عێراق لەلایەن ئەمەریكاوە لە سەدام حوسێن رزگار كرا، دواتر بەشێكی عێراقییەكان ئەو هێزە رزگاركەرەیان كردە هێزێكی داگیركار و جەنگیان لە دژی كرد و زیانی گیانی گەورەیان لێ دا، ئەوەش وای كرد ئەمەریكا چاو بە بوونی لەو وڵاتەدا بخشێنێتەوە و سوپاكەی بكێشێتەوە، بەڵام دەروازەیەكی بۆ هاتنەوەی بۆ داهاتوو جێهێشت كە رێككەوتننامەی چوارچێوەی ستراتیجی بوو، ئێستەش لە سایەی نائومێدی و نەبوونی متمانە بەیەكتر، پێكهاتەكان چۆن سەیری گەڕانەوەی ئەمەریكا و كارابوونەوەی دەكەن لە گۆڕەپانە جیاجیاكانی عێراق، بەتایبەتی دوای هاتنی دۆناڵد تڕەمپ بۆ دەسەڵات.
ئەمەریكا بەگوێرە رێككەوتنی ستراتیجی لە عێراق ساڵی 2011 كشایەوە و تەنیا گەورەترین باڵوێزخانەی خۆی لە عێراق كردەوە، بەڵام لەمساڵ 2017 كە ترەمپ بوو بە سەرۆك، ئەو وڵاتە بە كارایی هاتووەتەوە ناو عێراق و دەیەوێ لە داهاتوو خۆی قسەكەری یەكەم بێ.
لەوبارەوە ئەشواق جاف پەرلەمانتاری كورد، بە"وشە"ی راگەیاند، ئەوكات گوتمان بوونی ئەمەریكا بۆ پاراستنی ئاسایشی عێراق پێویستە، ئەوكات هێزێك هەبوو دژی ئەوە قسەیان كرد و بینیمان كە لە سایەی ئەوەدا عێراق چی لێ هات و چۆن دۆخی تەناهی تێك چوو، بۆیە دەرچوونی ئەمەریكا لە عێراق هەڵە بوو، بەڵام ئەگەر ئەمەریكا بێتەوە پرسیارەكە ئەوەیە ئەگەر بە چ پڕۆژەیەك دێتەوە، بەگشتی وەك خۆم بە باشی دەزانم بگەڕێتەوە بەمەرجی گەڕانەوەی بە پلانێكی تۆكمە.
جاف زیاتر گوتی "وەك چۆن ئەمەریكا یەكێكە لە وڵاتانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژبە داعش، ئاوایش پێویستمان پێیەتی بۆ بنبڕكردنی گەندەڵی لە وڵات و ئاوەدانكردنەوەی ئەو ناوچانەی لەسەر دەستی رژێمی بەعس و تیرۆریستانی داعش وێران كراون".
"ئێستە عێراق بووەتە گۆڕەپانی یەكلاكردنەوەی كێشەی وڵاتانی دراوسێ، راستە پێشتر ئەوە هەبوو، بەڵام بەو شێوەی ئێستە نا، بۆیە گەڕانەوەی ئەمەریكا پێوەست بە پلانەكەیەوە گرنگە رای بگەیەنێت و ئەوكات ئەو دەستوەردانە دەرەكییەی لە عێراق هەیە بەپێی رێككەوتنی هەردوو حكوومەتی عێراق و ئەمەریكا بۆ پاراستنی سنوورەكان و ئاسایشی نەتەوەیی عێراق كەم دەبێتەوە و كاریگەریی لەسەر پرۆسەی سیاسی دەبێت لە عێراق كە ئێستە فەرمانڕەوایی لەو وڵاتە زۆرینە لەسەر كەمینەیە و لە واقیعدا ئەوەی هەیە سیستەمی ناوەندییە" جاف وای گوت.
ئەو پەرلەمانتارە دووپاتی كردەوە كە دوای 13 ساڵ لە نەمانی بەعس كەچی هێشتە كورد مافەكانی خۆی بەدەست نەهێناوە و خۆدزینەوەیەكی ئاشكرا لەلایەن حكوومەتی ناوەندییەوە هەیە و بۆ بەرژەوەندی پێكهاتەیەكی دیاریكراو. ئاماژە بەوە دەكات، شیعە یان حكوومەتی ناوەند لە فەرمانڕەوایی عێراق فەشەلیان هێنا و ئێستەش پێكهاتەكان هیچیان متمانەیان بە هیچیان نییە.
لای خۆیەوە یۆنادەم كەنا پەرلەمانتاری مەسیحی عێراق، بۆ "وشە" دووپاتی كردەوە كە جیا لە رێككەوتننامەی ستراتیجی نێوان عێراق و ئەمەریكا، ئەمڕۆ بۆ قۆناغی دوای نەمانی داعش عێراق پێویستی بە بوونی هێزێكی بێلایەن هەیە، بۆ ئەوەی ئەگەر كێشە و بەگژیەكداچوون لە نێوان هەر پێكهاتە و گرووپێك رووی دا، ئەوكات پێویستمان بەوان دەبێت بۆ هێوركردنەوەی دۆخەكە، رەنگە هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژ بەداعش ئەو هێزە گونجاوە بێت بۆ ئەو كارە، بەتایبەتی لە ناوچەكانی تێكەڵنشینی نێوان پێكهاتە جیاجیاكان.
كەنا زیاتر گوتی "ئەمەریكا پابەندی یاسایی و ئەخلاقی لە بەرامبەر عێراق هەیە بەپێی ئەو رێككەوتننامەی ستراتیجی، بۆیە بەڵێ پێویستمان بە هێزێكی بێلایەن هەیە لەبەر چەند هۆیەك، لەوانە بۆ پاڵپشتیكردنمان لە دژی داعش و نەهێشتنی روودانی بەریەككەوتنی گرووپە عێراقییەكان لە نێوان خۆیاندا، بەتایبەتی كە ناوچە كێشە لەسەرەكان زۆرن و ئەمەریكاش خواستی تایبەتی خۆی نییە وەك وڵاتانی دراوسێ و ناوچەكە، بۆیە باشترە هەبن".
"لە رووی یاسایییەوە رێككەوتننامەی ستراتیجیی نێوان عێراق و ئەمەریكا هەیە و ئەوە ماوەتەوە كە فەرماندەی هێزە چەكدارەكانی عێراق لە چەند ناوچەیەكەوە سوود لەو رێككەوتنە وەربگرێت وەك ئەوەی لە دژی داعش كرا، ئەگەر هاوپەیمانان نەبوونایە، دۆخەكە بۆ ئێمە زۆر سەخت دەبوو" پەرلەمانتارە مەسیحییەكە وای گوت.
دووپاتی كردەوە كە ململانێی وڵاتانی ناوچەكە كاری كردووەتە سەر عێراق، ململانێی مێژوویی و مەزەوی و ئابووری و سیاسی و باڵادەستی تا دوایی هەیە، بۆیە بوونی هێزێكی بێلایەن و نێودەوڵەتی نەك هێزی وڵاتانی ناوچەكە كە رەنگە هەستیاری هاووڵاتییانی لێ بكەوێتەوە، پێویستە.
لای خۆیەوە میسال ئالووسی پەرلەمانتاری لیبراڵی عێراق، بە"وشە"ی راگەیاند، سەرەتا ئەو رێككەوتننامەیەی هەیە فەرمییە لە نێوان دوو دەوڵەت بەبێ رەچاوكردنی كە كێ فەرمانڕەوایە تیایاندا، دواتر ئاخۆ گەڕانەوەی ئەمەریكا بۆ عێراق كردەنییە یان نا، من وای دەبینم كە فەشەلی حكوومەتی عێراق واتە فەشەلی سیاسی و تەناهی لەلایەكەوە، لەلایەكی تریشەوە شێوانی ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و هەرەسهێنانی سووریا و فرەوانخوازی ئێران و كێشەكانی توركیا، هەموو ئەوانە پاڵیان بە ئەمەریكاوە نا بۆ گەڕانەوە بۆ بەرپرسیارەتییەكانی، بۆیە بابەتەكە گەڕانەوەی ئەمەریكا بۆ ناوچەكە نییە، هێندەی گەڕانەوەیەتی بۆ بەرپرسیارەتییە نێودەوڵەتییەكانی بۆ كۆنترۆڵكردنی ئاسایش و ئاشتی.
ئالوسی زیاتر گوتی "بەڵام كێشە روو دەدات لەو پرسەدا، چونكە فەرمانڕەواكانی بەغدا كە بریتین لە حزبە ئیسلامییەكان، ئێران یان سعوودیەیان دەوێت، نەك ئەمەریكا و دنیای هاوچەرخ و دیموكراسی، لەلایەكی تر پێویستە ئێمە هەوڵی بڕواكردن بە حكوومەتی ئەمەریكا و بیركردنەوەی بدەین كە بەهای ئەوان بەها دیموكراسییەكانیانە و پێویستە ئەو شتە لە عێراق بسەپێنن لەوانەش مافی چارەی خۆنووسین بۆ كوردستان، بۆیە من وای دەبینم پڕۆژەی ئەمەریكا سەركەوتوو دەبێت ئەگەر بەهاكانی خۆی لە عێراق جێگیر كرد و لە سەرچاوەكانی تەڵەكەبازی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دوور كەوتەوە".