دوا بەدوای ماراسۆنێکی دوورودرێژ، سەرۆک کۆماری عێراق هاتە هەڵبژاردن. رەنگە پێشتر هەر بابەتێک لەو بارەیەوە بنووسرایە بکەوتایەتە خانەی دژایەتی یان پشتگیری بەربژێر یان گوتارێکی سیاسییەوە و لەو ململانێیەدا ون بووایە، بەڵام ئێستە پاش دوو هەفتە، دەرفەتێکی گونجاو هاتووەتە پێشەوە بێ رق و سۆز، شەنوکەوی ئەوە بکرێ بۆ دکتۆر بەرهەم ساڵح نەیتوانی ببێتەوە بە سەرۆک کۆمار و کورسیەکەی بۆ رکابەرێک بەجێهێشت کە کەمتر ناسراوە و روانگە و گوتاری سیاسی و بەرنامەی ستراتیجیشی پێ نییە؟
لە بنەڕەتدا و بەپێی سیستم و دیموکراسی سازانی عێراق، پۆستی سەرۆکایەتیی کۆمار بە کورد دەدەرێ بۆ ئەوەی نوێنەرایەتیی گەل و دۆزی کورد لە عێراقدا بکات و ببێ بە سیمبولی کوردستان لە دامەزراوەی حوکمڕانی عێراقی فیدراڵدا. واتە دەنگی کوردە لە سیستمێکدا کە بە درێژایی 80 ساڵ کوردی چەوساندوەتەوە و دەبێ ئەم رێگر بێ لەوەی رابردوو، لە داهاتوودا روو نەداتەوە. بە مانایەكی تر، ئەو كەسە شورا و پەرژینی یەکەمی پاراستنی کورد و کوردستانە لە بەغدا و دەبێ پیلان و پلانی نەیاران و ناحەزانی ئەم ئەزموونەی هەرێمی کوردستان پووچەڵ بکاتەوە.
سەرۆک کۆمار ئەركێکی زۆر قورس و ئەستەمی لەسەر شانە و بە ڕاستیش ئەو ئەرکە بە هەموو کەس هەڵناسووڕێ. بەڵكو کەسێکی لێهاتوو و لێوەشاوە دەتوانێ ئەو ئەرکە لە ئەستۆ بگرێ. بە تایبەت كە لە ساڵانی رابردوودا حەزی تایفەگەری و خواستی دیکتاتۆری باڵی بەسەر بەغدادا کێشاوە. بۆیە ئەو کەسەی دەبێتە سەرۆک کۆمار دەبێ ئیرادە و بوێری بەرەنگاربوونەوەی ئەو خواستە دژە دیموکراسیەیشی هەبێت. واتە لە یەککاتدا توانای گەرەنتیکردنی بەشێکی گەورەی مافەکانی کوردستانی هەبێت، هاوكاتیش بەرگریکاری دیموکراسی بێت.
با لێرەوە بچین بۆ باسی دکتۆر بەرهەم و چیرۆکی پێش و پاش بوون بە سەرۆک کۆماری، ناکرێ نکوڵی لەوە بکرێت كە دکتۆر بەرهەم کەسێکی خوێندەوارە، خاوەن بڕوانامەی بەرزە و خاوەن پاشخانێکی رووناکبیری و ژێرخانی مەعریفی دیارە. پێوەندی لەگەڵ پرس و دۆزی کورددا هەبووە. بۆ ساڵانێکی دوورودرێژ نوێنەری حزبێکی گەورەی کوردیی بووە لە ئەمەریکا و نوێنەرایەتیی ئەم پرسەی لە واشنتۆندا کردووە. پاش گەڕانەوەیشی بۆ کوردستان، لەم دۆزە دانەبڕاوە.
لە هەمانکاتدا زمان زانە و وەک دیپلۆماتكارێکی لێهاتوو توانای قەناعەتپێکردنی زۆرە. تۆڕێکی پەیوەندی بەرفرەوانی هەر لە رۆژئاوا تا رۆژهەڵات هەیە و ژینگەی بەغداش بە باشی دەناسێت. لە دوای ٢٠٠٣ بە زۆری لە بەغدا بووە و میکانیزمی کار و شێوەی سیاسەت لەوێ دەزانێت.
کۆی ئەم تایبەتمەندیانە بە ڕواڵەت وای دەکرد زۆر کەس و لایەن بەوە بگەن، دکتۆر بەرهەم دەتوانێ ئەو ئەرکە قورسە راپەڕێنێت و دوای مام جەلال گڕوتینێک بۆ ئەو پۆستە بگێڕێتەوە و سەردەمی ساردوسڕی و بێ بەرهەمی ئەم شوێنە گرنگە بۆ کوردستان و تەنانەت عێراقیش کۆتایی پێ بهێنێت.
لێرەوە چیرۆکی ئەم یاداشتە دەست پێ دەکات، دکتۆر بەرهەم لە رۆژی دووی ئۆکتۆبەری 2018، واتە ئەو رۆژەی بوو بە سەرۆک تا رۆژی 13ی ئۆکتۆبەری 2022، واتە ئەو رۆژەی کۆشکی سەلامی بەجێ هێشت، بەپێچەوانەی هەموو پێشبینییەکان سیاسەتی بێدەنگی و بەرنامەی بێ رەنگی هەڵبژارد.
لە ماوەی ئەمساڵانەدا خاوەن هیچ گوتارێکی سیاسی نەبووە، هیچ جۆرە جووڵە و دەستپێشخەرییەکی رانەگەیاندووە كە دەنگدانەوەی هەبێت و ئەنجامێکی لێ شین بووبێت. لێرە تەنیا مەبەستم بۆ کوردستان نییە، بەڵكو بۆ هەموو عێراقیش هەروا بووە.
کاتی وا هەیە سەرۆک کۆمار دەتوانێ لەڕێی گوتارێکی سەرانسەری عێراقییەوە گەورەترین خزمەت بە کورد و کوردستان بکات. بۆ نموونەی لە کاتی خۆپێشاندانی رەوای تشرینییەکاندا، دەیتوانی ببێت بە گەورەترین قەڵای بەگژداچوونەوەی تایفەگەری و داکۆکیکاری دیموکراسی. دەیتوانی لەڕێی بەرپەرچدانەوەی هەوڵە تایفییەکانی بەغدا، مەودای دیموکراسی فرەوانتر بکات و گەلی کوردیش بەم جۆرە هەناسەیەکی هەڵبکێشایە، بەتایبەت دوا بەدوای رووداوەکانی 16ی ئۆکتۆبەری 2017. بەڵام هیچی نەکرد و دەنگی ئەو خۆپێشاندەرانەیشی کپ کرد و بواریشی بۆ سەرکوتکردنی ئەوان خۆش کرد.
لە پاڵ ئەم سیاسەتە بێڕەنگ و بێ دەنگەدا، دکتۆر بەرهەم لە کوردستان پەرەی بە هێڵێکی مەترسیداری سیاسەتکردن دا کە نوێنەرایەتیی هیچ گوتار و بەهایەک ناکات، جگە لە بەرژەوەندی و هەڵپەی کەسی.
دکتۆر بەرهەم بڕیار بوو لە بەغدا نوێنەر و هێمای کورد بێت و بەرگریی لە دیموکراسی و فرەڕەنگی و فرەچەشنی بکات و ئەو پۆستە بخاتە خزمەت بەرژەوەندی گشتییەوە، کەچی رێک هاوکێشەکەی پێچەوانە کردەوە و وەک پۆستێکی کەسیی مامەڵەی لەگەڵ سەرۆکایەتبی کۆماردا دەکرد.
ئەوەبوو بینیمان لە ماوەی سەرۆکایەتییەکەیدا ئەم پۆستەی خستە خزمەتی بەرژەوەندییەکانی خۆیەوە و دایبڕاند لە خێر و قازانجی گشتی و لەو پێناوەدا تۆڕێکیشی دروست کرد کە سوودمەندی ئەم دۆخە بوون و ئەوان پاساویان بۆ کار و کرداری دکتۆر بەرهەم دەهێنایەوە.
لە ماوەی ئەم یەک ساڵە کە ململانێ لەسەر پۆستی سەرۆک کۆمار هەبووە، تەنانەت دۆستە نزیکەکانی و ئەو حزبەیش بەرگری لێ دەکرد ببێت بە سەرۆک، بۆ یەکجاریش قسەیان لەسەر کارنامەکەی نەکرد، لەبەرئەوەی کارنامەکەی لە چوار ساڵی رابردوودا هیچی تێدا نەبوو شیاوی ئاماژەپێکردن بێت، تا بیکەن بە ئامرازێک بۆ ئەوەی بەرگری لێ بکەن.
ئەگەرچی خۆری دکتۆر بەرهەم لە بەغدا ئاوا بوو، بەڵام ئەو ئاوەی رژاندی، بۆ کورد زۆر مەترسیدارە و نابێ لەمە زیاتر درێژە بکێشێت. نابێ گەورەترین و گرنگترین پۆستی کورد لە بەغدا دابماڵرێ لە خواستی کوردستانی و ببێ بە دەزگایەک بۆ دەستەبەرکردنی خواستی کەسی و بەرژەوەندی توڕێکی بچکۆلانە کە نوێنەرایەتیی هیچ گوتار و تێگەیشتن و دوورەدیمەنێکی سیاسی کوردستانی ناکەن.
ئێستە کاتی ئەوەیە لەمبارەیەوە زیاتر قسە بکرێت و لە گۆڕەپانی سیاسی کوردستاندا ئەم باسە بوروژێنرێت، نەک ئەوەی تا چوار ساڵیتر سەری لێ بنێینەوە. دەبێ هەر لە ئێستەوە ئەم بابەتە باس بکرێ، کورد چۆن سەرۆک کۆمارێکی دەوێت و سەرۆک کۆماری ئایدیاڵ یان ستانداری کورد کێیە و چۆن دەبێت هەڵبژردرێ؟.
هەر جۆرە کەمتەرخەمی و پشتگوێخستنێک دەرفەتی زیاتر دەبەخشێت بە بەغدا و دراوسێ و زلهێزە نێودەوڵەتییەکان کە هەڵبژاردنی سەرۆک کۆمار لە دەستی کورد دەربێنن و خۆیان بە دڵی خۆیان مامەڵەی پێوە بکەن و لە ئەنجامدا وەک گرێبەست کەسێک هەڵبژێرن تەنیا سوود بە ئەوان بگەیەنێت و بەناوی کوردەوە رەوایەتی بەو بڕیارانە بدات كە دژی بەرژەوەندییەکانی گەلی کوردستانن.
وەک قسەی کۆتایی، سەرۆکایەتیی کۆمار دوای مام جەلال بووە بە خاڵی لاوازی کورد، هیچیش دوور نییە لەم خولەیشدا هەمان سیناریۆی پێشوو دووپات ببێتەوە. بەڵام کورد ئەگەر بیەوێ دەتوانێ ئەم رەوتە بپسێنێ و لە شوێنێکدا بیوەستێنێ و بۆ جارێکیتر بیگێڕێتەوە بۆ رێچکەی تەندروستی خۆی.