سێزدەیەمین خولی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیی كۆمار لە ئێران بەڕێوە چوو و چۆلەكەی بەخت لەسەر شانی ئیبراهیم ڕەیسی نیشتەوە، ناوی وەك سەرۆك كۆماری نوێی كۆماری ئیسلامی لە سندووقەكان دەرهێنرا.
هەڵبژاردنی ئەمجارە بەراورد بە خولەكانی پێشتر، سارد و سڕ و كەم ڕەونەق بوو. باڵ و لایەنە جیاوازەكانی ناوخۆی ئێران و بەشدار لە پێكهاتە و هەیكەلیی كۆماری ئیسلامی، زۆرینە وەلا نرابوون و باڵی كۆنسێرڤاتیڤ تاكلایەنە دەستی بەسەر كۆی پرۆسەكەدا گرتبوو، بۆیە دەرەنجامەكانیش بۆ هەموو لایەك پێشبینیكراو بوو.
لەم ژینگە نائاسایی و ئاوەرتەیەدا، بازاڕی بایكۆت گەرم بوو. لایەنە ڕكابەرەكانی باڵی موحافزكار هەر لە ڕێفۆرمیست و میانڕەوەكانی ناو بەدەنی سیستمی دەسەڵاتەوە، بگرە تا لایەنە ئۆپۆزسیۆنەكانی دەرەوەی وڵات و خەڵكی ئاسایی ناو كووچە و بازاڕ، پێكهاتە جیاوازە ئیتنیكی و ئاینییەكان و بەگشتی تێكڕای كۆمەڵگە و خەڵكی ناڕازی، پرۆسەكەیان بایكۆت كرد و بەشداری هەڵبژاردن نەبوون.
ئەنجامی هەڵبژاردن ڕاگەیەنرا و ڕێژەی بەشداری خەڵك ٨,٤٨% دانرا. ئەم ڕێژەیەش هەرچەندە لەناو خەڵك و لایەنەكانی ئۆپۆزسیۆن و ڕكابەرەكانی لایەنی دەسەڵاتداریشەوە قسەی لەسەرە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا كەمترین ڕێژەی بەشداری خەڵكە لە 13 خولی رابردوودا. بۆیە هەڵبژاردنەكە لەڕووی یەكەم: بڕیاری دەسەڵات بۆ بەڕێوەبردنی تاكلایەنە و بێ ڕكابەری پرۆسەكە. دووەم: بایكۆتی ئاشكرا و بێ ترسی لایەنە جیاوازەكان و چین و توێژە جۆراوجۆرەكانی كۆمەڵگە، خاوەن تایبەتمەندی خۆیەتی.
لە مێژووی كۆماری ئیسلامیی ئێراندا یەكەمجارە هەڵبژاردنێك بەمشێوەیە بەڕێ دەبرێت. باڵی كۆنسێرڤاتیڤ و سوپای پاسداران كە بەشێوەیەكی گشتی لەژێر فەرمانی ئایەتۆڵا خامنەییدان، وایان بە باش زانی پێكهاتەی دەسەڵات یەكدەست بكەن، چونكە لەلایەك بەهۆی كاریگەری گەمارۆ ئابوورییەكانی ئەمەریكاوە، دۆخی وڵات بە تەواوەتی تێكچووە و باری گوزەران و ژیان بۆ خەڵك یەكجار قورس بووە. بێكاری، هەژاری، هەڵاوسان، نەبوون یان كەمیی پێداویستی و كەرەستە سەرەكییەكانی ژیان، بەرزبوونەوەی ڕێژەی تاوانە كۆمەڵایەتییەكان و پەرەسەندنی دەیان نەخۆشی دەروونی و كۆمەڵایەتی، بە ڕوونی باڵیان بەسەر كۆمەڵگە و سیستمی سیاسی و ئابووری ئێراندا كێشاوە، ناڕەزایەتی خەڵك و جەماوەر لە بەرزترین ئاستدایە و هەر چركەیەك ئەگەری تەقینەوەی چاوەڕوانكراوە.
لەلایەكی ترەوە، ڕێبەری ئێران هەم نەخۆشە و هەمیش لە قۆناغی كۆتایی تەمەنیدایە. خامنەیی بۆ خۆی و تێكڕای سیستمەكەیش بیر لە جێگرەوەیەك بۆ ڕێبەرایەتی كۆماری ئیسلامی دەكەنەوە. لەم بارودۆخەدا سیستمی دەسەڵاتداریی كۆماری ئیسلامی لەپێناو ئامادەكاری بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی مەترسییەكانی سەر دەسەڵات و دەوڵەت، هاوكات دانانی كەسێكی شیاو بۆ جێگرەوەی خامنەیی كە لەژێر كۆنترۆڵی خۆیدا بێت، بڕیاری دا بە هیچ شێوەیەك ڕیسك نەكات و پرۆسەكە بەتەواوەتی كۆنترۆڵ بكات.
سەرۆك كۆمار لەناو سیستمی كۆماری ئیسلامیدا پێگەیەكی ئەوتۆی نییە
بۆ كۆمەڵگەی ئێران ڕوون بووەتەوە كە سەرۆك كۆمار لەناو سیستمی كۆماری ئیسلامیدا پێگەیەكی ئەوتۆی نییە. راستییەكەی دەسەڵاتی ڕەها لەژێر دەستی ڕێبەری باڵای كۆماری ئیسلامی و ئۆرگان و دامەزراوەكانی ژێردەستی ئەودایە. كۆی ئاراستەی سیاسی، دیپلۆماسی ئابووری، كولتووری، بەڕێوەبەری و .. تاد. وڵات لەناو دەستەكانی خامنەیی و داودەزگاكانی ڕێبەرایەتیدایە. بۆیە هیچكام لە سەرۆك كۆمارەكانی پێشوو و ئەوەی نوێش ناتوانێ بەڵێنەكانیان بۆ خەڵك جێبەجێ بكەن. هەڵبژاردن و گۆڕانكاری لە پۆستی سەرۆك كۆمار و حكوومەت بۆ خەڵكی ئێران، واتای نەماوە و بەبێ بایەخ سەیر دەكرێت.
بەپێچەوانەی وڵاتانی دەوروبەر كە گۆڕانكاریی زیاتر لە دەرەوە و لەلایەن زلهێزە هەرێمی و جیهانییەكانەوە ئاراستە دەكرێت، یان لەلایەن سوپا و هێزی چەكدارەوە بە زۆر بە سەریاندا سەپێنراوە، خەڵكی ئێران فاكتەرێكی سەرەكی و زیندووی ئاوێتەی گۆڕانكاری و وەرچەرخانە. هەر لە شۆڕشی مەشرووتە ساڵی ١٩٠٥ تا شۆڕشی میلیكردنی پیشەسازیی نەوت و شۆڕشی گەلانی ئێران لە ساڵی ١٩٧٩ و زۆر ڕووداو و پێشهاتی گرنگ و مێژووی هاوچەرخی ئێراندا، خەڵك و كۆمەڵگە هێز و فاكتەری بنەڕەتی و ئاراستەكەری گۆڕینی سیستم و هاوسەنگی نوێ بووە.
لە مێژووی كۆماری ئیسلامیشدا دەیان جار گەل و كۆمەڵگە حیسابی دەسەڵاتیان تێكداوە. بۆیە بایكۆتی ئەمجارەی هەڵبژاردن زەنگێكی گەورەی مەترسیدارە بۆ سیستمی حوكمڕانی كۆماری ئیسلامی، هاوكات سەرەتای قۆناغێكی نوێیە لە ئێران و ناوچەكەدا.