عەرەب و سووری با بڕۆنەوە

پێچەوانەی بازرگانی چاوچنۆك و خاوەنكاری بێ ویژدان، دڵخۆشم بەوەی گرێبەستی قوتابخانە عەرەبییەكانی عێراق، لە كوردستان تازە نەكرایەوە و هیوادارم دابخرێن و ئەو خەڵكەیش لە شەڕدا هانایان بۆ هێناین، بچنەوە جێی خۆیان. لەگەڵیدا دەستخۆشی لە حكوومەتی هەرێم دەكەم كە بڕیاری دا چیتر مافی مانەوە/ئیقامە، نەدات بە سووری و هیوادارم ئەوانەیشی لێرەن بیاننێرنەوە.

عەرەبی عێراق و خەڵكی سووریا، بێ كولتوورترین مرۆڤی سەر زەوین، هیچ مانایەكیان نییە جگە لە تێكدانی كار و بێ ئینتیمایی بۆ شوێنی ژیانیان و قەرەباڵغییەكی ناشارستانی. ئەمانە نەك بەشێك نین لە بنیاتنان، بەڵكوو هەڵتەكێنەری ئەوەیشن كە هەمانە، هیچ بە دووری مەبینە و رەنگە هەركەمان بەر ئەو هەستەیان كەوتبین كە جگە لەوەی رقیان لە كوردە، بە شایانی ئەوەیشمان نازانن كە شارەكانمان ئارامە و جۆری ژیان لە هی وڵاتەكانی ئەوان پێشكەوتووترە.

بەڵام بازرگان ئەم قسانەی پێ ناخۆشە، ئاخر ئەو هەر چاوی لەوەیە پارەی دەست بكەوێت و شوقە بفرۆشێت و منداڵی كڕیارەكەیش بچێتە قوتابخانە ئەهلییەكەی بخوێنێ، واتە دیدی ئەو دۆشین و هەڵلوشینە، نەك نیشتمانسازیی، بۆی گرنگ نییە داهاتوو چۆنە و ئەو بێكارییەی هەیە ئەنجامەكەی چی دەبێ، بۆیە ماوەیەكە دەبینم لێرەولەوێ هاواریان لێ هەستاوە گوایە كڕیاری شوقە نەماوە، كێ گوتی ئەم هەموو شوقەیە دروست بكەی؟ باڵەخانە دەبەیتە ئاسمان بێ سەوزایی و قوتابخانە و ئاگركوژێنەوە و لە كارەبا و ئاوی گشتیش دەبەیت، لە كاتێكدا خۆمان هێشتا تینوێتیمان نەشكاوە. 

ئەمە ناوی داتەپینی ئابووریش بێ هێشتا ئاساییە، بەرانبەر دۆزە نەتەوەیی و ژیارییەكەمان، بە قسەی بازرگان و خاوەنكار بێت، گرنگ ئەوەیە كڕیاری شووقە هەبێت و ئەویتریش شاگردی هەرزانی دەست بكەوێت، ئیتر باكی چییە بەوەی گەنجی كورد بێ كارە یان نا؟ خۆ ناكرێ بۆ ئەوەی ئەوان قازانج بكەن دەست لە هەموو شتێك هەڵگرین بۆ بەرژەوەندیی چەند كەسێك. تۆ ئەگەر نیشتمانت دەوێ، هەرچی بازرگان گوتی پێچەوانەكەی بكە، ئەوە ڕێی راستت گرتووە.

ئەم سووری و عێراقییانە هەڵاوسانێكیان لە كوردستان و بە تایبەت هەولێر دروست كردووە، خەڵكەكەی خۆمان باجەكەی دەدات، نە كاری دەست دەكەوێ، نە شاگردی و نە دەشتوانێ لە كافێیەك تۆزێ پشوو بدات، لەبەر نەعل لەپێ و شۆرتلەبەری عێراق و ڕەشوڕووتی سووری و كولتوورە نامۆكانیان، ئەوان ڕوو بكەنە هەركوێ شوێنەكە دەكەن بە ژەهر و لە سایەیاندا خەریكە لە كوردستان غەریب دەكەوین.

ماوەی رابردوو حكوومەت بڕیارێكی دەكرد بەوەی 75%ی دەستی كار ناوخۆیی بێت، ئەمە پڕۆژەیەكی زۆر ستراتیجییە، هیوادارم داودەزگای خوارەوە رژد و بەهێز بن لە جێبەجێكردن و سەپاندنیدا و رەحم بە كەس نەكەن، ئەم خاكە هی خەڵكی كوردستانە و بە ڕاستیش ئابوورییەكەمان لەو ئاستەدا نییە سەتان هەزار كەس بێنە ئێرە بۆ كار. دەمەوێ بڵێم نیشتمانپەروەری لەوەدا ئەو فەرمانبەرەیە كە خاوەنكار ناچار دەكات گەنجێكی كورد بخاتە سەر كار و بەپێی یاسا دەستەبەری بكات و بڕی مووچەكەیشی شیاو بێ، تۆ لەوە گەڕێ ئەو دەیەوێ سوورییەك بە 300 هەزار كاری بۆ بكات و بە درۆ دەڵێ داهاتم نییە، ناچاری بكە 600 بدات بە كوردێك، ئەی بۆ 10 هەزار دۆلار دەدات بە كرێ ئاساییە لای، بەڵام 500 دۆلار بدات بە كوردێك خۆی بە زیانلێكەوتوو دەزانێ.

سەیركە بەنگلادیشی و لیتوانی و ئەریتری، بۆ نزمترین كار دێنە كوردستان و بە كرێی ماڵان ڕازین، بەهۆیەوە كوردستانیان لە وڵاتەكەی خۆیان خۆشتر دەوێ، بەڵام سووری و عێراقی لەگەڵ ئەوەی زۆرینەیان بوون بە ملیۆنێر بەسەر خەڵكی ناوخۆوە، كەچی وەك ماڵی دوژمن سەیرمان دەكەن و پێیان بكرێ زیانیشمان پێ دەگەیەنن، هەڵبەت قسەی من خەڵكی پیشەیی و ئەكادیمی ناگرێتەوە، زیاتر مەبەستم عەوامە. ئەمە دەمارگیریش نییە، ئەینا هەزاران ئەوروپی لێرە كار دەكەن و هیچ كێشەیان نییە، خەڵكی خاوەن كولتوور و شارستانین، بەڵام من چی لەمانە بكەم كە لە برسا و لە ترسا هەڵاتوون و دەیانەوێ ئاو بكەنە ژێر خەڵك و دەست بەسەر هەموو بازاڕدا بگرن؟ ترسناكە ترسناك.