسەنگیی هۆرمۆنی و سیستمی خۆراك و شەكەتی، بە گشتی هەڵوەرینی قژ رەنگە وەك بۆماوە لە باوك یان دایكەوە بێت، هەروەها لە ئەنجامی كارلێكێكی ئاڵۆز بێت لە نێوان بۆماوە و هۆرمۆنەكانەوە، بە كورتی كەچەڵی تەنیا بە هۆكاری بۆماوەیی لە لایەن دایكەوە نییە، جیا لەوە بۆماوە تەنیا ئامادەیی ئەو كەسە بۆ هەڵوەرینی قژ دەگوازرێتەوە، هۆرمۆنەكان و شێوازی ژیان و ژینگەش ئەنجامی كۆتایی دیاری دەكەن، واتە كەچەڵبوون، بۆیە بۆ زانینی هۆكاری هەڵوەرینی موو و قژ دەبێت سەیری تۆماری خێزانیی دایك و باوك بكرێت، جیا لە چاودێریكردنی تەندروستی و هۆرمۆنەكانی ئەو كەسە.