ئیدریس مەلا موستەفا بارزانی، ب وێنەییەکێ بێگەرد یێ مەلا موستەفا بارزانی دهێتە نیاسین و هەموو تایبەتمەندیێن بارزانی د ئیدریس دا دهاتنە دیتن، ئەڤە گوتنا سەروک بارزانی بوون سەبارەت ئیدریس بارزانی، ژبەرکو ئیدریس بارزانی ل بەر دەستێ بارزانی هاتیە پەروەردەکرن و پێشمەرگایەتی و شورشگێر و خەباتکاری ژ بابێ خوە فێربویە، لەوا دەمێ ئیدریسی وەغەرکری، کوردستان ب مرنا وی شوک بوون، ل پرانیا دەڤەرێن کوردستانێ شینی و بەهی بۆ هاتە دانان، ل دەڤەرا بەهدینان بەهیا وی ل گوندەکێ دەڤەرا رێکان یا گرێدایی ناحیا شێلادزێ هاتبویە دانان، بەلێ هەتا نوکە دیروک د راستا تومارکرنا ئەڤێ روودانێ دا یا خەمسارە، بۆ هندێ جیلێ نوو تشتەکێ ژ رابردوویێ خەبات و قوربانیدانا باب و کالێن خوە بزانن و ئێدی ئەڤ روودان ل بەرچاڤێن خەلکی نەمرن، مە دیدارەک ل گەل پێشمەرگە میکائیل عەبدولکەریم شاجی/ ڕێکانی کریە، ئەو کەسێ ل سەر ئاستێ دەڤەرا بەهدینان بەهی بۆ ئیدریس مەلا موستەفا بارزانی دانایی.
مام میکائیل عەبدولکەریم شاجی/ ڕێکانی، پێشمەرگەیێ هەردوو شورەشێن ئیلون و گولانێ دیارکر کو هەر ژ زاروکینیێ هەستا نەتەوەیی و نیشتمان پەروەری ل دل و دەرونێ وی دا دروست بویە و د قادا خەبات و قوربانیدان و بزاڤا رزگاریخوازیا کوردستانێ دەست ب پێشمەرگایەتی و شورەشێ کریە و گوت، کوردینی و پێشمەرگایەتی د روژێن سەخت و گران دا بورییە، لەوا د گەنجاتی و ژیێ پێگەهشتنا خوە دا وەکو پێشمەرگە مە دەست ب خەبات و بزاڤا رزگاریخوازی کر مل ب ملێ هەموو پێشمەرگە و خەباتکارێن وی دەمی، سوپاس بۆ خودێ بەرهەمێ قوربانیدان و خوینا شەهیدان کوردستان گەهشتە کنارێ ئازادیێ و پێشکەفتنێن باش بخوڤە دیتنە.
سەبارەت دانانا بەهیا ئیدریس بارزانی ل دەڤەرا رێکان، ناڤبری گوت، وەغەرکرنا ئیدریس مەلا موستەفا ل وی دەمی رۆژەکا نەخوش و کارەسات بوو، گری و شینی ئێخستە د دلێ هەر کوردەکێ نیشتمان پەروەر دا، ژبەرکو ئیدریس بارزانی خەباتکار و سەرکردەییەکێ هەرە دیار و بەرچاڤ بوو د بزاڤا رزگاریخوازی و شورەشێن کوردی دا ب تایبەتی شورەشێن بارزان و ئیلون و گولانێ، زێدەباری کو رولەکێ گرنگ هەبویە د بەرەیی کوردستانێ دا، دیسان ئیدریس بارزانی رولەک هەری بەرچاڤ هەبویە د ئاشتەوایا جڤاکی و سیاسی و هەتا ژینگەهی ل کوردستانێ و دەڤەرێ، لەوا وەغەرکرنا وی رەنگڤەدانەکا نەرێنی ل سەر بزاڤ و چالاکی و دل و دەرونێ خەلکی ژی درۆست کر.
زێدەتر گوت، دەمێ ئیدریس بارزانی وەغەرکری ل وی دەمی مالا مە ل گوندێ شاجا یا سەر ب دەڤەرا رێکان بو، بەلێ ئەز ل وی دەمی چوبومە گوندێ چالیێ ل مالا شعبان هرنی دەڤەرا زێبارێ بو کارەکێ بازرگانیێ، ب شەڤ ماینە وی گوندی، سپێدێ ئەم ژ خەو رابوین و هەتا مە تێشت خواری بویە دەمژمێر ٨ێ سپێدێ، کورێ ئەوێ مالێ بناڤێ رشید هەرنی نوکەژی دژیانێ دایە، رادیویا ئێزگێ دەنگێ کوردستانێ هەلکر، مخابن نوچەییەک هاتە بەلاڤکرن و تیدا دیارکر کو ئیدریس بارزانی وەغەرکریە، دەمێ مە گوهـ ل نوچەیی بوی ئەم شوک بوین و زور دلگران بوین، و رێیا گوندێ شنیێ گرتەبەر، هەتا گەهشتین بویە نیڤرۆ، ل وێرێ مە فراڤین خوار، پاشی هاتینە سەر رووبارێ زێی مەزن ل نێزیک گوندێ هردان ب کەلەکێ دەربازێ لایێ دەڤەرا گوندێ شنیێ بوین، دوو کەس بناڤێ ئوسمان سیتەی و عبداللە اسماعیل سیتەی. هاتنە گوندێ شنیێ نامەک دایە دەست من و گوت، ئەڤ نامە بوتە هاتیە ب تایبەت، من چ ژ خواندن و نڤیسانێ نەدزانی، لەوا من داخواز ل کەسەکێ باوەر پێکری کر بۆ من ئەوێ نامێ بخوینیت و گوت، نامە ل جهەکێ بلند هاتیە و تێدا ددەت دیارکرن ب زویترین دەم ڤەگەریە ڤە گوندی، ئانکو گوندێ شاجا بو کارەکێ فەر، بومە نەگوت کا چ کارە، لەوا ئەز ژی بلەز هاتمە لایێ دەرێ گەلیێ بالندا ل دەریێ نیڤا چیایێ بالندا و ل چەمێ سیتەیان ل رووبارێ شین دەربازێ گوندێ سیتە بوم ژبەرکو ل وی دەمی عەسکەرێ رژێمێ ل سیریێ هەبو و ب نهێنی ئەز هاتم داکو کەس نامێ ژی ل گەل من نەبینیت، پاشێ کەسەکێ بناڤێ عەمێ باوانی ترومێلەکا خالێ وی ب ناڤێ عیسا دگەل بوو، ب ترومبێلا وی ئەز گەهاندمە گوندێ رێنجبراخە و بویە مەغرەب، مێهڤانێ عبید عمر رێنجبراخە بووم، پاشی ئەز چوم داکو بگەهمە مال ل گوندێ شاجا و سوپاس بو خودێ ئەز ب سلامەتی گەهشتم مال ب درەنگی شەف.
ل دەمێ گەهشتنێ چ روودا؟
میکائیل شاجی دبێژیت، دەمێ ئەز گەهشتمە مال، من دیت کو زور خەلک ژ هەموو ئاستان ل مالا مە یێن کوم بوین، دەستپێکێ من هزرکر شەرەکێ جڤاکی دروست بویە یان ئێکێ گوندی یێ مری، بەلێ پاشێ بومە دیاربوو کو ئەڤ هەموو خەلکە ژ بەر وەغەرکرنا ئیدریس بارزانی یێن هاتینە مالا مە، ل مالا مە سەرکردە و بەرپرس و پێشمەرگە و کەسایەتیێن سیاسی و لەشکەری و جڤاکی هەموو بەرهەڤبون، بەلێ پاشی چەند کەسەکێن پلەدار ژ وانان عەلی تێلی ، جەمال قەدشی، شەعبان ماهر، زوبێر کەژو و چەندین کەسێن دی کو ناڤێن وان هەموان ناهێنە بیرا من، گوتە من دێ شێی هێیە سەر بانی،ئەز چووم ئەوان گوتە من، مە ئنیەتە بەهیا ئیدریس بارزانی بدانین مالا هەوە، ئەرێ دێ شێی ئەڤێ بەرپرسیارەتیێ ب ستویێ خوڤە گری. ل دەستپێکێ بێ دودلی من داخوازیا وان وەرگرت، بەلێ من ژ وان خواست کو بوچونا خەلکێ گوندی ژی وەربگرم، ژبەرکو رژێما بەعس ب رێیا فروکێ ل وان دەڤەرا دگەریان و هەر بزاڤەک دیتبا بوردمان دکر، من نەدخواست کو خەلک ببن قوربانێ بریارا من، لەوا پشتی مە خەلکێ گوندی راوێژکری، خەلکێ گوندی ب ئیکدەنگ پشتەڤانیا خوە بو من راگەهاند، لەوا ب هاریکاریا پێشمەرگە و وان کەسێن بەرهەڤ و خەلکێ گوندی، مە پلانەکا موکوم رێکخستی دانا بو هندێ بەهییەکا بەرفرەهـ و بێ ئـاریشە بدانین، ئەو بو پێشمەرگەی وەکو بابەتەکێ ئەمنی چوار خال دانانە رەخ و رویێن گوندی، خالا ئێکێ ل گرێ زەڤیا سێلێ روژ ئاڤا هاتە دانان، خالا دوویێ ژی ل سەرێ سالێ روژ ئاڤا هاتە دانان، دیسان خالا سێیێ ل خەلا کورێ روژ هەلات و خال چوارێ ژی : ملێ خێوکێ ل روژ هەلات، هاتە دانان، مەژی دەست ب بەرهەڤیان کر بو دانانا بەهیێ، ئەم شیاین ل روژا دوویێ یا وەغەرکرنا ئیدریس بارزانی بەهیێ بدانین ئانکو روژا ١٩٨٧/١/٣١ێ ئیدریس بارزانی وەغەرکر، مە ل رێکەفتی ١٩٨٧/٢/١ێ بەهی دانا، ئەڤ شورەشگێرێن ناڤێن وان دیار ل پێش مالا بارزان پێشوازیا وان کەسان د کر یێن دهاتنە بەهیێ کو ئەو ژی هەرئێک ژ عەلی تێلی نێروەی، حەجی عومەر شەتنسی دوسکی، حسو سیدانی، زەینەل شکر کێریادێری رێکانی، جەمال ئێسفکی قەدشی، محەمەد رەشێ بابسێفی بارزانی، تەلحە موسا هەرنی زێباری، زبیر کـەژو ئورەماری دوسکی، شەعبان ماهر سەرنی نێروەی، شەریف عەبدولرەحمان هورەی رێکانی، هاشم باقی سیتەی رێکانی، محەمەد مەم سەرنی نێروەی، عەبدوللا مشەختی رێکانی، ئەحمەد نەوروز ئامێدی، عەلی کەرەم سپێری نێروەی، خورشید محەمەد سینی نێروەی، تەحسین عوـبەید نێروەی و خەلیل هێتیتی مزویری ، و گەلەک هەڤالێن دی کو هەموو ناهێنە بیرا من، بەهی بۆ دەما سێ رۆژان ل مالا مە دانا، ل وی دەمی ئەڤ یەک هەند ژ روویێ دارایی کارەکێ ب زەحمەت بو، هەند ژی ژ روویێ رێکخستن و رێڤەبرنێ یا ب زەحمەت بوو.
بوچی مالا هەوە هاتە هەلبژارتن بو بەهیێ
میکائیل شاجی دڤی واریدا دبێژیت، مالا مە ل سەر دەمێ مەلا موستەفا بارزانی بارەگایێ پێشمەرگەی بوو و کارگێریا وێ ژلایێ پێشمەرگەی بخوە دهاتە ب رێڤەبرن، بەردەوام دناڤبەرا ٢٠ بۆ ٣٠ پێشمەرگەیان ل وێرێ دەوام دکردهاتە ب رێڤەبرن، ئەوێن بارەگا ب وەکو ئەمنی و پێشمەرگایەتی ب رێڤەدبر پێکهاتبون ژ محەمەد عەلی بناڤی بەرواری کو بەرپرسێ وان بوو، عەلی قومری بەرواری، رەمەزان رەشوو بەرواری، حەجی سادق بێدکاری بەرواری، ششعبان ئەرەدنی، شوکری ئەرەدنی، نازی زەین توتازایی نێروەی، ژبلی ڤێ یەکێ ل سەردەمێ هەردوو شورەشێن ئەیلول و گولانێ ژی مالا مە جهێ پێشمەرگەی بوو، هەر دیسان خالەکا دی مالا مە ل وی دەمی جهێ چارەسەرکرنا ئاریشەیان بوو، هەر شەر و ئالوزییەکا کەسی و گوندایەتی و جڤاکی و سکالایەک ل دەڤەرێ هەبا ل مالا مە دهاتە چارەسەرکرن، ئەگەر قەبارێ ئاریشێ یێ مەزن با دهاتە رەوانەکرن بۆ دەڤەرا بارزان، لەوا مالا مە بۆ بەهیێ هاتە هەلبژارتن.
پێشمەرگەیێ ناڤبری د درێژاهیا گوتنا خودا دیارکر ژی کو ل گوندێ سارکێ یا سەر ب دەڤەرا نێروە ژی بەهیەکا ڤەشارتی بۆ ئیدریس بارزانی هاتبویە دانان، ژبەرکو ل وی دەمی سەروک مەسعود بارزانی ل وێرێ بو، بو هندێ داکو د پاراستی بن، بەهی یا ڤەشاتی بوو، بەلێ ئەوا مە ل مالا خوە دانایی بەهییەکا ئاشکرا و گشتی بۆ ل هەموو دەڤەرا بەهدینان و گوت ژی، پشتی بەهیێ ژی بۆ دەمێ دەهـ روژان هەر مێهڤان دهاتن و نامە ژی دهاتن ب تایبەتی نامەیێن بەهیداریێ، مەژی هەموو وەرگرتن و پاشان بۆ ئالیێن شولەژێ هنارتن.
میکائیل ل ریکەفتی ١٩٤٧/٧/١ێ ژ دایکبویە و ل سالا ١٩٧٢ێ هەڤژینی پێکئینایە و پێنج کور و شەش کچ هەنە، دوو ژ زاڕوێن وی بناڤێن کازم میکائیل و سینەم میکائیل ئەنفال بوینە و ئێک ژی بناڤێ سەعید میکائیل شەهید بویە، نوکە ژی ل سەنتەرێ ناحیا شێلادزێ دژیت و ئومێدێن گەش بۆ کوردستانەکا ئازاد هەنە.