"پشكنەری گشتی" یەكێكە لە شانۆنامە تەنزئامێزە دیارەكانی نووسەری ڕووسی نیكۆلای گۆگۆڵ. لە ساڵی ١٨٣٦ نووسراوە، شاكارێكی ئەدەبی تەنزئامێزی كلاسیكە، بەشێوەیەكی زیرەك و گاڵتەجاڕانە ڕەخنە لە گەندەڵیی ئیداری و كۆمەڵایەتی دەگرێت.
چوارچێوەی گشتی:
شانۆنامەكە لە شارۆچكەیەكی بچووكی ڕووسیای تزاری ڕوو دەدات كە گەندەڵی لە ناو بەرپرسانی ناوخۆییدا بەربڵاوە، لە سەرۆكی شارەوانییەوە تا دەگاتە نزمترین كارمەند.
ئەم گەندەڵییە پێكدێت لە بەرتیل و خراپ بەكارهێنانی دەسەڵات و بێتوانایی و كەسانی نەشیاو.
كارەكتەرە سەرەكییەكان:
سەرۆكی شارەوانی: بەرپرسێكی گەندەڵی شارۆچكەكەیە كە ترسی ئەوەی هەیە كارەكانی ئاشكرا بێت.
خلێستاكۆڤ: گەنجێكی سادە، بە هەڵە وا دەزانن پشكنەری حكوومەتە.
خزمەتكاری خلێستاكۆڤ: پیاوێكی سادەیە كە یاوەری خلێستاكۆڤە.
ئەندامانی شارەوانی: كۆمەڵێك بەرپرسی گەندەڵی شارۆچكەكەن.
ماریا: كچی سەرۆكی شارەوانی كە عاشقی خلێستاكۆڤ دەبێت.
پلان:
تێنەگەیشتن:
ڕووداوەكان كاتێك دەست پێ دەكەن كە هەواڵ بڵاو دەبێتەوە پشكنەرێكی نهێنیی حكوومەت، گەیشتووەتە شارۆچكەكە بۆ لێكۆڵینەوە لە بارودۆخ. ئەمەیش هاوكاتە لەگەڵ هاتنی خلێستاكۆڤ كە گەنجێكی سادە و بێ پارەیە بۆ شارۆچكەكە. بەهۆی هەڵسوكەوتە نامۆكەیەوە، بەرپرسانی گەندەڵ پێیان وایە ئەوە پشكنەری نهێنییە.
دووڕوویی و ترس:
سەرۆكی شارەوانی و ئەندامانی شارەوانی هەوڵ دەدەن دڵی ئەو "پشكنەرە" خۆش بكەن بە پێشكەشكردنی بەرتیل و ڕەزامەندی لە بەرانبەردا، لە هەمانكاتدا هەوڵ دەدەن گەندەڵییەكانیان بشارنەوە.
پێچەوانەكردنەوەی ڕۆڵ:
خلێستاكۆڤ كە سەرەتا درك بەو هەڵە تێگەیشتنە ناكات، دەست دەكات بە قۆستنەوەی دۆخەكە بۆ بەرژەوەندیی تایبەتی خۆی.
كۆتایی:
شانۆنامەكە بە سوپرایزێكی گەورە كۆتایی دێت، كاتێك پشكنەری ڕاستەقینە دەگاتە شارەكە و بەرپرسەكان لە دۆخی ترس و دڵەڕاوكێی تەواودا جێ دەمێنن.
ئەو بابەتانەی لە شانۆنامەكەدا باس كراون:
گەندەڵی: .
تیشك دەخاتە سەر بڵاوبوونەوەی گەندەڵی ئیداری لە كۆمەڵگەی ڕووسیادا.
دووڕوویی:
پێشانی دەدات كە مرۆڤەكان چۆن لە ترس و تەماحەوە مامەڵە دەكەن، كاتێك ڕووبەڕووی دەسەڵات دەبنەوە.
گەمژەیی و تەماح:
ڕەخنە لە بێ هەڵوێستی بەرپرسان و تامەزرۆیی ئەوان بۆ دڵخۆشكردنی كوێرانەی دەسەڵات دەگرێت.
تێنەگەیشتن:
شانۆنامەكە كۆمیدیای بەهەڵە تێگەیشتن بەكار دێنێت بۆ تیشك خستنەسەر دژبەرییە كۆمەڵایەتییەكان.
شێوازی:
• شانۆنامەكە لەسەر بنەمای كۆمیدیای ڕەش و تەنزێكی زیرەك دروست كراوە.
• كارەكتەرەكان لە كاریكاتێرێكدا پێشان دەدرێن كە بە ڕوونی كەموكوڕییەكانیان ئاشكرا دەبێت و ڕووداوەكان لە هەمانكاتدا كۆمیدی و كارەساتباریشن.
گوتەی وەرگیراو:
"خەڵك پارەیان خۆش دەوێت، بەڵام پارەی ئاسانیان زیاتر خۆش دەوێت."
وەرگێڕانی هونەری:
• شانۆنامەكە چەندان جار بە دەیان زمانی جیاواز، لە سەرانسەری دنیادا بۆ فیلم و شانۆ دەرهێنانی بۆ كراوە، لەوانەش بەرهەمە كلاسیك و مۆدێرنەكان.
• یەكێك لە دیارترین دەرهێنانی سینەمایی، فیلمێكی ڕووسییە بە هەمان ناونیشان كە لە سەدەی بیستەمدا بەرهەم هێنراوە.
گۆگۆڵ لە كوردستان:
گۆگۆڵ شانۆگەریی (جەنابی موفەتیشی گشتی) لە ساڵی ١٨٣٦ نووسی و سەركەوتنێكی باشی بەدەست ھێنا، ھێرشێكی توندوتیژی پێكەنیناوی كردە سەر چینی فەرمانبەرانی دەوڵەتی ڕووسیای قەیسەری.
كاروان كاكەسوور دەڵێت:. جەنابی موفەتیش، لە سەرەتای حەفتاكانەوە تا ئەمڕۆ (عەبدولی حەمەجوان)ی پێ دەناسرێتەوە، بە تایبەتی عەبدولی حەمەجوان كە ڕۆڵی (موفەتیشی ساختە)ی دیوە، ئاماژە بەوە دەكات
(نیكۆڵای گۆگۆڵ) یەكێكە لە داهێنەرە گەورەكان، بە تایبەتی لە بواری كۆمیدیادا، (پشكنەری گشتی) كە باس لە بیروكراسی و گەندەڵی دەكات، یەكەم جار لە ساڵی 1836 لە پێتەرسبۆرگ نمایش كرا، تزاری ڕووسیا ئامادە دەبێت و زیاترین چەپڵە ئەو بۆی لێ دەدات، وەك بڵێی گەندەڵی و بیروكراسی دوو شتی ئەزەلی بن و پێوەندییان بە دەستەڵاتەوە نەبێت.
(گۆگۆڵ) كاتێ ئەو شانۆگەرییەی نووسیوە، تەمەنی 25 ساڵ بووە، عەبدولی حەمەجوانیش لە تەمەنی 22 ساڵیدا ئەو ڕۆڵەی بینیوە.
شانۆكە بە كوردی، لە دەرهێنانی مامۆستا ئەحمەد سالار بووە و هەر خۆیشی وەریگێڕاوەتە سەر زمانی كوردی و كاستی بەرهەمەكەی ئامادە كردووە، ئێستەیش لە یادەوەری نەوەی پێشوودا وەك یەكێك لە بەرهەمە هونەرییە نایابەكان، ماوەتەوە.
ئامادەكردنی وشە