ئاكرێ ئێكه ژ وان ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ كو بناڤوده‌نگه بۆ به‌رهه‌مئینانا هه‌موو جورێن سماقێ ژ روویێ چه‌ندایه‌تی و چونایه‌تی ڤه، رێڤه‌به‌رێ چاندنا ئاكرێ ژی دیاركر كو باله‌فرێن توركیا كارتێكرن ل رێژا سماقێ كریه و كۆرۆنایێ ژی ل بهایێ وێ.
بهایێ وێ ل سالێن بوری كێمتره ژ به‌ركو هه‌ر ل نافخوه دهێته فروتن
سه‌میع سه‌دیق، وه‌لاتیه‌كێ ده‌ڤه‌را دینارتێ یه و رێژه‌ییه‌كا باش یا سماقێ به‌رهه‌مئینایه بۆ "وشه" گۆت، سماق ئێكه ژ به‌رهه‌مێن هاڤینی و سالانه ب رێیا فروتنا وێ ئه‌م داهاته‌كێ ده‌ستخوڤه دئینین.
زێده‌تر گۆت "به‌رهه‌مێ سماقێ ئه‌ڤ ساله باشه و ئه‌گه‌ر ژی دزڤریت بۆ كه‌شوهه‌واییه‌كێ گونجایی، به‌لێ جهێ داخێ یه بهایێ وێ ل سالێن بوری كێمتره ژ به‌ركو هه‌ر ل نافخوه دهێته فروتن، سالێن بوری دچوو سوریا و پارێزگه‌هێن عیراقێ ژی"
نه‌شوان زێباری، ئه‌و ژی وه‌لاتییه‌كێ ده‌ڤه‌را دینارتێ یه بۆ "وشه" گۆت، سماقا دینارته ب گشتی باشترین جورێ سماقێ یه ل هه‌رێما كوردستانێ و هاتیه تاقیكرن ژ رویێ جور و شێوه‌ی ڤه و ل پرانیا گوندان دهێته چاندن.
زێده‌تر گۆت "ئه‌ڤ ساله من دوو ته‌ن و نیڤ یێن سماقێ به‌رهه‌مئینایه، هه‌تا نوكه هێشتا من نه فروتیه ژ به‌ركو بهایێ وێ كێمه و چاڤه‌رێ دكه‌ین كو ب بهایه‌كێ بلندتر بفروشین"
ئه‌حمه‌د جه‌میل، رێڤه‌به‌رێ چاندنا ئاكرێ ل بارا سماقا ئه‌ڤ ساله یا ده‌ڤه‌را ئاكرێ بۆ "وشه" گۆت، ئه‌ڤ ساله ل سنوورێ ده‌ڤه‌ردارییا ئاكرێ دوو هزار و 800 ته‌نێن سماقێ هاتینه به‌رهه‌مئینان.
زێده‌تر گۆت "به‌رهه‌مئینانا پرانیا رێژه‌یا سماقا ده‌ڤه‌را ئاكرێ دكه‌ڤیته سنوورێ ناوچه‌دارییا دینارته ب شێوه‌یه‌كێ ل هه‌موو گونده‌وارێن دینارته هه‌یه و هاتیه چاندن، ب گشتی ل ده‌ڤه‌را دینارته 11 هزار و 500 دونه‌مێن عه‌ردی ب چاندنا سماقێ هه‌یه"
ناڤبری دیاركر ژی كو باله‌فرێن توركیا ل هنده‌ك گوندێن دینارته كارتێكرن ل سه‌ر رێژا به‌رهه‌مئینانا سماقێ هه‌مبه‌ری سالێن بوری كریه و ڤایرۆسا كۆرۆنایێ كارتێكرن ل بهایێ سماقێ كریه، ئه‌ڤه زێده‌باری هنده‌ك جورێن نه‌خۆشیان و گورانكاریێن كه‌شوهه‌وای ژی كارتێكرن ل سه‌ر سماقێ كریه و زێده‌تر ژی گۆت "ئه‌ڤ ساله بهایێ كیلویا سماقێ ب دوو هزار و 250 دیناران بۆ خوارێ دهێته فروتن، داكو سماقا ده‌ڤه‌رێ هه‌موو ب شێوه‌ییه‌كێ باش و گونجای بهێته فروتن و زیان ب جوتیار و ره‌زڤانان نه‌كه‌ڤیت، پێشتر بریار بوو دوو كارگه‌هێن سماقێ بهێنه دروستكرن و جهـ ژی بۆ هاتبویه دیاركرن، به‌لێ جهێ داخێ یه ژ ئه‌گه‌رێ قه‌یرانێن دارایی نه‌هاتنه چێكرن، ژلایه‌كێ دنڤه دڤێت رێ ب هاورده‌كرنا سماقا ده‌ڤه‌را ئاكرێ بهێته‌دان مینا سمالێن بوری ب تایبه‌تی بۆ سووریا و عیراقێ، به‌لێ ژ ئه‌گه‌رێ شه‌ر و ئالوزیان و كۆرۆنایێ وه‌كو پێدڤی ناچیت و زێده‌تر ل نافخوه دهێته فروتن"
ئێك ژ ئاریشه‌یێن سه‌ره‌كی یێن نه‌بونا بهایێ سماقێ وه‌كو پێدڤی دزڤریت بۆ نه‌بوونا كارگه‌هێن مه‌زن یێن هێرانا سماقێ ل ده‌ڤه‌رێ، ئه‌ڤه زێده‌باری وێ یه‌كێ كو هنده‌ك كارگه‌هێن بچوك ل ده‌ڤه‌رێ هاتینه‌دانان، به‌لێ ب گوره‌ی خواستا خه‌لكی نینه و نه‌شێن هه‌موو به‌رهه‌می وه‌ربگرن.
كرمانج چالی، خودانێ كارگه‌ها چالی یا هێرانا سماقێ دیاركر كو ئه‌وان ئه‌ڤه نێزیكێ سێ سالایه كارگه‌هه‌كا هێرانا سماقێ دانایه و سالانه رێژه‌ییه‌كا سماقێ ل گونده‌وارێن ده‌ڤه‌را زێبارێ وه‌ردگرن و بۆ "وشه" گۆت، هه‌بوونا كارگه‌هێن سماقێ ل ده‌ڤه‌رێ گرنگییه‌كا زۆر هه‌یه، به‌لێ ئه‌و كارگه‌هێن ل ده‌ڤه‌رێ هه‌یی هه‌ر ئێك ژ وان رێژه‌ییه‌كا بچوك وه‌ردگرن.
زێده‌تر گۆت "كارگه‌ها چالی یا هێرانا سماقێ، سماقا زێباری و دینارته وه‌ردگریت و دهێریت و دكه‌تن دناڤا كیسان دا و ره‌وانه‌یێ پرانیا بازارێن كوردستانێ دكه‌ت، به‌رهه‌مه‌كێ نایاب و گرنگه و ب گوره‌ی ستاندارێن جیهانی و ساخله‌م هاتیه چێكرن"
ب گوره‌ی داتایێن نافخوه، هه‌ر گونده‌كێ ده‌ڤه‌را دینارته دناڤبه‌را 500 بۆ 200 ره‌زێن سماقێ هه‌نه، تنێ ل دینارته نێزیكێ 80ێ گوندان سماق هه‌یه، ئه‌ڤه زێده‌باری گونده‌وارێن ناوچه‌دارییا بجێل.