دوای كردنەئامانجیان.. ئێران بەدوای پاراستنی حەشدی شەعبییەوەیە

:: PM:05:02:20/08/2019 ‌

ئەو داواكارییە زۆرەی چەند لایەنێكی عێراقی نزیك لە ئێران لە حكوومەتی عێراق بۆ كڕینی سیستەمی مووشەكی بەرگری ئاسمانی رووسی (ئێس-400)، بەرجەستەی قەبارەی ئەو كێشەیە دەكات كە رووبەڕووی حەشدی شەعبی دەبێتەوە كە زۆرینەی لە گرووپەكانی شیعەی نزیك لە ئێرانن و لە دەیان هەزار چەكدار پێكهاتوون و لە رووبەرێكی فرەوانی خاكی عێراقەوە بڵاوبوونەتەوە، بەتایبەتی لە بیابانەكان بێ هیچ چەترێكی پارێزەری ئاسمانی و بەوەش دەبنە نێچیرێكی ئاسانی فڕۆكە جەنگییەكانی هەر لایەنێك بیر لە لێدانیان بكاتەوە.  

بەم دواییە ژمارەیەك كەسایەتی سیاسی عێراق و سەرانی ئەو میلیشیایانە ئەمەریكا و ئیسرائیلیان بە كردنەئامانجی سەربازگەكانی حەشدی شەعبی لەناو خاكی عێراق تۆمەتبار كرد لە دوای دوو هێرشی گەورەی نەناسراو بۆ سەر دوو سەربازگەی حەشدی شەعبی لە باشوور و باكوری بەغدا و وێرانكارییەكی گەورە و زیانێكی زۆری چەك و تەقەمەنی و تفاقی سەربازی ئەمباركراوی لێ كەوتەوە.

بەپێی چاودێران بۆ دۆخی عێراق كێشەی ئاشكرابوونی ئامانجەكانی حەشدی شەعبی و كرانەوەیان لە بەرانبەر هێرشەكانی نەیارانی، تەنیا پێوەست نییە بە حەشدی شەعبییەوە تا پێوەستبوونی بە ئێران كە رۆڵی گەورەی هەبوو لە دامەزراندنی و چەكداریكردنی و كردنی بە هێزێكی تایفی هاوتا بۆ سوپای عێراقی و كار دەكات بۆ پاراستنی دەسەڵات و دەسترۆیشتوویی ئەو وڵاتە لە عێراق و باڵادەستی مەیدانی بۆ دابین دەكەن، بەتایبەتی بەسەر ناوچە سوننەكان و خاڵەكانی یەكتر بەستنەوەی بە خاكی سووریا، لەوكاتەی ئێران خواستی هەیە رێڕەوێكی زەوینی لەگەڵ لبنان لە رێگەی خاكی عێراق و سووریا بكاتەوە.  

لەگەڵ زنجیرەی پەرەسەندنەكانی دوای پاشەكشەی ئەمەریكا لە رێككەوتنی ئەتۆمی لەگەڵ ئێران و سەپاندنی چەندین سزای توند بەسەر تاران، رۆڵێكی نوێی حەشدی شەعبی دەركەوت و بووە هەڕەشەیەك بۆ بوونی سەربازیانەی ئەمەریكا لەسەر خاكی عێراقەوە، هەروەها بووە فەراهەمكردنی ئەگەری كردنەوەی بەرەیەكی چەنگ لەدژی ئەمەریكا لە عێراق لەجیاتی ئێران ئەگەر دۆخەكە بەرەو رووبەڕووبوونەوەی چەكداری پەرەی سەند، بۆیە سەرچاوەكانی عێراقی بەدووری نازانن كە واشنتن و تەلئەبیب پلانیان هەبێت بۆ لاوازكردنی حەشدی شەعبی و رێگرتن لە سەقامگیربوون و جێگیربوونی لە رێگەی گورزی ئاسمانی خێرا و كتوپڕ بە هاوشێوەی ئەوەی ئیسرائیل لەدژی ئامانجەكانی میلیشیاكانی سەر بە ئێران لەناو خاكی سووریا ئەنجامی دەدات.

كەریم  علێوی ئەندامی لیژنەی ئاسایش و بەرگری لە پەرلەمانی عێراق لەو بارەوە دەڵێت، عێراق دووچاری هێرشێكی ئیسرائیلی لەژێر چەترێكی ئەمەریكی دەبێتەوە بەمەبەستی بۆردمانكردنی ئەمبارەكانی چەك، بۆیە ئەوانەی داوای پاراستنی حەشدی شەعبی دەكەن لەوانەش ئێران و لایەنگرانی، چارەسەری ئەوان پێشنیازی دەكەن بریتییە لە كڕینی سیستەمی مووشەكی بەرگری ئاسمانی پێشكەوتووی رووسی، علێوی داوای لە حكوومەتی عێراق كرد بۆ كرانەوە بەرووی رووسیا و گرێبەستكردن لەگەڵیدا بۆ پێدانی عێراق بە سیستەمی "ئێس-400". دووپاتی كردەوە، گوشار دەخەینە سەر حكوومەت لەپێناو وەرگرتنی بڕیاری كرانەوە بەرووی وڵاتانی تر جیا لە ئەمەریكا وەك رووسیا و ئێران و چین و وڵاتی تری بەهێز بۆ چەكداریكردنی عێراق و بەهێزكردنی بەرگری ئاسمانییەكەی.  

پێدەچێت پەنابردن بۆ تەكنیكی رووسی بۆ پاراستنی گرووپەكانی حەشدی شەعبی لەسەر زەوی چارەسەرێكی كردەنی و گەنجاو بێت بەرووكەش، بەڵام ئەو بابەتە ئاڵۆزی تەكنیكی و سیاسی گەورەی هەیە، چونكە لە رووی تەكنیكییەوە سوپای عێراق لەرووی چەكدارییەوە سەر بە ئەمەریكا و تەكنیكی ئەمەریكاییە و گۆڕانی تەكنیكەكە بۆ چەكی رووسی پێویستی بە كات و هەوڵی زۆر هەیە كە دۆخی ئێستە و ناپارێزراوی ئەو میلیشیایانەی لە چەندان ناوچەی عێراق بێ چەترێكی پارێزگاری رێگە بەوە نادەن.

لە رووی سیاسیشەوە بەغدا ناتوانێت بچێتە ناو راكێش راكێش لەگەڵ ئەمەریكا وەك ئەوەی توركیا كردی بەهۆی سووربوونی لەسەر كڕینی سیستەمە مووشەكییەكە، بۆیە بەهۆی گوشاری زۆری سیسەتوان و سەرانی میلیشیاكانەوە هەفتەی رابردوو عەبدولمەهدی بڕیارێكی كتوپڕی دەركرد  بە هەڵوەشاندنەوەی رێپێدانەكانی تایبەت بە هەڵفڕینی فڕۆكەكان بەئاسمانی عێراق و نابێت بێ رەزامەندی ئەو فڕین هەبێت، ئەوەش وەك هەوڵێك بۆ كۆنترۆڵكردنی بڕیاری بەكارهێنانی ئاسمانی عێراق كە بەكردەنی لەدەستی بەغدا دەرچووە. بۆیە ئەمەریكا كە لە باڵادەستی خۆی بەسەر ئاسمانی عێراق و نەگۆڕانی دۆخەكە بەمنزیكانە  دڵنیایە، بە هێمنی مامەڵەی لەگەڵ بڕیارەكەی عێراق كرد بەوەی بڕیارێكی شێوەییە و هیچ بەهایەكی كردەنی نییە و رای گەیاند كە رێز لە بڕیارەكە دەگرن و پێوەی پابەند دەبن.



وشە - مه‌حموود ئیسماعیل