میدیاکانی شیعە کردە تیرۆرستیەکەی کەرکووک دەقۆزنەوە

کەرکووک ماوەی دوو رۆژە داعش کردەیەکی تیرۆرستی تێدا ئەنجامدا، بۆ ئەوەی ترس و شۆک بڵاو بکەنەوە لە ناو پارێزگەکەدا، وەک بەرپرسانی تەناهی لە کەرکووک ئاماژەیان پێداوە ئەو کردەیە بۆ ئەوەیە پەستانێک دروست بکەن و جەختی هێزەکان لەسەر موسڵ کەمبکاتەوە.

بەڵام لەلایەکی ترەوە هەندێک هێزی لۆکاڵی شیعە مەزهەبی بۆ ئامانجێکی مەزهەبی و سیاسی خۆیان دەگوازنەوە و کارگێڕی ناوەندی شیعەش بەهەمان ئاراستە لێدوان بڵاو دەکاتەوە.

لە کاتی بەڕێوەچوونی پرۆسەی بەرەنگار بوونەوەی داعشەکانی کەرکووک، دروست بوونی جموجوڵی میدیای حەشدی شەعبی، ئەکادیمیەکانی کوردستان پێشبینی ئەو پلانە دەکەن هەر کەس لای خۆیەوە، رای خۆی بڵاو دەکاتەوە.

کاردۆ کەریم مامۆستای زانکۆ و زانستە رامیاریەکان، لە کاتی بەڕێوەچوونی پرۆسەی پاککردنەوەی کەرکووک، لە تۆڕی کۆمەڵایەتی دەنوسێت، هاتنی سوپای عێراقی بۆ ناو کەرکووک زۆر لە داعش مەترسیدارترە، ئەمانە هێزێکی شیعە مەزهەبن، کارو رۆڵیان بریتیە لە فراوانکردنی جوگرافیای شیعیزم لە ناوچەکەدا وە لە هەمان کاتدا ئەم هێزە شیعە مەزهەبە بە ئەجندایەکی دەرەکی ئەبرێن بەڕێوە، پاش لە ناوبردنی ئەم چەند چەکدارەی داعش لەناو کەرکووک، ئایا گەرەنتی چییە بۆ چوونە دەرەوەی ئەم هێزە شیعانە لە کەرکووکدا؟

هەردی مەهدی، مامۆستایەکی تری زانستە رامیاریەکانە، چەند کاتژمێر پێش بڵاوبوونەوەی هەواڵی هاتنی سووپای عێراق و حەشدی شەعبی لەسەر تۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبووکی خۆی نوسیویەتی، لە ئەنجام و "سودمەند"ەکانیەوە هێرشەکانی سەر کەرکووک بخوێنرێتەوە، فەرامۆشکردنی بەرپرسانی پلەیەکی کەرکووک و هەندێ لایەن رووندەکاتەوە. هاتنەناوەوەی ئەو هەموو داعشە موئامەرەیەکی پێچەوانەی لێدەخوێنرێتەوە.

لە درێژەی نوسینەکەدا دەنوسێت، هیوادارم هەوڵ و پاساو نەبێت بۆ گێڕانەوەی دەسەڵاتی ناوەند و داواکردنی هێزە جۆراوجۆرەکانی بەغدا و بەشێک نەبێت لە کارەساتەکانی بلۆکبەندی.

ماوەی چەند کاتژمێرێکە، دەزگە میدیاییەکانی سەربە گرووپە شیعە چەکدارەکانی ناو حەشدی، کەوتوونەتە بڵاوکردنەوەی هەواڵ و بابەتی تایبەت بە کەرکووک و وای نیشان دەدەن کەرکووک پێوویستی بە هێزی زیاترە، لە هەواڵێکی مەدا پرێس هێرشە تیرۆرستیەکە بە (غەزوە) ناو دەبات، وەک کردەوەی تیرۆرستی نایناسێنیت و دەڵێت کەرکووک بووەتە مەترسی بۆ پارێزگەکانی دەورووبەری.

هەر لەکاتی بەڕێووەچوونی پرۆسەکەی دژی داعشەکانی کەرکووک، سەرۆکی ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق، حەیدەر عەبادی، فەرمانی کردووە بە ناردنی هێزی زیاتر بۆ کەرکووک، ئەوە لە کاتێکدابووە هیچ هێزێکی عێراقی لە کەرکووکدا نیە و بە تەواوی لەلایەن پێشمەرگەوە پارێزگاری لێدەکرێت.

شرۆڤەکارانی سیاسی، ئەوەیان راگەیاندوە، حەشد شەعبی لەلایەن شیعەکانی عێراقەوە دروستکراوە، لەسەر هەمان بیرۆکە ئەو چەکدارانە دروست کراون، کە ئێران بیرۆکەی سەرەکی ئەو شێوە چەکدارەییەی لە بەڕێوەبردووە، بەپێی ئاماژەکان عێراق دەکەنە "دیکتاتۆریەتی سەربازی"

دیکتاتۆریەتی سەربازی، مانای کۆنترۆڵکردنی رەهای دەسەڵاتی سەربازی لە دەوڵەتێکدا بەسەر هەموو شتێکدا لە رووی سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتیەوە.

دیکتاتۆریەتی سەربازی، زۆرترین جۆری دیکتاتۆریەتە کە توندوتیژی تێدایە لە جیهان و بەهێزکراوە، بەهێزترین هێز دادەنرێت کە دەوڵەتی کۆنترۆڵی کردووە، بەخشینی هەموو ئامرازەکانی کۆنترۆڵ کردنی وڵات بە هێز یان هەڕەشە بەهێزی رەها.

لە ناوچە سونە مەزهەبەکان دوای کۆنترۆڵکردنەوەیان لە دەستی داعش ئەو توانیان ئەنجامەکانیان بە دەستبهێنن، بە بڵاو کردنەوەی ترس و دڵەڕاوکێی لە ناوهاوڵاتیاندا.

بەڵام بوونە جێگەی رەخنەی رێکخراوە جیهانیەکانی چاودێری مافی مرۆڤ و بە تاوانی جەنگ و پێشێلکاری دژی هاوڵاتیانی مەدەنی تۆمەتباریان کردن.

لەو سەروبەندەدا، لە پلانی رزگار کردنەوەی موسڵ، ئەو رێکخراوانە و هێزەکانی سوپای ئەمەریکاش رەزامەندیان نەدا بەشدار بن لە پرۆسەی رزگار کردنەوەی موسڵ بەشداری بکەن.

بەڵام حەشدی شەعبی نیگەرانی خۆیان لەو بڕیارەی ئەمەریکا و پێشنیارەکانی رێکخراوەکانی نێودەوڵەتی تایبەت بە مافەکانی مرۆڤ دەکەن.

رۆژی هه‌ینی 21 تشرینی یه‌كه‌م/ئۆكتۆبه‌ر له‌ رێی بازگه‌ی مه‌كته‌ب خالید و سنووره‌كانی باشوور و رۆژئاوای كه‌ركووكه‌وه‌ به‌گوێره‌ی لێدوانی به‌رپرسانی ئاسایش، چه‌كدارانی رێكخراوی تیرۆریستی داعش هاتوونه‌ته‌ نێو كه‌ركووك و به‌ چه‌ند گه‌ڕه‌كێكی شاره‌كه‌ بڵاو بوونه‌وه‌ و له رۆژئاوای كه‌ركووكیش چوونه‌ نێو شاره‌دێ دوبس و هێرشیان كرده‌ سه‌ر وێستگه‌ی كاره‌با و 51 كه‌سیان لێ شه‌هید كرد.

ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌كان له‌گه‌ڵ تیرۆریستان له‌ گه‌ڕه‌كه‌كانی یه‌كیحوزه‌یران و دۆمیز و واسیت و تسعین و چه‌ند گه‌ڕه‌كێكی تر به‌رده‌وام بوون، به‌ڵام هاووڵاتییانی كه‌ركووك ده‌ستیان كرده‌ چه‌ك و به‌نێو كۆڵانه‌كان بڵاوه‌یان كرد و رێگریان له‌وه‌ كرد تیرۆریستان به‌ ته‌واوی ڕه‌وشی شاره‌كه‌ بشێوێنن، دواتریش هێزی پێشمه‌رگه‌ له‌ هه‌ولێر و سلێمانییه‌وه‌ گه‌یشتنه‌ شاره‌كه‌ و توانیان كه‌ركووك كۆنتڕۆڵ بكه‌نه‌وه‌.

كه‌ركووك یه‌كێكه‌ له‌ پارێزگاكانی باشووری كوردستان و زۆرینه‌ی هه‌ره‌ زۆری دانیشتووانی كورده‌ و شارێكی ده‌وڵه‌مه‌نده‌ به‌ سامانی نه‌وت، دوای رووخانی به‌عس به‌ ماده‌ی 140ی ده‌ستووری هه‌میشه‌یی عێراق چاره‌سه‌ر بۆ ئاسایی كردنه‌وه‌ و قه‌ره‌بووكردنه‌وه‌ و راپرسی له‌ شاره‌كه‌ دانرا بۆ ئه‌وه‌ی خه‌ڵكی شاره‌كه‌ بڕیار له‌وه‌ بده‌ن كه‌ دێنه‌وه‌ سه‌ر هه‌رێمی كوردستان یان له‌گه‌ڵ به‌غدا ده‌مێننه‌وه‌، به‌ڵام حكوومه‌ته‌كانی عێراق ده‌ستووری ده‌نگ له‌سه‌رداویان جێبه‌جێ نه‌كرد، دوای هاتنی رێكخراوی تیرۆریستی داعش ناوچه‌ عه‌ره‌بییه‌كانی باشوور و رۆژئاوای كه‌ركووك كه‌وتنه‌ ده‌ست تیرۆریستان و سوپای عێراقیش له‌ شاره‌كه‌ رایكرد، به‌ڵام هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان گه‌یشتنه‌ شاره‌كه‌ و رێگریان له‌ پێشڕه‌وی تیرۆریستان كرد و ئێسته‌ش ته‌واوی سنووره‌كانی باشوور و رۆژئاوای كه‌ركووك پێشمه‌رگه‌ی كوردستان لێی بڵاوبوونه‌ته‌وه‌ و ده‌یپارێزن.