ئەو بارانەی ئەمساڵ لە هەرێمی كوردستان بەتایبەتی لە ناوچە دەشتاییەكان و گەرمیان باریوە، بە هیچ شێوەیەك نەیتوانیوە وەڵامدەری پێداویستییەكانی كشتوكاڵ بەتایبەتی گەنم بێت، بەشێك لە رووبەری بە گەنم چێنراوی كوردستان، ئەمساڵ بەرهەمێكی ئەوتۆی نابێت و پێشبینی دەكرێ بەرهەمهێنانی گەنم بەرێژەی 60% دابەزین تۆمار بكات.
نەوزاد مەحموود سەرۆكی یەكێتی گشتیی جووتیارانی كوردستان، بۆ "وشە" ئاماژەی دا، ئەمساڵ باران كەم بووە، بۆیە وشكەساڵی لە ئارادایە و ئەو رێژەیەش لە گەرمیان 100% و لە ناوچەكانی تری كوردستان بە رێژەی جیاواز دەبینرێت.
كە دنیا وشك بێت و ئاو كەم بێت، ئەگەری سەرهەڵدانی كۆمەڵێك ئافەتی رووەكی وەك سن زیاتر دەبێت.
ئەو روونی كردەوە، گەنم لە زۆربەی ئەو شوێنانەی بارانێكی كەمی لێ باریوە، بستێك بەرز نەبووەتەوە، بۆیە ناتوانێ دان بگرێت و لەوكاتەشدا كە دنیا وشك بێت و ئاو كەم بێت، ئەگەری سەرهەڵدانی كۆمەڵێك ئافەتی رووەكی وەك سن زیاتر دەبێت.
وەك زیاتر خستیەڕوو، لە هەندێك شوێنی كوردستان بڕی ئەو بارانەی باریوە، گونجاوتر بووە لە شوێنێكی تر، بۆ نموونە لە پارێزگای هەولێر لە ناوچە دەشتاییەكانی وەك دەشتی هەولێر و مەخموور، باران كەم باریوە و لەوانەیە رێژەكە لە وشكەساڵیدا بگاتە نزیكەی 50%، بەڵام لە ناوچە بەرزاییەكانی و ناوچە شاخاوییەكان لەوانەیە كەمتر بێت و بگاتە 20 تا 25%..
زۆربەی ئەو گەنمەی لە هەرێمی كوردستان بەرهەم دێت، پشت بە ئاوی باران دەبەستێت، بۆیە كاتێك باران كەم بێت، ئەوا راستەوخۆ كاریگەری بۆ سەر بەرهەمەكە دەبێت. لە هەرێمی كوردستان رووبەرێكی كەم لە زەوییەكان پشت بە ئاوی ژێر زەوی یان رووبارەكان دەبەستن.
لە ساڵانی رابردوودا لە سەرووی پێداویستی ناوخۆ بەرهەم هاتووە
گەنم بە یەكێك لە گرنگترین بەرهەمە كشتوكاڵییەكانی هەرێمی كوردستان هەژمار دەكرێت، لە ساڵانی رابردوودا لە سەرووی پێداویستی ناوخۆ بەرهەم هاتووە، بەڵام حكوومەتی عێراق بەشێكی كەم لەو گەنمەی كڕیوەتەوە.
نەوزاد مەحموود پێشبینی دەكات،+
ئەمساڵیش عێراق هەر لە نێوان 350 تا 390 هەزار تۆن گەنم لە جووتیارانی هەرێمی كوردستان بكڕێتەوە، بە پێچەوانەی ساڵانی رابردوو گەنمێكی زۆر لەسەر دەستی جووتیاران نامێنێتەوە.
ئەو خستیەڕوو، گەنم لەو بەرهەمانەیە كە حكوومەتی عێراق بە نرخی پاڵپشتی كڕیویەتی و 560 هەزار دیناری بە هەر تۆنێك داوە، لە كاتێكدا باشترین جۆری گەنم لە بازاڕەكانی دنیا لە نێوان 200 بۆ 225 دۆلارە و بەراورد بە نرخی وەزارەتی بازرگانی عێراق زۆر نزمترە.
لە لایەكی ترەوە ساڵی رابردوو لە هەرێمی كوردستانیشدا، مۆڵەتی جێبەجێكردنی پڕۆژەیەكی ستراتیجی بەبازاڕكردن گەنم بە چەند كۆمپانیایەكی ناوخۆیی درا، جگە لەو بڕە گەنمەی رادەستی بەغدا دەكرێت، ئەو كۆمپانیایانەش گەنمی جووتیاران دەكڕنەوە و بۆ ئارد و ساوار و كۆمەڵێك بەرهەمی تر دەیگۆڕن، لە دابینكردنی ئەو پێداویستییە خۆراكییانەی مادە خاوەكەیان گەنمە، رۆڵیان دەبێت.
سەرۆكی یەكێتی گشتیی جووتیارانی كوردستان روونی كردەوە، تێچووی بەرهەمهێنانی گەنم لە هەرێمی كوردستان بەرزە، ئەمەش بەهۆی ئەوەی كە نرخی پەین و پێداویستییەكانی كشتوكاڵی گرانە و ئەگەر بە وردی ئەو خەرجییانە لێك بدرێنەوە، هاوئاستە لەگەڵ نرخی جیهانیی گەنم، بۆیە ئەگەر گەنم بە نرخی پاڵپشتی لە جووتیاران نەیەتە كڕین، ئەوا جووتیاران زیانیان بەردەكەوێت.
ماوەیەكی زۆر كەم لە وەرزی باران ماوە
جێی باسە ماوەیەكی زۆر كەم لە وەرزی باران ماوە و ئەگەر تا ئەو كاتە بارانی تر ببارێت، ئەوا كاریگەریی بۆ سەر پەرەسەندنی بەرهەمەكە دەبێت و بەشێكی لە فەوتان دەپارێزێت .
نەوزاد مەحموود ئاماژەی دا، تا 25ی نیسان ئەگەر باران ببارێت، ئەوا كاریگەری باشی دەبێت، بەڵام ئەگەر دوای 25ی مانگ هەرچەندە باران ببارێت، نەك قازانجی بۆ كشتوكاڵ نابێت، بگرە زیانیشی پێ دەگەیەنێت.
لە هەرێمی كوردستانیش كاریگەریی ئەو گۆڕانكارییانەی كەشوهەوا دەبینرێن
گۆڕانكارییەكانی كەشوهەوا لە تەواوی گۆی زەوی سەری هەڵداوە و لە هەندێك شوێنی دنیادا دیاردەی بە بیابانبوون هاتووەتە كایەوە، لە هەرێمی كوردستانیش كاریگەریی ئەو گۆڕانكارییانەی كەشوهەوا دەبینرێن، دۆخەكە ئەوە دەخوازێت كە حكوومەت بە پلانێكی تۆكمە پارێزگاری لە سامانی ئاوی ژێر زەوی بكات و گرنگی بە دروستكردنی بەنداو و گلدانەوەی ئاو بدات.