لە ماوەی چەند رۆژی رابردوو هاكان فیدان، وەزیری دەرەوەی توركیا بە سەردانێكی فەرمی گەیشتە عێراق و سەردانی هەرێمی كوردستانیشی كرد، شارەزایان پێیان وایە ئەو باسی دۆسییە گرنگەكانی نێوان هەردوو وڵاتی كردووە، هاوكات چەند داوایەكی لە عێراق كردووە كە ئەگەر عێراق بە ئەرێنی وەڵامیان بداتەوە، مانگی داهاتوو رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆكی توركیا سەردانی عێراق دەكات.
بەرپرسیكی وەزارەتی دەرەوەی عێراق لەو بارەوە ئاشكرای كرد كە سەردانەكەی وەزیری دەرەوەی توركیا بۆ عێراق بە لێكگەیشتنی كۆتایی لەبارەی چەند دۆسیەیەكی ئاڵۆز لە نێوان هەردوو وڵات نەگەیشتووە، هاوكات سەردانی مانگی داهاتووی سەرۆكی توركیاش، پێوەستە بە وەڵامدانەوەی عێراق بۆ ئەو بابەتانەی فیدان لە سەردانەكە خستوویەتییە روو.
بەپێی قسەكانی ئەو بەرپرسە توركیا داوا لە عێراق دەكات پەكەكە وەك رێخراوێكی تیرۆریستی پۆلێن بكات، كار بۆ رێگرتن لە بەكارهێنانی خاكی عێراق لە هێرشكردن بۆ سەر خاكەكەی بدات، فیدان چەندان بەڵگەنامە و وێنەی ئاسمانیی هاتوچۆی چەكدارانی پەكەكەی لە ناو عێراقەوە بۆ ناو خاكی توركیای بۆ بەرپرسانی عێراق خستووەتە روو كە هێرشی چەكداری ئەنجام دەدەن، جیا لە بوونی چالاكیی چەكداریان لە قەندیل و مەخموور و سیدەكان و زاب و چەند ناوچەیەكی سلێمانی، كە لەوێ لە لایەن چەند لایەنێكی سیاسی كوردی، وەك ئاماژەیەك بۆ یەكێتی، چاودێری دەكرێن.
ئەو بەرپرسە زیاتر ئاشكرای دەكات كە توركیا خۆی بە لایەنێك لە ناكۆكیی نەوتی هەولێر و بەغدا نازانێت، بۆیە لە بەرانبەر دەست پێكردنەوەی هەناردنی نەوت نابێت هیچ پارەیەك وەك قەرەبوو لە توركیا وەربگیرێت، لە دۆسیەی ئاویش، توركیا نەرمی نواندووە بە زیادكردنی هاتنی ئاوی رووباری دیجلە.
ئەو بەرپرسەی وەزارەتی دەرەوەی عێراق دەڵێت، ئێستە توركیا چاوەڕوانی وەڵامی عێراقە بۆ ئەو بابەتانەی فیدان لە سەردانەكەی بۆ عێراقی خستووەتە روو، بەتایبەتی بابەتی پەكەكە و دەست پێكردنەوەی هەناردنی نەوت، ئەوە لە بەرانبەر ئەنجامدانی سەردانەكەی سەرۆكی توركیا لە مانگی داهاتوو بۆ واژووكردنی رێككەوتنی كۆتایی لەبارەی ئەو بابەتانەوە.
لەبارەی پێشبینیكردنی سەبارەت بە وەڵامدانەوەی عێراق بۆ ئەو بابەتانەی فیدان خستییە روو، گوتی، محەمەد شیاع سوودانی، سەرۆك وەزیرانی عێراق ژمارەیەك كۆبوونەوە و دیداری لەگەڵ سەرانی سیاسی و فەرمی ساز كردووە، لەوانە لەگەڵ سەركۆمار و سەرۆك پەرلەمانی عێراق، بۆ بەدەستهێنانی پاڵپشتیان لە بابەتی گەیشتن بە لێكگەیشتن و رێككەوتن لەگەڵ توركیا لەبارەی دۆسییە هەڵپەسێدراوەكان، بۆیە پێشبینی دەكرێت بەمنزیكانە بابەتی بوونی پەكەكە لە شنگال و مەخموور چارەسەر بكرێت، ئەوەش لە رێگەی چەند رێوشوێنێكی تەناهی و سیاسییەوە، چونكە سوودانی پێی وایە نابێت بەهۆی پەكەكەوە قوربانی بە پێوەندی لەگەڵ توركیا بدرێت.
دوای كۆتاهاتنی سەردانەكەی وەزیری دەرەوەی توركیا، ئێستە عێراق خۆی لە نێوان بوونی پێوەندییەكی ئاسایی لەگەڵ توركیا و نەبوونی دەبینێتەوە، توركیا مەرجەكانی خستووەتە بەردەم حكوومەتی عێراق، لە سەروویانەوە بوونی پەكەكەیە، بەڵام ئاخۆ عێراق دەتوانێت دەست بۆ پەكەكە ببات؟، بەتایبەتی كە تا ئێستە هۆكاری بوونی پەكەكە لە عێراق و ئەو ئەجیندایەی جێبەجێی دەكەن دیار نییە.
مەحما خەلیل، ئەندامی ئێزیدی لە پەرلەمانی عێراق دەڵێت، ئێزیدییەكان ناتوانن بگەڕێنەوە شوێنی خۆیان لە شنگال و دەوروبەری، چونكە تا ئێستە رێككەوتنی ئاساییكردنەوەی شنگال و دەركردنی پەكەكە لەو ناوچانە جێبەجێ نەكراوە.
روونی كردەوە، لە 9ی تشرینی یەكەمی 2020 و لەسەر داوای خەڵكی ناوچەكە، رێككەوتنی ئاساییكردنەوەی شنگال لە نێوان هەردوو حكوومەتی هەرێمی كوردستان و عێراق واژوو كرا، چەند جارێكیشە حكوومەتی عێراق بەڵێنی جێبەجێكردنی رێككەوتننەكەی داوە، بەڵام بەهۆی ئەوەی ئەو بابەتە لەگەڵ بەرژەوەندیی دەوڵەتێكی ناوچەكە و هەندێك گرووپی یاساشكێن ناگونجێت، ناتوانێت رێككەوتننەكە جێبەجێ بكات.
خەلیل دووپاتی لە پێویستی گەڕاندنەوەی ژێرخان و ئاسایش و خزمەتگوزارییەكان بۆ شنگال كردەوە، ئاماژەی كرد كە پەكەكە و گرووپە یاساشكێهنەكان تەنانەت رێگری لە دانانی قایمقامێك بۆ شارۆكەكە دەكەن، بۆیە پێویستە هەموو لایەنەكان بەرپرسیارەتی بگرنە ئەستۆ و رێككەوتننەكە جێبەجێ بكەن.
لای خۆیەوە بیلگای دومان، رێكخەری توێژینەوەكانی عێراق لە سەنتەری "ئۆرسم" لە ئەنقەرە دەڵێت، ماوەی 18 ساڵە سەردانێكی بەو شێوەیەی وەزیرێكی توركیا بۆ عێراق ئەنجام نەدراوە، فیدان بەهۆی پۆستەكەی پێشووی هەموو كارەكتەرەكانی عێراق دەناسێت، سەبارەت بە پەكەكە حكوومەتی سوودانی بەر لە چەند مانگێك چەند رێوشێنێكی لە بەرانبەر وەرگرتوون، لەوانە دەورەدانی كەمپی مەخموور و بڵاوكردنەوەی سوپای زیاتر لە سنوورەكان لەگەڵ ئێران و توركیا، و كۆنترۆڵكردنی گرووپەكانی سەر بە پەكەكە لە شنگال.
دووپاتی كردەوە، بۆیە ئێستە سوودانی زیاتر لە پێشوو ئاڵوگۆڕی زانیاریی هەواڵگری لەگەڵ توركیا دەكات، ئەو وا سەیری توركیا دەكات كە دەروازەی عێراقە بەرەو ئەوروپا و گرنگی بە پەرەپێدانی توركیا دەدات و دەیەوێ وەبەرهێنەرانی توركیا رابكێشێتە عێراق.