بۆ ئەوەی لە وەرزی سەرمادا بە تەندروست بمێنیتەوە، پێویستە ئاگەداری ئامۆژگارییەكانی پزیشك بیت، د. محەمەد میرزا، پسپۆڕی فیسیۆلۆجی، لەوبارەیەوە چەند ئامۆژگارییەك لە ڕێی "وشە"وە دەخاتە ڕوو.
1- بەرگریی لەش زیاد بكە
بۆ ئەوەی دڵنیا بیت كە تووشی ئەنفلەوەنزا یان هەوكردنی ڤایرۆسی تر نابیت، گرنگە سیستمی بەرگریی لەشت بەهێز بكەیت. دەتوانیت بە خواردنی ئەو خۆراكانەی دەوڵەمەندن بە ڤیتامین سی و زینك، بەرگریی لەش بەرز بكەیتەوە. ئەگەر لە خۆراكەوە بەشی پێویست ئەم ڤیتامینانە بەدەست ناهێنیت، دەتوانیت تەواوكەری خۆراكی بخۆیت، هەروەها سیر و ڤیتامین سی و زینك سەرچاوەیەكی باشی ئەم مادە خۆراكییانەن.
2- خواردنی تەندروست بخۆ
كەشوهەوای سارد و گەرم دەتوانێت كارت تێ بكات، بۆیە پێویستە ئەو خۆراكانە بخۆیت كە چەوری، خوێ، یان شەكریان زۆرە، ئەگەر هەستت بەم حەزە كرد، هەوڵبدە جێگرەوەیەكی تەندروستتر هەڵبژێریت، بۆ نموونە دەتوانیت شۆربای گەرم و خۆراكی و قیمە بخۆیت، كە سەوزە و میوەی زۆریان تێدایە، هەروەها دڵنیابە لە خواردنی سەوزە و میوەی زستانە وەك پەتاتەی شیرین، سەوزەی گەڵادار، چەوەندەر، كیوی، تەنژین، مۆز، سیر و زەنجەفیل، خۆراكی باش و بەسوود دەتوانێت لە وەرزی زستاندا تەندروستیت باشتر بكات.
3- خەوتنی پێویست
ئامۆژگارییەكی تری گرنگ لە زستاندا ئەوەیە، هەموو شەوێك هەشت سەعات بخەویت بۆ ئەوەی تەندروست بمێنیتەوە، هەروەها خەوی باش یارمەتی بەرگریی لەشت دەدات لە بەرەنگاربوونەوەی هەڵامەت و ئەنفلەوەنزا، بۆ باشتركردنی كوالێتیی خەو دوور بكەوەرەوە لە خواردنەوە كحوولییەكان و كافاین، هەروەها تەكنیكەكانی وەرزشكردن دەتوانێت یارمەتیت بدات چێژ لە خەوێكی ئارام و قووڵ وەربگریت.
4- پاڵنەری خۆت بۆ جوڵە و وەرزشكردن
لە زستاندا بەهۆی ساردیی كەشوهەوا پاڵنەری خۆت بۆ وەرزشكردن قورسە، بەڵام گرنگە خۆت هان بدەیت بۆ ئەوەی بەردەوام بیت لە جوڵە، دڵنیابە پێش ئەوەی دەست پێ بكەیت بە باشی گەرم دەبیتەوە، چونكە جومگەكانت پێویستیان بە كاتێكی زیاترە بۆ ئەوەی لە كەشوهەوای سارددا شل ببنەوە، لەگەڵ ئەوەشدا، وەرزشكردن هەفتەی چەند جارێك نەك تەنیا گەرمترت دەكاتەوە، بەڵكو لەشجوانی گشتی باشتر دەكات.
5- پاراستنی پاكوخاوێنی باش
ڤایرۆسی سەرمابوون كاتێك بڵاودەبێتەوە كە كەسێكی تووشبوو پژمین یان كۆكە، یان دەست لە كەسێكی تر بدات، یەكێك لە گرنگترین ئامۆژگارییە تەندروستییەكانی زستان ئەوەیە، دەستەكانت بە بەردەوامی بشۆیت یان پاككەرەوەی دەست بەكاربهێنیت، ئەگەر كەسێك لە ماڵەكەتدا تووشی هەڵامەت بوو، دڵنیابە لە پاكڕاگرتنی ماڵەكەت، پاككردنەوەی دەستكێشی دەرگاكان و ئەو ڕووكارانەی كە زۆرجار دەستیان لێ دەدرێت، ئەگەری گواستنەوەی ڤایرۆسەكە كەم دەكاتەوە.
6- جلوبەرگی گونجاو لەگەڵ كەشوهەوا
ئامۆژگارییەكی گرنگی تری زستانە ئەوەیە، چەندان چین جلوبەرگ لەبەر بكەیت بۆ ئەوەی خۆت لە سەرما بپارێزیت، دڵنیابە سەر و گوێ و پێیەكانت بە جلوبەرگی گەرم دابپۆشی، هەروەها دەسكێش و جۆرابێكی گونجاو لەبەر بكە.
7- ئاو خواردنەوە
لە زستاندا ڕەنگە هەست بە تینوێتی نەكەیت، بەڵام زۆر پێویستە ئاوی پێویست بخۆیتەوە، ئامانجت نزیكەی دوو لیتر ئاو لە ڕۆژێكدا، دەتوانیت زەنگی ئاگاداركردنەوە دابنێیت بۆ ئەوەی بیرت بخاتەوە كە بە بەردەوامی ئاو بخۆیتەوە، یان جۆرە جیاوازەكانی چای گیایی تاقی بكەیتەوە، خواردنەوەی ئاوی پێویست گرنگە بۆ تەندروستی لە وەرزی زستاندا.
8- كەمكردنەوەی ئاستی فشاری دەروونی
ئاستی بەرزی فشار كاریگەریی نەرێنی لەسەر سیستمی بەرگریی لەشت هەیە، ئەمەش وا دەكات زیاتر تووشی نەخۆشی ببیت. بۆیە، ڕێگەكان بدۆزەرەوە بۆ كەمكردنەوەی فشار و كاتێك بۆ ئارامگرتن بە بەردەوامی تەرخان بكە بۆ ئەوەی یارمەتیت بدات خۆت ئارام بكەیتەوە و باشتر ڕووبەڕووی فشار ببیتەوە.
9- دەرزیی ئەنفلەونزا وەربگرە
وەرگرتنی دەرزیی ئەنفلۆنزا دەتوانێت مەترسیی تووشبوونت كەم بكاتەوە یان پێویستت بە خەواندن لە نەخۆشخانە بێت. پێش هاتنی زستان، دەتوانیت كوتان بكەیت بۆ ئەوەی دڵنیا بیت لە لەشت دژەتەنی پێویستی هەیە بۆ بەرەنگاربوونەوەی ڤایرۆسەكە. لەبیرت بێت كوتانی خۆت و خێزانەكەت دەپارێزێت، هەروەها یەكێكە لە گرنگترین ئامۆژگارییە تەندروستییەكان بۆ زستان.
10- ئاگاداری پێستت بە
چاودێری پێست بەشێكی گرنگی ئامۆژگارییە تەندروستییەكانی زستانە، چونكە كەشوهەوای سارد دەبێتە هۆی خوران، درز، یان هاوشێوەی ئەكزیما. ئەگەر چارەسەر نەكرێت، ئەم بابەتە بچووكانە دەتوانن گەشە بكەن و ببنە كێشەی ڕژدتر كە كاریگەرییان لەسەر ژیانی ڕۆژانەت دەبێت. دڵنیابە لە شێداركردنی پێستت بە بەردەوامی لە وەرزی زستاندا، ئەگەر تۆ یان ئەندامێكی خێزانەكەت تووشی ئەكزیما یان سەدەفی بوویت، دەتوانیت زەیتی ماسی بخۆیت كە ترشی چەوریی ئۆمیگا 3ی تێدایە، بۆ ئەوەی یارمەتی بەڕێوەبردنی بارودۆخی پێستت بدات، هەروەها لەبیرت نەچێت، دژەخۆر بەكاربهێنیت، چونكە سووتانی خۆر تەنانەت لە كەشوهەوای ساردیشدا ئەگەری هەیە.