ڕۆژنامەیەكی ئەمەریكی دیوی شاراوەی هێرشی توركیا بۆ سەر عەفرین ئاشكرا دەكات

:: AM:11:34:17/02/2018 ‌

ڕۆژنامەی "وۆل ستریت جۆرنال"ی ئەمەریكی بابەتێكی بەناونیشانی " لە پشت جموجۆڵەكانی توركیا لە سووریا: ترس لە كاریگەری و گەڕانەوە بۆ دواوە" بڵاو كردووەتەوە و تێێدا هاتووە، ئەنكەرە نیگەرانی زۆری بەرانبەر بە كوردەكانی سووریای هاوپەیمانی ویلایەتە یەكگرتووەكان هەیە، بەهۆی فرەوانبوونی دەسەڵاتیان لەسەر سنووری توركیا و بێدەنگی ڕووسیا و ئێرانی هاوپەیمانی ڕژێمی ئەسەد لە بەرانبەریان، هاوكات توندڕەوە سوورییەكانی هاوپەیمانی توركیا بەشی زۆری ناوچەكانیان لە باكوری ڕۆژئاوای سووریا لە حەلەب و ئیدلب لە دەست دا، سەرۆكی توركیا رەجەب تەیب ئەردۆغان هەست بە نیگەرانی زۆر دەكات بە تایبەتی دژ بە هێزەكانی كورد لە سووریا كە بە "یەكینەكانی پاراستنی گەل" ناسراون و ئەنكەرە بە "تیرۆریست" هەژماریان دەكات، دووپاتیش لەوە دەكاتەوە كە بە تەواوی ڕێ لە دروستكردنی دەسەڵاتێكی نیمچە سەربەخۆ و نیمچە دەوڵەت لە باكوری سووریا دەگرێ، بەمەیش پشتیوانی نەتەوە پەرستەكانی ناو توركیای بە تەواوی كۆنتڕۆڵ كردووە، بۆیە بێ دوودڵی هێرشی سەر عەفرینی دەست پێ كرد، بۆ دەركردنی هێزەكانی كورد لەو شارە، هەڕەشەی چوونە منبەجیشی لە دوای تەواوكردن و داگیركردنی عەفرین كرد كە هێزەكانی ئەمەریكا و كورد لە منبەج بوونیان هەیە.

لە بابەتەكە هاتووە، هەڕەشەكانی توركیا بۆ سەر ئەمەریكا لە منبەج لە كاتێكدایە كۆبوونەوەكانی هاوپەیمانی باكوری ئەتڵەسی بەردەوامییان هەیە و له پێنجشەمی ڕابردوویش وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا ریكس تیلرسن گەیشتە ئەنكەرە و دواتر لەگەڵ رەجەب تەیب ئەردۆغان كۆ بووەوە، هەردوولا دووپاتیان لەوە كردەوە، كە بەیەكەوە كار دەكەن بۆ نەهێشتنی ناكۆكی و گرژییەكانیان لەسەر پرسی سووریا، ئێستە لە سەرانسەری دنیا وڵاتێكی وەك سووریا ئاڵۆز بوونی نییە، هەریەك لە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا و توركیا و ئیسرائیل و ئێران و ڕووسیا بوونی سەربازییان لە وڵاتەكە هەیە و بەرژەوەندی گەورەیش بە سووریایان دەبەستێتەوە، توركیا لە 2011 دوای دەست پێكردنی ئاڵۆزییەكان بە پێدانی چەك و مەشق بە بەرهەڵستكارانی ڕژێمی ئەسەد و بە ئامانجی لەناوبردنی ئەسەد پشتیوانی سوپای ئازادی كرد، بەڵام ئامانجەكەی بەدی نەهێنا، بەڵكو وڵاتەكە بووە گۆڕەپانی شەڕێكی خوێناوی كە زلهێزەكانی دنیا بۆ ویستی خۆیان هەر ڕۆژە و بەجۆرێك شەڕەكە بەردەوامی پێ دەدەن.

لە ساڵی ڕابردوو توركیا و ڕووسیا و ئێران دەستیان بە ڕێككەوتنێك كرد بۆ دروستكردنی چەندان ناوچەی ئارام كە هیچ شەڕ و توندوتیژییەكی لێ ئەنجام نەدرێ، بۆ ئەوەی خەڵكی لێی بمێننەوە، جۆست هیلتەرمان بەڕێوەبەری پرۆگرامی تەنگژەكانی نێودەوڵەتی لەوبارەوە گوتی، ئامانج لەو ڕێككەوتنە پاراستنی پێگەی ئەو سێ وڵاتە لە ئاوەكانی سووریا و پرۆسەی ئاشتی بوو لە سووریا، بەڵام ئەمە سەری نەگرت و فڕۆكەكانی ڕووسیا دەستیان بە بۆردمانی ئیدلب كرد، توركیایش لەلایەكی ترەوە دەستی بە پشتیوانی بەرهەڵستكارانی ئەسەد لە ئیدلەت كردەوە و شەڕ و ئاڵۆزییەكان بەردەوامیان هەبوو و ناوچەی ئارام و پرۆسەی ئاشتی پەراوێز خرایەوە.

بەهۆی هێرشی توركیا بۆ سەر عەفرین تا ئێستە توركیا زیانی زۆری بەركەوتووە و ئەوەی بە فەرمی ڕاگەیەنراوە 31 سەربازی توركیا لەلایەن هێزەكانی كوردەوە كوژراون، جیا لە ڕێژەیەكی زۆری بەرهەڵستكارانی ئەسەدیش كە لەو شەڕە پێشڕەوی هێرشە داگیركارییەكەن و هاوپەیمانی توركیان، پرسەكە ئەوەندەی پێوەستە بە پێگەی توركیا و تۆڵەكردنەوە لە پای لە دەستدانی ئیدلب پێوەست نییە بە بوونی كورد و یەپەگە، چونكە ئەوانە بیانوون و توركیا بەكاریان دەهێنێت، بۆ داگیركردنی ناوچەی زیاتر و بەهێزكردنی پێگەی خۆی لە ڕێی بەرهەڵستكارانی ئەسەد.

لە ناو ئەو هەموو كێشە و ناكۆكی و ئاڵۆزییەی لە سووریا و وڵاتانی ناو سووریا بوونی هەیە، ناكۆكی و گرژی نێوان ئەمەریكا و توركیا كە دوو زلهێزترین وڵاتی ناو هاوپەیمانی ناتۆن، جێی سەرنجە، بە تایبەت دوای هێرش بۆ سەر عەفرین و هەڕەشەی توركیا بۆ گرتنی مبنەج، سینان ئۆلجەن دیپلۆماتكاری پێشووی توركیا دەڵێ، لەگەڵ ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا گەیشتووینەتە ئاستێك كە هیچ كات لە مێژوودا پێوەندییەكان ئاوا فشەڵ و لاواز نەبووە.

ئەوەی لە پشت هێرشەكەی عەفرینەوە لەلایەن توركیا، جیا لە بەدەستهێنانی پێگەی نوێ و خستنەدەرەوەی تەنگژە بۆ دەرەوە، هاوكات بە تەواوی توركەكانیشی لە دەوری ئەردۆغان كۆ كردووەتەوە كە بەرەو هەڵبژاردن لە ساڵی 2019 دەڕوات، بەگوێرەی ڕووپێوێكی "ئۆرك ئاراستیرما" 80.7% توركەكان لەگەڵ هێرشی وڵاتەكەیان بۆ سەر عەفرین و بە تەواوی پشتیوانی دەكەن.

سینان ئۆلجن دەڵێ، ئەگەر بمانەوێ لەگەڵ ئەمەریكا لەسەر پرسی كورد دانوستاندنیش بكەین، ئەوا ئەردۆغان بەردەوام دەبێ لە هێرشی بۆ سەر عەفرین، چونكە ئەو پەیامە سیاسییەی كاریگەری گەورەی لەسەر جەماوەری توركیا داناوە، بۆیە توركیا ئەو هەڵمەتەی دەستی پێ كردووە، لە دەیان ڕەهەندەوە سوودی لێ دەكات و بە هیچ شێوەیەك دەستبەرداری نابێت.



وشە - باز ئه‌حمه‌د