سووریا.. دوای داعش كورد جەنگی دەستەبەركردنی مافەكانی دەكات

:: PM:08:29:24/03/2019 ‌

دوای راگەیاندنی سەركەوتن بەسەر رێكخراوی داعش و كۆتاهاتنی جەنگی سەربازی لە رۆژهەڵاتی فورات، ئێستە قەبارەی هەڕەشە و مەترسییەكان بۆ سەر كورد لە سووریا زیاتر بووە و ئەوان گەیشتنە پێگەیەكی ناچار بۆ دیاریكردنی شێوەی پێوەندیان بە دەوروبەریانەوە لە حكوومەتی سووریا و رووسیای پاڵپشتی و ئەنكەرە كە بە بەردەوام هەڕەشەی لەناوبردنی قەوارەكەیان دەكات. 

دوێنێ شەموو هێزەكانی سووریای دیموكرات كۆتاهاتنی سەربازی رێكخراوی داعشیان لە سووریا راگەیاند بە ئازادكردنەوەی دوا پێگەیان لە لێوارەكانی رۆژهەڵاتی فورات لە باغووز و بەمشێوەیە لاپەڕەیەكی پێن ساڵیان لە ترس و تۆقینی قێزەوەنترین و خوێنڕێژترین رێكخراوی تیرۆریستی هەڵدایەوە. بەوەیش ئێستە رێكخراوەكە هیچ خاكێكی لەژێر دەسەڵات نەماوە لە سووریا لە دوای شكستی گەورەی لە عێراق بەر لە ساڵێك.

چاودێران پێیان وایە كە گەورەترین هەڕەشە بۆ كورد كە لەناو نەشعەی سەركەوتندا دەژین، دیاریكردنی شێوەی پێوەندییە لەگەڵ رژێمی بەشار ئەسەد كە قبووڵی بوونی قەوارەیەكی سەربەخۆی كوردی ناكات لەسەر خاكی سووریا و بەمدواییە دیمەشق ئاماژەی بۆ كرد بەوەی ئەو خاكانەی باكور و رۆژهەڵاتی سووریا بە گفتوگۆ یان بە جەنگ ئازاد دەكاتەوە، وەك پەیامێكی روون و ئاشكرا بۆ كورد كە وا خۆیان دەبینن قۆناغی دوای جەنگ وەك پێش جەنگ نابێت.

چاودێران ئاماژە دەكەن كە كورد لە سووریا دەزانن بەوەی كۆنترۆڵكردنی ناوچەكە لەلایەن ئەوانەوە رەنگە كاتی بێت، بەتایبەتی كۆتاهاتنی داعش رێگە لەبەردەم چارەسەری سیاسیانە واڵا دەكات كە رەنگە تیایدا داننانی نێودەوڵەتی بەدەست نەهێنن ئەگەر بەشێك نەبن لە خاكی سووریا و دەستكەوتەكانی ئەوان لە خۆبەڕێوەبەرییەك بە مەرجی باشتر بۆیان تێپەڕ ناكات.

بێگومان هەر شێوانی پێوەندییەكی كورد لەگەڵ دیمەشق، ئەوان راستەوخۆ دەخاتە رووبەڕووی توركیا كە چاوەڕوانی هەلێكی گونجاو دەكات بۆ جێبەجێكردنی هەڕەشەكانی بە هێرشێكی سەربازی بۆ سەر ناوچەكانیان، لەوكاتەی كورد لە پاشەكشەیەكی كتوپڕی ئەمەریكا لە سووریا ترسیان هەیە بێ فەراهەمكردنی مسۆگەری بۆ پاراستنی دۆخی ئەوان لە سووریا، بۆیە ئەوان دەیانەوێت كەناڵی گفتوگۆ لەگەڵ دیمەشق بكەنەوە وەك ئامادەسازی بۆ هەر ئەگەرێك كە پێشتریش ئەو بابەتە لەلایەن زیاتر لە سەركردەیەكی كوردی سووریا ئاماژەی بۆ كراوە. 

بەر لە چەند رۆژێكەوە بەدران چیاكرد، راوێژكاری ئەو بەڕێوەبەرییەی كورد كە باكوری و رۆژهەڵاتی سووریا بەڕێوە دەبات گوتی، سەركەوتن بەسەر داعش دەست پێكردنی قۆناغێكی نوێیە، بۆیە دەست پێكردنی گفتوگۆ لەلایەن دیمەشقەوە لەگەڵ كورد ئێستە زۆر پێویستە و تۆپەكەش لە یارگەی رووسیا و دیمەشقدایە.

ئێستە رووسیا هانی كورد دەدات بۆ هەنگاونانی كردەنی بە ئاراستەی دیمەشق، ئەوەیش لە سۆنگەی دیدی ئەوان بەوەی پێویستە هەموو خاكی سووریا بگەڕێتەوە ژێر كۆنترۆڵی دیمەشق كە ئەوە رێگە لەبەردەم مانەوەی هێزەكانی ئەمەریكا لەلایەك دەبەستێت و مەترسی و پاساوەكانی توركیایش نایەڵێت لەبارەی بوونی هەڕەشەی كورد بۆ سەر توركیا لەسەر سنوورەكانی. لێرەدا بەدوور نازانرێت كە ئەو هەڵوێستەی رووسیا هاوئاهەنگ بێت لەگەڵ واشنتن بۆ گەیشتن بە سازانێك بۆ كەمكردنەوەی دەسەڵاتی توركیا و ئێران بەیەكەوە لە سووریا، بەتایبەتی كاتێك ئەمەریكا ناتوانێت لێدوانە دەمارگیرییەكانی رەجەب تەیب ئەردۆغان لەبیر بكات لەدژی بوونی سەربازی ئەمەریكا لە رۆژهەڵاتی فورات. 

سەرەڕای ئەو خۆبەزلگرتنەی دیمەشق لەو بارەوە، بەڵام ئامادەیە بە پەلە دەست بە وتوێژ بكات لەگەڵ كورد، چونكە خواستی رووسیایە كە باشترین رێگایە بۆ راكێشانی بەڕەكە لەژێر پێی ئەردۆغان، جیا لەوەی ناوچەیەكی دەوڵەند بە نەوت لە رۆژهەڵاتی فورات بۆ دیمەشق دەگەڕێنێتەوە، لەوكاتەی راپۆرتەكان ئاماژە دەكەن كە 90%ی سامانی نەوتی سووریا و 45%ی بەرهەمی گازەكەی لەدەستی هەسەدەیە، جیا لە چەند بەنداوێك لەسەر رووباری فوڕات.

لەو كاتەی حكوومەتی سووریا پێشتر ئامادەیی خۆی بۆ گفتوگۆكردن لەگەڵ كورد پێشان داوە، هەسەدە لە دوای بڕیارەكەی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمەریكا بۆ پاشەكشەكردنی هێزە سەربازییەكانی لە سووریا هەوڵی دا گفتوگۆكردن لەگەڵ دیمەشق زیندوو بكاتەوە لە ترسی ئەوەی توركیا هەوڵی پڕكردنەوەی شوێنی ئەمەریكا بدات، بۆیە كەناڵەكانی گفتوگۆی لەگەڵ دیمەشق كردەوە.

لەو كاتەی شارەزایان وای دەبینن كە رەنگە ئەو جەنگە سەختەی كورد لەدژی گرووپە تیرۆریستییەكان كردیان و كۆتاییان بە بوونی سەربازی داعش لە سووریا هێنا، ئەوان لە جەنگێكی لاوازكردنی درێژخایەن لەلایەن ئەو گرووپانەوە تێوەبگلێن وەك ئەوەی لە عێراق هەیە، كورد خۆی لەبەردەم ئەزموونێكی نوێدا دەبینێتەوە كە چۆن دۆخەكە بۆ بەرژەوەندی خۆی بقۆزێتەوە و بتوانێت مافەكانی لە دەستووری نوێی ئەو وڵاتە بچەسپێنێت. 

دوێنێ مەزڵووم كۆبانی، فەرماندەی گشتیی هێزەكانی سووریای دیموكرات لە بەیاننامەیەكدا لە میانەی كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانی لە كێڵگەی عومەری نەوتی رای گەیاند، داوا لە حكوومەتی ناوەند لە دیمەشق دەكەین كە بایەخ بە پرۆسەی گفتوگۆ بدات و دەست بە هەنگاوی كردەنی بكات بۆ گەیشتن بە چارەسەرێكی سیاسی لەسەر بنەمای داننان بە خۆبەڕێوەبەری هەڵبژێردراو لە باكور و رۆژهەڵاتی سووریا و قبووڵكردنی تایبەتمەندی هێزەكانی.

زیاتر گوتی، بە رای گشتی رادەگەیەنین كە قۆناغێكی نوێ لە جەنگی دژ بە تیرۆرستانی داعش دەستی پێ كردووە بەمەبەستی لەناوبردنی تەواوەتی بوونی نهێنی سەربازیانەی رێكخراوەكە و شانە نوستووەكانی كە تا ئێستەیش مەترسی گەورەن بۆ سەر ناوچەكانمان و دنیا بەگشتی. كۆبانی دووپاتی كردەوە، هەروەها داوا لە توركیا دەكەین كە خاكی سووریا جێبێڵن، بەتایبەتی ناوچەی عەفرین كە ناوچەیەكی كوردییە.  

 



وشە - مه‌حموود ئیسماعیل